Het is ondertussen een jeugdherinnering. Jaren geleden – Ben Weyts was nog Benneke in de Wetstraat - schreven politieke journalisten van De Morgen regelmatig chique essays in het weekendkatern Zeno. Ze werden net als nu trots aangekondigd op de voorpagina. Ik las toen niets anders dan die krant. Als ik daar niet naar uitkeek, was er nooit wat om naar uit te kijken. De teleurstelling was elke keer even groot. De hersenspinsels van Yves Desmet en Walter Pauli bewezen dat politieke journalisten niet over een originele geest of zelfs maar een scherpe pen hoefden te beschikken. Naam en faam waren genoeg om van zeurderige clichés diepzinnige gedachten te maken.
Imbroglio
Het is bizar dat kranten denken dat politieke journalisten het meest geschikt zijn om commentaar te leveren op wat er zich in de Wetstraat afspeelt. Een sportjournalist als Filip Joos heeft interessantere ideeën over politiek dan zijn collega’s die de hele dag doorbrengen met politici en er vaak afhankelijk van zijn. Toch probeert De Morgen het opnieuw. Vorige week mocht Steven Samyn een essay schrijven over – soms zit het ‘m al in de onderwerpkeuze – de verkiezingen van 2014. Een standaardvoorbeeld is het van teleurstelling en niet waargemaakte beloftes.
Samyn kiest een titel (‘De loeder aller verkiezingen’) die een curieuze stelling suggereert (misschien doet N-VA het minder goed dan gedacht), maar aan de argumentatie komt hij amper toe. Hij is te druk met herhalen wat iedereen al weet (PS zus, CD&V zo, sp.a dit, Open Vld dat), en meldt enkel op het einde dat zonder Senaat een lijst ontbreekt waarop Bart De Wever in het hele Vlaamse land kan schitteren. En dat N-VA misschien een overwinningsnederlaag lijdt. “Hoe dichter de verkiezingsdatum nadert, hoe nadrukkelijker de mogelijke doemscenario's zullen circuleren: een maandenlang imbroglio, de totale chaos, een splitsing van België... Maar voor hetzelfde geld baart de moeder aller verkiezingen een muis”, eindigde het. Het kan vriezen en het kan dooien.
Yves Desmet probeerde het deze week op een andere manier. Hij weet dat men de grote denker herkent aan de verbanden die hij trekt, en Desmet heeft er eentje te pakken. Ook weer onder de vlag van de komende verkiezingen – ‘De campagne is begonnen’ – verwijt hij sp.a electoraal opportunisme. De partij heeft het hoofddoekenverbod in Gent weggestemd om de ‘nieuwe generaties kiezers van vreemde origine’ (ik denk dat hij het over allochtonen heeft) te behagen. Én sp.a stemde voor de verstrenging van de GAS-boetes omdat ze zich ‘nieuw flinks’ wilde tonen. “Electorale berekening is geen enkele partij vreemd, maar de sp.a toonde er zich deze week wel meester in”, was de barokke conclusie.
Het pijnlijkste aan deze schrijfoefeningen is dat ze niet hoeven. Yves Desmet kan evengoed sterrenchefs interviewen.
Stagnatie
De argumentatie is niet even afwezig als bij Samyn maar toch erg licht. Sp.a was opportunistisch toen Patrick Janssens het hoofddoekenverbod invoerde, en het zijn opportunisten als Daniel Termont het afschaft. Zonder al te veel bewijs – Desmet maakt een intentieproces – is dat hol cynisme. Nog moeilijker is het om in de GAS-boetes, waartegen sociale media tekeer gingen als hysterische wijven, electoraal opportunisme te zien. En flinks? Burgemeesters van sp.a in de Kamer kondigden aan geen strengere boetes te zullen uitschrijven, en Vlaamse parlementsleden van de partij hadden graag tegen gestemd. Die gewrongenheid van de socialisten is zoveel relevanter, maar Yves Desmet past een verouderde analyse toe over de schrik van sp.a voor rechts. Dat was 2003. Desmet beleeft hoogstpersoonlijk een stagnatie met een knik naar beneden.
Het pijnlijkste aan deze schrijfoefeningen is dat ze niet hoeven. Yves Desmet kan evengoed sterrenchefs interviewen voor Zeno. De krant heeft iedere dag een edito nodig op pagina twee, en de kwaliteit van zulke verplichte nummertjes is navenant. Gelukkig kan de politieke redactie dat rotbaantje sinds enige tijd aan Bart Eeckhout overlaten. Analyses gebruiken journalisten om roddel en achterklap mee te geven aan lezers waarvan ze denken dat die er evenveel als zij in zijn geïnteresseerd. Samyn heeft wel enkele kruimels, maar deze essays zijn – net als de al even treurniswekkende reeks ‘Boeiende tijden’ van Bart Sturtewagen in De Standaard – bedoeld om ideeën uit te werken. De krant ziet haar journalisten graag als denkers. Maar daar hebben ze zelfs de tijd niet voor.
