Het was Marc Reynebeau die er voor de weekendkrant van De Standaard de memoires van Dehaene, waarin hij zijn einde in de politiek beschrijft, weer had bijgehaald, en ook Tim Pauwels raakt het onderwerp in De Morgen aan. Jean-Luc Dehaene beschouwde zichzelf de laatste jaren als voorbijgestreefd. “Het woord is aan de digital natives”, citeerde Reynebeau hem, met als meest bekende voorbeeld de springerige Vincent Van Quickenborne. Terwijl Dehaene in 2010 een ouderwets akkoord probeerde te onderhandelen over Brussel-Halle-Vilvoorde, lieten de liberalen op Twitter de regering vallen. Het was een andere generatie politici waar de oude meester-strateeg niets meer aan te zeggen had. Zijn tijd was gekomen.
Centrum van de macht
Als Dehaene het zei, klonk het als een uitnodiging voor jongeren om na te denken over nieuwe manieren om aan politiek te doen in deze digitale wereld, maar ik kon er niets mee. In een tijd van aanslepende regeringsonderhandelingen en communautair wantrouwen klonk de analyse van de oud-premier aannemelijk. Alles welbeschouwd verschilden de afgelopen jaren in de Belgische politiek niet zo heel erg veel van het einde van de jaren zeventig en de jaren tachtig, toen de regeringen Martens elkaar in ijltempo opvolgden. Enkel waren er toen helemaal geen sociale media en internetpeilingen om politici en bestuurders op te jagen.
Het enthousiasme waarmee Jean-Luc Dehaene zichzelf buiten spel zette, heeft mij altijd verbaasd. Zijn onderhandelingsmethode, waarvan vertrouwen de kern uitmaakte, is niet gedateerd. Het regeerakkoord dat na 25 mei zal worden onderhandeld, zal in totstandkoming veel gelijken op de akkoorden waar Dehaene voor tekende. Als het wederom anderhalf jaar duurt, ligt dat aan een gebrek aan vertrouwen. Misschien had Dehaene op het einde (begrijpelijkerwijs) geen zin of energie meer om daaraan mee te helpen. De positie van zijn partij was ook veranderd. CD&V bevond zich niet meer in het centrum van de macht. Dat maakte het voor haar onderhandelaars vanzelfsprekend lastiger, maar daarom zijn de spelregels niet herschreven. Met de verkiezingsresultaten van de vorige eeuw, had Jean-Luc Dehaene ook in de 21ste eeuw met succes aan politiek kunnen doen.
Met de verkiezingsresultaten van de vorige eeuw, had Jean-Luc Dehaene ook in de 21ste eeuw met succes aan politiek kunnen doen
Vijftig jaar hetzelfde
Wie dat ook doorheeft, zo bleek dit weekend, is Wouter Beke. Af en toe geeft de voorzitter van CD&V een interview dat mij achterlaat met de gedachte dat ik misschien zelf een christendemocraat ben. Zaterdag publiceerde De Morgen zo een gesprek met Yves Desmet. Voor sociale media was Beke opvallend mild. “Het is minder duurzaam, minder gestructureerd, maar daarom niet minder waardevol”, maakte hij een vergelijking met traditionelere verenigingsvormen. Beke erkende verderop dat ‘virtuele netwerken’ politiek beïnvloeden. Een trendbreuk zag hij allerminst. “Het beheersen van dat nieuwe instrumentarium verandert het wezen van de politiek niet - die is hetzelfde als vijftig jaar geleden”, besloot hij daarover.
Dat nuchtere conservatisme is de aantrekkingskracht van de christendemocratie, maar Dehaene zag dat aan het einde van zijn leven niet meer. Misschien begreep hij niet waarom Vincent Van Quickenborne per se en als eerste de regeringsval op Twitter wilde rondsturen, terwijl hij de primeur evengoed aan een journalist had kunnen geven. Jammer is dat: zo’n mysterie is Van Quickenborne niet. Maar dat hij met deze nieuwigheden zijn vertrouwde ideeën over politiek durfde uitdagen, sierde hem dan weer zeer.
