Dit is een gastbijdrage. Een Apache-lezer levert met dit stuk een bijdrage aan het maatschappelijk debat. De auteur schrijft in eigen naam en is verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.

Antwerpen stikstofstad

Lode Buelens
(Foto Flickr cc Oli d)
(Foto: Flickr cc Oli4.d)
Vlaanderen is een grote hotspot op het gebied van stikstofdioxide (NO2) in Europa, naast Nederland, het Ruhrgebied en Noord-Italië. Op veel plaatsen in Vlaanderen zijn de stikstofwaarden ongezond hoog; als stad spant Antwerpen de onfortuinlijke kroon. Dit blijkt al langer uit geïnterpoleerde kaarten van bevoegde wetenschappelijke instellingen, die door iedereen te raadplegen zijn [1] :
Schermafbeelding 2017-01-26 om 14.39.35

Die kaarten komen overeen met de resultaten uit het grootschalige onderzoek van het collectief Ringland, waarbij tweeduizend inwoners gedurende een maand de hoeveelheid NO2 opmaten.

In de Antwerpse kernstad blijven de gemiddelden te dicht bij de 40 microgram per kubieke meter liggen, de absolute bovengrens voor de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Die slechte situatie heeft ongetwijfeld te maken met een hogere ‘achtergrondconcentratie’ door de scheepvaart en de olieraffinaderijen in de haven, maar de grote oorzaak is natuurlijk het autoverkeer, meer bepaald van dieselwagens.

Lage emissie

Een fundamentele handicap voor Antwerpen is de ring. Deze ring is één van de drukste stukken autosnelweg in Europa en omknelt letterlijk de kernstad. Waar de grote ringwegen in andere Europese steden in de vorige eeuw rondom de stad van de twintigste eeuw zijn gebouwd, ligt deze in Antwerpen rond de gordel van de negentiende eeuw.

Maar zelfs in het geval van een stadsvriendelijke herorganisatie van de ringzone blijft er het autoverkeer in de stad. Samen met een algemene daling van de verkeersdruk – door de stad voetganger- en fietsvriendelijker te maken, en door een veel performanter openbaar vervoer – is het daarom een goed idee om enkel voldoende schone wagens toe te laten en vervuilende types te weren. Dat is wat een lage-emissiezone (LEZ) doet, of kan doen.

De LEZ die Antwerpen binnenkort invoert, richt zich op de euronormen. Auto’s moeten aan een bepaalde minimum euronorm voldoen om de kernstad binnen te mogen. Het pijnpunt daarbij is dat deze emissienormen voor dieselwagens niet waarheidsgetrouw zijn. Op testbanken slagen diesels voor hun examen, maar in de realiteit brengen ze veel te veel stikstofoxiden voort. Dat is wat Dieselgate aan de hele wereld duidelijk heeft gemaakt, en wat ook blijkt uit onafhankelijk onderzoek [2] .

Dieselverbod

Het Antwerpse stadsbestuur is zich bewust van dit pijnpunt. In het vooronderzoek naar de LEZ is dit aangegeven, en in de studie staat dan ook het volgende te lezen:

Door het invoeren van een LEZ kunnen we in 2020 op een aantal locaties onder de grenswaarde duiken. Maar over het algemeen stellen we vast dat de impact op het behalen van de door Europa opgelegde grenswaarde eerder beperkt blijft. Op heel wat locaties wordt de jaargemiddelde grenswaarde voor NO2 nog steeds overschreden, ondanks de invoering van een LEZ. [3]

Moeten we dan maar blijven wachten tot diesels dan toch ooit eens werkelijk minder stikstof zullen uitstoten?

Antwerpen is een stad die graag voorop loopt. In Tokio rijden al geen diesels meer. Parijs en Madrid hebben beslist dat hun kernstad vanaf 2025 volledig vrij zal zijn van dieselvoertuigen. En ook Londen, Stuttgart en Oslo zetten al langer stevige stappen om zich te ontdoen van diesel. Waar wacht Antwerpen nog op?

Noten

[1] Op dit moment voor de jaren 2009 tot en met 2013. [2] Zo komt het Nederlandse TNO al jarenlang tot dezelfde bevinding na praktijktesten bij dieselpersonenwagens. In 2017 komen er wel nieuwe Europese emissietesten, die veel waarheidsgetrouwer moeten zijn, maar intussen heeft de autolobby het al gedaan gekregen dat nieuwe diesels sowieso nog de stikstofgrenzen mogen blijven overschrijden met bepaalde (absurde) percentages. [3] Vooronderzoek naar de LEZ, citaat p. 47.

LEES OOK
Tom Cochez / 24-01-2024

Morrelen aan de rechtsstaat in dienst van Ineos

Als Ineos-baas Jim Ratcliffe vraagt om de democratie 'on hold' te zetten, kunnen we beter op onze tellen passen.
Ineos bouwt sinds 1998 haar activiteiten uit vanuit de haven van Antwerpen.
Tom Cochez / 28-11-2023

Negatief advies Agentschap Natuur en Bos legt bom onder Ineos

Volgens het Agentschap houdt het 'wetenschappelijk bewijs' van Ineos over onbestaande effecten van stikstofuitstoot geen steek.
Ineos-topman Jim Ratcliffe kijkt ernstig. In de achtergrond is het logo van Ineos te zien.
Esmeralda Borgo, Steven Vanden Bussche, Tom Cochez, Follow the Money / 28-09-2023

Zeeschepen smoren Vlaanderen in stikstof

'Een gemiddeld zeeschip stoot ongeveer evenveel stikstofoxiden uit als 120.000 auto’s.'
De HMM Algeciras, een van de grootste containerschepen, vaart de haven van Rotterdam binnen.