Het leken soms twee totaal verschillende werelden, gisteren in het auditorium Hanswijk in Mechelen. Aan de ene kant van de tafel, op docent Luuk Sengers en Indymedia-hoofdredacteur Han Soete na, de vertegenwoordigers van de gevestigde journalistieke orde: Eric Goens, directeur informatie van de VMMa, Yves Desmet, politiek commentator bij De Morgen, en Thomas Siffer, hoofdredacteur van Story. Stuk voor stuk zeer welbespraakt, af en toe onderling een plaagstootje uitdelend, maar vooral perfect gerodeerd in de verdediging van de eigen kaste. Vaak op een zeer cynische, bijna arrogante manier.
Aan de andere kant van de tafel: enkele honderden studenten journalistiek. Een tikje naïef, met een algemene kennis die inderdaad soms te wensen overlaat, verslaafd aan de spellingcorrector, groen maar tegelijk ook fris achter de oren.
Fastfood
Het afgelopen jaar passeerde Eric Goens al eens eerder langs De Ham. Bij die gelegenheid bracht hij tien foto’s mee van personen die een belangrijke rol speelden bij de presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten. Tot zijn ontzetting bleken er nauwelijks studenten te zijn die de foto’s herkenden. Samen met een artikel in De Morgen waarin de opleiding journalistiek als compleet waardeloos werd afgedaan vormde Goens' passage in Mechelen de aanleiding voor het debat van gisteren, dat werd opgebouwd aan de hand van zeven stellingen.
Stelling twee zorgde een eerste keer voor vuurwerk: ‘De McDonaldisering van de journalistiek is een feit. Als de klant fastfood vraagt, moet je hem geen haute cuisine serveren.’ Volgens Goens is er van een McDonaldisering van de journalistiek helemaal geen sprake. “Alle oplages en alle televisiezenders doen het in het buitenland bijzonder slecht. Het aantal kijkers in de VS is gehalveerd. Maar hier zien we het aantal trouwe kijkers van het nieuws stijgen. Twee miljoen kijkers volgen het nieuws op vtm of Eén. Dat kan enkel omdat de kwaliteit stijgt.”
Volgens Yves Desmet dateert de McDonaldisering van twintig jaar terug. “Vroeger waren kranten eenheidsworst. Ze verschilden enkel in hun politieke kleur. Vandaag is er specialisatie. Sommige kranten investeren in regionale berichtgeving, anderen kiezen voor een hoger opgeleid publiek, nog andere kranten focussen op een breed publiek. De eenheidsworst is weg en de oplages zijn er allemaal door omhooggegaan. De hele wereld komt vandaag naar Vlaanderen kijken: hoe hebben jullie dit klaargespeeld terwijl de media in de rest van de wereld massaal terrein prijsgeven?”
Lijkenpikkerij
Een verhaal dat bij Luuk Sengers de volgende vraag deed opborrelen: “Waarom werden er bij De Morgen dan zoveel mensen op straat gezet?” Volgens Yves Desmet passen die ontslagen binnen de economische crisis en zal er, zodra de economie weer aantrekt, opnieuw aangeworven worden.
Volgens Han Soete is de verMcdonaldisering een onloochenbaar feit. Hij pleitte gisteren voor een regelmatig bezoek aan de Exki, ook fastfood maar wel degelijk, eerlijk, lekker en niet duurder.
Het overlijden van Yasmine en de manier waarop de media, in het bijzonder Het Laatste Nieuws, zich bezondigden aan lijkenpikkerij, deed Thomas Siffer vaststellen dat de verMcdonaldisering geen alleenrecht van ‘de boekskes’ is. “In De Standaard stond niet zo lang geleden een artikel waarin een moeder een ex-vriendje van haar dochter er zomaar van betichtte de schuld te zijn van haar zelfmoord. Eerlijk waar, Story zou zoiets nooit durven.”
Gênant
Het spel zat echter pas echt op de wagen toen de stelling ‘Er zijn te veel studenten journalistiek’ op tafel kwam. Wat volgde was een langgerekte klaagzang van vooral Eric Goens over afschuwelijke dt-fouten en het stuitende gebrek aan algemene kennis. Een klaagzang die naadloos overging in een eigen loflied, haast gênant geïllustreerd toen de aanwezige sprekers allemaal de hand opstaken als antwoord op de zelf gestelde vraag wie er vroeger een eigen schoolkrantje had geleid.
Vanuit het publiek werd door studenten meermaals een mea culpa geslagen over die te beperkte algemene kennis en over een haperende spelling. De overkant van de tafel hield vast aan het vroeger-was -het-beterverhaal en blonk minder uit in zelfkritiek.
Sluiten media nog wel voldoende aan bij jongeren? Zijn de gevestigde media nog wel zo representatief als ze zelf graag willen geloven? Gaan kranten wel vrijuit als het om storende spelfouten gaat? Draagt het vtm-nieuws substantieel bij tot de algemene vorming? Is het onlogisch dat studenten journalistiek nauwelijks geïnteresseerd zijn in het inkorten van persberichten op krantenredacties?
“We krijgen hier alleszins regelmatig mails van jullie met de vraag of er geen nieuwe stagiairs komen”, besloot een van de opleiders vanuit de zaal. “Daarvoor zijn onze studenten goed, maar om echt te solliciteren hebben jullie ze blijkbaar niet nodig.”
