Voor kranten geldt klassiek de cynische wetmatigheid dat hoe verder weg een ramp zich voltrekt hoe minder belangrijk ze wordt. Ver weg moet u dan vooral interpreteren als 'ver van ons bed', want als een orkaan de Amerikaanse oostkust bedreigt, dan kan u er donder op zeggen dat daar meer redactionele aandacht voor zal zijn dan voor de tientallen doden die dezelfde orkaan eerder al, elders in de Caraïbische regio maakte. De sterk uiteenlopende aandacht in de Vlaamse kranten vandaag voor de bootramp bij het Italiaanse eiland Lampedusa, geeft aan dat redacties worstelen met dit thema. Zeker wanneer die ver-van-ons-bed-show zich plots aan de poorten van fort Europa afspeelt.
Openingspagina
Het gebeurt met de regelmaat van de klok dat kranten bij grote gebeurtenissen er zo goed als de volledige eerste pagina voor uittrekken. Met een bloedstollende foto, een opmerkelijke quote of een trefwoord dat de gebeurtenis of de gevoelens die erbij komen kijken, goed samenvat.
De ramp met de Somalische en Eritrese bootvluchtelingen die zich gisteren voordeed bij het Italiaanse eiland Lampedusa en waarbij minstens 130 en wellicht nog veel meer doden vielen, zou in principe altijd zo'n gebeurtenis moeten zijn. Ze zou dat niet zijn als de ramp zich zou voltrekken aan de andere kant van de wereld, maar eender welke gebeurtenis binnen de Europese Unie waarbij honderden doden vallen, is per definitie een ramp die de openingspagina's van de Vlaamse kranten volledig in beslag zou nemen.
Dat deed ze vandaag niet, of toch zeker niet overal. De Standaard, De Tijd, Het Nieuwsblad en Het Laatste Nieuws hebben een foto op pagina één met een verwijzing naar berichtgeving binnenin. De Standaard heeft, ook binnenin, het meest aandacht voor de ramp. Ook Het Belang van Limburg zet een zinnetje op pagina één en brengt binnenin het verhaal.
Eender welke gebeurtenis binnen de Europese Unie waarbij honderden doden vallen, is per definitie een ramp die de openingspagina's van de Vlaamse kranten volledig in beslag zou nemen
Op de openingspagina's van De Morgen en Gazet van Antwerpen is er echter geen spoor van de ramp. In De Morgen staat er een artikel op pagina 4. Lezers van Gazet van Antwerpen moeten wachten tot pagina 14 vooraleer ze iets vernemen over de ramp aan de poorten van Europa.
Gewikt en gewogen
Bij de samenstelling van een openingspagina worden klassiek een aantal afwegingen gemaakt. Hebben we eigen nieuws dat dermate sterk is dat we er mee kunnen uitpakken? Zijn er wereldgebeurtenissen die, ook al kent iedereen ze op het moment dat de krant in de brievenbus valt, zo belangrijk zijn dat er op z'n minst een echo van op pagina één moet? Zijn er spraakmakende interviews? En ja, ook: moet er reclame mee op pagina één? Geven we CD's of iets anders weg? Zit er voldoende emotie in de pagina? Alles wordt gewikt en gewogen en zo komt pagina één tot stand.
Maar blijkbaar werd de ramp in Lampedusa niet door alle krantenmakers op dezelfde manier gewogen en dat is toch wel uitzonderlijk voor een gebeurtenis van die omvang. De cynische redenering -al dan niet bewust- is wellicht dat bootvluchtelingen, zeker wanneer ze uit regio's uit Afrika komen die wel heel ver van ons bed zijn, de lezer niet zullen interesseren. Sterven ze, zoals er jaarlijks duizenden sterven, in volle zee, dan is er sowieso geen bericht. Sterven ze met honderden tegelijk en dan nog aan de poorten van Europa, dan is er verwarring. Wellicht zou er meer eensgezindheid zijn geweest, mocht de ramp zich hebben voorgedaan aan het strand van Blankenberge. Of mocht er een Belg onder de opvarenden zijn geweest.