In België zal het staatshoofd niet gauw vervangen worden door een stromannetje van de Europese Unie – misschien omdat men niet weet wie hier precies de leiding heeft – maar de politieke discussie wordt ook hier al jaren beheerst door een technocratisch jargon. Elke partij die het schikt verwijst naar de financiële markten of de Europese bovenbazen om broodnodige hervormingen te propageren. Die worden zelden concreet gemaakt, hoewel weinig verbeeldingskracht nodig is om te begrijpen wat daarmee wordt bedoeld.
In juni hielp de Europese commissie een handje door zes aanbevelingen te doen. Die waren niet erg origineel en deden bij rechtse politici het water in de mond lopen. Vooral de positieve reactie van N-VA was merkwaardig, omdat Bart De Wever enkele weken daarvoor, op een nogal gemakzuchtige manier, het democratisch deficit van de Europese Unie had aangekaart. Sindsdien proberen politici die het goed uitkomt deze maatregelen als neutraal en essentieel in de markt te zetten. Vrij van elke ideologie.
Onzinnige neutraliteit
Er zijn twee verschillende manieren waarop een beleidsvoorstel neutraal kan zijn. De eerste is onzinnig. Iedereen die het goed voorheeft met de toekomst van België, of zelfs nog maar met die van Vlaanderen, moet de Europese aanbevelingen uitvoeren. Anders gaat dit land om, en krijgen we de financiële markten over ons heen. Politici proberen doorgaans hun voorstellen zo aan de man te brengen – Groen! doet net hetzelfde met klimaateisen -, en altijd is dat discutabel. Zeker wie de financiële markten aanhaalt, die nog het meeste lijken op een losgeslagen gek waar geen staat op te maken valt, praat onzin als hij objectiviteit claimt.
Met de Europese aanbevelingen is het niet anders. Neem het verlagen en beperken van de werkloosheidsuitkeringen. Wie weet hoe groot de armoede bij werklozen is (33 procent) kan die voorstellen niet als neutraal weg parkeren. Op het meest basale niveau ligt daarin een keuze besloten tussen economische efficiëntie en de waardigheid van elk menselijk leven. Als het dient om de financiële kloof tussen werken en niet werken te vergroten, kan ook het minimumloon worden verhoogd. Een actiever arbeidsmarktbeleid voeren is een andere mogelijkheid, dus het is flauw om te beweren dat mensen onder de armoedegrens duwen de enige mogelijkheid is.
Zeker wie de financiële markten aanhaalt, die nog het meeste lijken op een losgeslagen gek waar geen staat op te maken valt, praat onzin als hij objectiviteit claimt.
Sixpack
Een andere en zinnigere manier waarop Europese voorstellen neutraal zijn wordt zelden bediscussieerd en tegenwoordig vooral door linkse partijen genegeerd. De Europese aanbevelingen die enkele maanden geleden werden gedaan waren losse flodders van de commissie, maar ondertussen werd een wetgevende sixpack in het Europese parlement goedgekeurd. Daarin staat de bekende Maastrichtnorm ingeschreven. Begrotingstekorten mogen niet hoger dan drie procent liggen, en de schuldgraad van een land zit maar beter onder de zestig procent. Wie deze doelstellingen niet haalt, kan worden beboet.
Op Europees niveau is dat democratisch beslist. Er zijn zelfs een hele rits parameters aan toegevoegd zoals het arbeidsmarktbeleid en de woonmarkt, die ook gesuperviseerd worden. Daarmee geeft Europa een duidelijke, centrumrechtse maat aan. Ik vind dat een onzalig idee, en denk dat het catastrofaal is om in een razernij de welvaartsstaat weg te bezuinigen, maar binnen de Europese instellingen is het op een correcte manier beslist. Dan hebben de lidstaten zich daaraan te houden, en zijn dat op het Belgische niveau neutrale dictaten.
Inspiratiebron
Daar zijn enkele bedenkingen bij te maken. De Europese Unie kampt momenteel met een ‘spectaculair legitimiteitprobleem waarmee we dringend aan de slag moeten’, om de altijd even erudiete Hendrik Vos te citeren. Iedereen is het erover eens dat er iets mis is met Europa, maar weinigen kunnen het benoemen en niemand kan het verhelpen. Daarnaast is Europese wetgeving wel vaker relatief gebleken. Wij werden gewaarschuwd door eurocommissaris Olli Rehn, maar Frankrijk bleef met een groter overheidstekort onvermeld.
Toch zou in de Belgische politiek een duidelijke lijn moeten worden getrokken. Het heeft geen enkele zin om alle omstreden beslissingen die door Europa worden genomen nogmaals door Belgische politici in de media te laten uitvechten. Het was het volste recht van Paul Magnette om de zes aanbevelingen van de commissie als inspiratiebron weg te lachen, maar wanneer de commissie straks gesteund door het parlement dezelfde maatregelen uitvaardigt, zou hij zich daarmee nodeloos aanstellen. De Europese Unie wordt groot, en daar heeft iedereen mee te leven.
