De verklaring die de KVS geeft voor de breuk met De Morgen laat aan duidelijkheid weinig te wensen over. Het cultuurhuis herkent zich niet meer in wat ze 'de zogenaamde progressieve media' noemt. De druppel die de emmer deed overlopen, was het artikel van sportjournalist Hans Vandeweghe waarin die het heeft over "de empirisch en statistische vaststelling dat Afrikanen zich geen zes weken kunnen concentreren op één doel".
De felle reacties op die column zette Vandeweghe enkele dagen later aan de kant door in een opiniestuk met als titel "Hans Vandeweghe slaat terug: Was dat racisme?" uit te halen naar zijn criticasters:
het hele Pinksterweekend lang had ik de zelfhulpgroep Politiek Al Te Correct Vlaanderen en wat boze Afrikanen over mij heen gekregen omdat ik het volgende had durven schrijven
Verderop stond ook nog:
Ik zou de leden van de zelfhulpgroep Politiek Al Te Correct Vlaanderen - weze het directeurs van overgesubsidieerde parochiezalen, twitteraars met tien/honderd keer meer tweets dan volgers, blogsters zonder lezers én al hun volgelingen - willen aanraden om nooit meer sportpagina's te lezen.
De hele rel rond het artikel van Hans Vandeweghe staat niet op zichzelf. Enkele maanden terug was er al de 'Obamarel' waarbij de Amerikaanse president en zijn vrouw op de satirische pagina van De Morgen werden afgebeeld als apen. De zaak werd internationaal opgepikt en er volgde een verontschuldiging. Die verontschuldiging was weliswaar eerlijk, maar etaleerde meteen ook het gebrek aan gevoeligheid voor een problematiek, die moeilijk spoort met een krant die zich graag in de markt zet als grootstedelijk.
Een dergelijke verontschuldiging bleef na het artikel van Hans Vandeweghe uit. Het tegendeel gebeurde: zijn reactie werd door zijn criticasters enkel als 'adding insult to injury' gelezen.
Symboliek
De KVS reageert nu met een statement dat in eerste instantie bedoeld is tegen racisme in alle mogelijke verschijningsvormen. Dat is zonder meer een krachtig en noodzakelijk signaal, maar in het artikel valt ook te lezen dat de onvrede over De Morgen bij het cultuurhuis veel verder reikt. Tussen de lijnen, maar soms ook in niet mis te begrijpen woorden:
Maar we zijn het grotere spoor van de krant bijster en wat eens een helder en progressief project was, staat onder druk van te veel uitschuivers die onverklaarbaar alle controlemechanismen passeren
Daarmee maakt de KVS pijnlijk duidelijk waar het schoentje echt wringt: De Morgen zwalpt tussen haar oude zelf en de directieven van haar geldschieter. Die evolutie is al meerdere jaren aan de gang, maar kreeg de voorbije maanden meermaals een soms pijnlijke vertaling. Zowel in omstreden inhoudelijke beslissingen, zoals het geval met het artikel van Hans Vandeweghe, als in louter materiële beslissingen, zoals de verdere uitbouw van synergieën en de verhuis naar Kobbegem, het hoofdkwartier van De Persgroep.
Herlancering
Maar ook achter de schermen, niet zichtbaar voor de lezer, zit er weinig lijn in de beleidsbeslissingen. Zo wordt, enkele maanden na de Obamarel de satirische pagina in alle stilte afgevoerd, terwijl Hans Vandeweghe in zijn column net een tweede keer op de zere teen gaat staan. Daar zijn verklaringen voor - Hans Vandeweghe werd recent terug binnengehaald bij De Morgen en hem meteen openlijk desavoueren lag dus heel moeilijk - maar het getuigt wel van een gebrek aan lijn. Hetzelfde gebeurt met vormelijke beslissingen: de vernieuwde site werd meermaals uitgesteld en de nieuwe layout - De Morgen wordt half zo groot als vandaag - laat op zich wachten. Dat de krant vandaag gewoon geen algemeen hoofdredacteur meer heeft, illustreert enkel de situatie.
De herlancering van De Morgen zou in september gebeuren. De breuk tussen de KVS en de krant komt daarom op een wel heel slecht moment. Ze staat symbool voor een definitieve verwijdering tussen een deel van haar voormalige progressieve lezers en de krant zelf. Dat net Hans Vandeweghe - een van de mensen die in 2009 na bezuinigingen op straat werd gezet en waar met 'Red De Morgen', nota bene in de KVS, een benefiet voor werd georganiseerd - de druppel levert die de emmer doet overlopen, maakt het enkel cynischer.
