GAS-boetes, een andere vorm van overheidscorruptie

Walter De Smedt
Naamloos
Tiny
(Beeld: Facebook)

Het is geen toeval dat het wetsontwerp afkomstig is van de minister van Binnenlandse Zaken. Nochtans gaat het ontegensprekelijk over het invoeren van een sanctionering van menselijk gedrag dat als 'foutief' wordt ervaren. Dat is de specifieke bevoegdheid van justitie. Dat het beleid nu een andere, niet-juridische maar bestuurlijke weg kiest om laakbaar menselijk gedrag te bestraffen, is een gekend historisch fenomeen. Het doorbreken van het justitieel monopolie, zeg maar de ontwijking van de rechter of de afbouw van zijn bevoegdheden, is eigen aan een opvatting van de sterke staat. Of die nu extreemrechts of extreemlinks is, doet niet ter zake. De recente geschiedenis heeft aan beide kanten getoond wat er de gevolgen van zijn.

Overheidscorruptie

Zelfs al blijft het mogelijk om verhaal te halen bij de rechter, de aard van de GAS-boete is helemaal tegengesteld aan het doel en de wijze waarop justitie storend gedrag door jongeren moet beantwoorden. Een boete is per definitie geen opvoedende maatregel voor wie daar nood aan heeft maar enkel een retributie ten voordele van de staatskas. Een boete voor overlast is te vergelijken met de door de wet van 7 februari 2003 ingevoerde parkeerheffingen, waardoor bepalingen over verkeersveiligheid werden gedepenaliseerd.

Het beleid wekt weliswaar de indruk zijn verantwoordelijkheid te nemen door overlast te beboeten, maar feitelijk gebeurt net het tegenovergestelde: door enkel een betaling te vragen, ontslaat het beleid zichzelf van haar plicht om iets te doen aan de oorzaken en de gevolgen van het probleem 'overlast'. We kunnen zelfs van een geïnstitutionaliseerde vorm van corruptie spreken: het beleid laat zich betalen om niet te doen wat het beleid net wél zou moeten doen: de oorzaken van het fenomeen 'overlast' aanpakken en trachten met positieve maatregelen de jeugd op het goede spoor te krijgen.

Het beleid wekt de indruk zijn verantwoordelijkheid te nemen door overlast te beboeten, maar feitelijk gebeurt net het tegenovergestelde

De aanpak is vergelijkbaar met een misschien nog veel treffendere vorm van overheidscorruptie. Met de fameuze afkoopwet hebben zowel het politiek als het gerechtelijk strafrechtelijk beleid zich ontdaan van de plicht om zware misdrijven door de rechter in een openbaar en tegensprekelijk proces te doen bestraffen. Deze vorm van gerechtelijke sanctionering werd vervangen door een quasi bestuurlijke retributie: een door het beleid met de criminelen onderhandelde afkoopsom die buiten de openbare controle verloopt.

De kloof

Waarom hebben onze volksvertegenwoordigers in de Kamer dit voorstel dan gestemd? Is de partijtucht, of de schrik voor wat er bij de volgende verkiezingen kan komen dan zoveel belangrijker dan de eigen innerlijke overtuiging? Als je in een kuil zit, zie je niet meer wat er daarboven gebeurt. Het is alsof het beleid zich heeft ingegraven in een eigen put die alsmaar dieper wordt. Ook daar zijn historische voorbeelden van: de kloof tussen “Le pays réel" en "Le pays légal” leverde de ideale voedingsbodem voor wie voorhield dat “ordnung muss sein”. Diegenen die nu, net uit angst voor de terugkeer van deze nooit helemaal verdwenen nostalgie, voor de GAS-boetes hebben gestemd, hebben geen voeling meer. Noch met het heden, noch met de donkerste bladzijden uit ons eigen verleden.

Eerder schreef Walter De Smedt voor Apache al over een alternatief voor de GAS-boetes

LEES OOK
Redactie Apache / 08-11-2010

De gestoorde geesten van de populaire bladen

"Politici, beleidsverantwoordelijken en gezagdragers moeten stoppen met hun broek te laten zakken voor de media." Dat zegt Guido Van Liefferinge, oprichter en bedenker van Dag…
Guido Van Liefferinge
Tim F. Van der Mensbrugghe / 10-06-2010

Ik ben benieuwd

De jongste trend van deze verkiezingscampagne is dat politici brieven schrijven. CD&V-voorzitster Marianne Thyssen kroop als laatste in haar pen. Aangestoken door zoveel goede…
Bart De Wever