Dit is een gastbijdrage. Een Apache-lezer levert met dit stuk een bijdrage aan het maatschappelijk debat. De auteur schrijft in eigen naam en is verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.

‘Propaganda Blitz’: betaal liever voor alternatieve media

Geeraard Peeters
bbc (1 van 1)
PropBlitz2 (1 van 1)

De twee Davids, die samen mediawaakhond Media Lens beheren, kropen opnieuw in de pen. Eerder schreven ze al Guardians of Power: The Myth of the Liberal Media, NEWSPEAK in the 21st Century en Why Are We the Good Guys? Reclaiming Your Mind from the Delusions of Propaganda (Cromwell alleen). De mainstream media en de ‘corporate press’ krijgen er steevast van langs. Ze blijven ver weg van complottheorieën, maar leggen structurele problemen bloot in de werking van de vierde macht, in de traditie van het propagandamodel van Edward Herman en Noam Chomsky.

Edwards en Cromwell schenken niet te veel aandacht aan de Britse tabloid press, zoals The Sun of The Telegraph. Dat zou te gemakkelijk zijn. In plaats daarvan richten ze hun kritische pijlen op de zogenaamde ‘linkse media’, zoals The Guardian, The Observer, BBC en Channel 4 News, omdat die écht agendabepalend zijn.

Anatomie 'propaganda blitz'

Een belangrijk element van mediamanipulatie is wat Edwards en Cromwell een ‘propaganda blitz’ noemen. Die wordt gelanceerd bij het bekendmaken van ‘dramatisch nieuw bewijsmateriaal’, bijvoorbeeld beelden van een chemische aanval in het Midden-Oosten. Dan volgt een emotionele uitroep van verontwaardiging, versterkt door een valse consensus onder academici en journalisten.

De medianeuzen gaan meteen in dezelfde richting: alle ‘experten’ zijn het  onmiddellijk eens over de schuldige voor een vermeende misdaad

Iedereen die deze nieuwe consensus in twijfel trekt, haalt zich een golf van minachting op de hals. De timing van de ‘propaganda blitz’ is dikwijls opmerkelijk en gaat gepaard met een tragikomische morele dissonantie.

Bijvoorbeeld: ‘bewijsmateriaal’ dat Saddam Hoessein binnen de 45 minuten een chemische aanval kon lanceren op het Britse vasteland, bereidde de weg voor oorlog. Bijvoorbeeld: Bashar al-Assad is zo geschift dat hij een chemische aanval lanceert net op het moment dat internationale inspecteurs in Damascus arriveren. Bijvoorbeeld: de emotionele oproep om ‘iets te doen’ omdat Kolonel Kaddafi zijn troepen zou hebben opgeroepen massaal aan het verkrachten te slaan.

De medianeuzen gaan meteen in dezelfde richting: alle ‘experten’ zijn het vrijwel onmiddellijk eens over de schuldige voor een vermeende misdaad, zoals Vladimir Poetin meteen werd veroordeeld voor de Skripal-affaire in het Britse Salisbury. Wie die consensus in twijfel trekt, in afwachting van concreet bewijsmateriaal, wordt afgeschilderd als 'pion van het Kremlin', 'Poetinist', 'Poetin-lover', 'nuttige idioot' en nog meer van dat fraais.

Bedreiging status quo

Aan bod komen enkele belangrijke gebeurtenissen en personages van onze tijd. Het gaat over de oorlog in Irak (2003), die in Libië (2011), maar ook over persoonlijkheden als Labourleider Jeremy Corbyn en de in 2013 overleden president van Venezuela Hugo Chávez.

De auteurs tonen aan dat de mainstream media niet evenwichtig berichten over de kwesties die er echt toe doen

De keiharde aanvallen vanuit de media op Jeremy Corbyn zijn ongezien. Tijdens zijn drie jaar als voorzitter kwamen de hardste aanvallen vanuit de zogenaamd linkse Guardian en vanuit de BBC. De auteurs tonen aan dat de mainstream media, in tegenstelling tot wat beweerd wordt, niet evenwichtig berichten over de kwesties die er echt toe doen: dat gaat dan over oorlog, vrede, economische rechtvaardigheid en klimaatverandering. Een echte progressief, zoals Corbyn, die een bedreiging vormt voor het status quo, mag van de mainstream media geen enkele kans krijgen.

Een belangrijke les

Het tragikomische element is dat er meer verontwaardiging is over de dood van een Russische ex-spion of een fake news-verhaal als de massale Viagra-ondersteunde verkrachtingen in Libië, dan om andere, vele malen ernstigere misdaden. Dat is zo omdat de mainstream media vooral berichten over de (vermeende) misdaden van officiële vijanden.

Morele verontwaardiging blijft uit over de oorlog in Irak, waar een miljoen burgers vermoord werden op aansturen van Bush en Blair

Morele verontwaardiging blijft uit over de oorlog in Jemen, waar tienduizenden burgers stierven door Brits en Amerikaans – én Belgisch – wapentuig. Of over de oorlog in Irak, waar een miljoen burgers vermoord werden op aansturen van Bush en Blair.

Verontrustend is dat media niet lijken te leren van hun eigen daden. In 2002-2003 werden ze voorgelogen over Saddam en zijn massavernietigingswapens. Dit had een belangrijke les geweest kunnen zijn. Maar in 2011 gebeurde hetzelfde in de aanloop naar de NAVO-aanval op Libië. Nu gebeurt hetzelfde met Syrië. En binnenkort ontrolt zich hetzelfde scenario in een ander land.

Negeren en uitschelden

Media Lens roept journalisten privé via e-mail en publiek via Twitter ter verantwoording. Het is bij mijn weten de enige organisatie die op deze manier de media uitdaagt en op zijn verantwoordelijkheid wijst. Het duo doet dit overigens steeds op constructieve en hoffelijke wijze. De reacties variëren: soms worden ze genegeerd, soms worden ze uitgescholden, maar zelden krijgen ze een substantiële reactie.

Over de grootste dreiging van allemaal, klimaatverandering, hullen de massamedia zich doorgaans in stilzwijgen

In het boek zijn de voorbeelden legio. Opvallend zijn de interacties met zogenaamde ‘linkse’ voorvechters, zoals Paul Mason, Owen Jones, Mehdi Hasan en George Monbiot. Ondanks hun ‘linkse credentials’ staan ze geregeld aan de verkeerde kant van de geschiedenis. Enkele uitzonderingen niet te na gesproken, zijn het allen cheerleaders voor westerse militaire interventies in het Midden-Oosten en elders.

Mainstream media slaan ons om de oren met alarmberichten over onze veiligheid: migranten, terroristische aanslagen, buitenlandse despoten … Maar over de grootste dreiging van allemaal, klimaatverandering, hullen de media zich doorgaans in stilzwijgen. Een sporadische verwijzing naar klimaatverandering kan, wanneer het gaat over extreme weerfenomenen.

Maar over de kern van de zaak – dat het kapitalistisch systeem ons met ongekende snelheid naar de klimaatafgrond duwt – wordt niet gesproken. Dat hoeft niet te verwonderen: de mediabedrijven maken een essentieel deel uit van dat systeem. Grote, dikwijls transnationale mediabedrijven kunnen niet bestaan zonder kapitalisme, en kapitalisme kan niet blijven bestaan zonder dezelfde grote mediabedrijven. Cromwell en Edwards behoren tot de weinigen die deze destructieve symbiose durven blootleggen.

Alternatief model

“Terwijl de mensheid in de afgrond staart, is het tijd dat klimaatactivisten en de linkerzijde in het algemeen wakker worden en erkennen dat de Guardian, BBC en de rest van de ‘corporate media’ geen voorstander zijn van het soort radicale verandering dat we zo hard nodig hebben.” Dit opschuiven naar de afgrond, wat de auteurs ‘the era of great derangement’ noemen, zal blijven duren “zolang het publiek toelaat dat het debat wordt gemanipuleerd door private en publieke mediabedrijven die medeplichtig zijn aan het vernietigen van onze planeet.”

Wat stellen de auteurs dan voor? Ze pleiten voor een model waarin de media enkel verantwoording verschuldigd zijn aan hun lezers, kijkers en luisteraars, in plaats van adverterende luchtvaartmaatschappijen en autofabrikanten. Het is volgens de auteurs niet nodig om “geld te spenderen aan het mediagrootbedrijf, dat de neoliberale consensus, eeuwigdurende oorlogen, onhoudbaar materialisme en klimaatrampen in stand houdt. Wij moeten steun verlenen aan eerlijke, niet-corporate media als tegenmacht voor het gewelddadig desinformatiesysteem dat we vandaag kennen.” Alternatieven bestaan. Ze verdienen jouw steun.

‘Propaganda Blitz, How the Corporate Media Distort Reality’ van David Edwards en David Cromwell is rechtstreeks te koop bij Pluto Press via deze link.

LEES OOK
Jan Walraven / 28-10-2015

'Liever af en toe geen trein dan meer ongelijkheid'

'Het is lastiger om in een samenleving te leven waarin mensen geen fatsoenlijk loon verdienen, dan in een samenleving waarin je af en toe eens geen trein kan nemen.' Apache sprak…
Owen Jones (Foto: Wikipedia)
Tom Cochez / 09-12-2009

'Onze media spelen met hun geloofwaardigheid'

'In feite zou het Fonds Pascal Decroos overbodig moeten zijn. Ons bestaan op zich impliceert al kritiek op de gang van zaken in de media.' Dat zegt Ides Debruyne, directeur van…
Ides Debruyne