Joeri Dillen, de voormalige Antwerpse kabinetschef van Bart De Wever (N-VA), eist 100.000 euro schadevergoeding van twee journalisten en van de verantwoordelijke uitgever van Apache. Bouwpromotor Land Invest eist van dezelfde mensen en van de hoofdredacteur 250.000 euro, plus de verwijdering van alle artikelen over het dossier rond de Tunnelplaats.
"De schadeclaims komen voort uit de politiek goed geconnecteerde zakenkringen die vrijheid van meningsuiting alleen tolereren indien ze entertainend is, niet als ze echt tot democratie dreigt te leiden"
"Op het eerste zicht lijken dit zeer hoge schadevergoedingen", stelt professor mediarecht Koen Lemmens (KU Leuven). "Bij het Mensenrechtenhof in Straatsburg is men gevoelig voor dergelijke eisen. Het mag volgens het Hof niet de bedoeling zijn om persbedrijven failliet te laten gaan. Het Hof heeft ook door dat in bepaalde gevallen dit echt de strategie is."
Democratie
"Deze schadeclaims vormen zonder meer een brutale intimidatiepoging tegen een van de schaarse nieuwe onderzoeksmedia in Vlaanderen, en ze komen voort uit de politiek goed geconnecteerde zakenkringen die vrijheid van meningsuiting alleen tolereren indien ze entertainend is, niet als ze echt tot democratie dreigt te leiden", schrijft hoofdredacteur van MO* Gie Goris in zijn edito.
"Het is dan ook in het belang van alle democratische media én stromingen in Vlaanderen dat een luid en duidelijk No Pasaran geroepen wordt, zodat Joeri Dillen en Land Invest Group, maar ook alle andere rijken en machtigen, beseffen dat transparantie ook voor hen geldt. Dat debat hoort bij democratie. En dat de vrijheid van de pers in het Vlaanderen van 2016 belangrijker is dan ooit", voegt Goris er nog aan toe.
"De pers wordt in het hart getroffen"
Pol Deltour van de Vlaamse Vereniging van Journalisten (VVJ) reageerde bij Radio 1: "Dit ruikt heel erg naar censuur." In Knack zegt Deltour bovendien niet in te zien dat de rechtbank de klacht zal aanvaarden, daarvoor vindt hij de bewijslast van Dillen en Land Invest te pover.
"Uit de hoogte van de claims blijkt ook dat Apache terecht spreekt van intimidatie. De burgerlijke procedure wegens laster en eerroof is bedoeld om geleden schade te vergoeden. Maar provisies van 250.000 euro? Dat heeft niets meer met schadeloosstelling te maken. Dan misbruik je de procedure als een soort terreurmiddel."
"De pers wordt in het hart getroffen", vindt docent journalistiek Steve Paulussen (UAntwerpen). "Ik las de berichten met verbazing en ontzetting. Dit is een duidelijke intimidatiepoging. Het is net de taak van de pers, als vierde macht en waakhond, om zaken zoals deze verstrengeling tussen zakenwereld en politiek naar buiten te brengen."
Econoom Geert Noels roept ondertussen op Twitter op om Apache te steunen, net als professor onderwijswetenschappen Orhan Agirdag (KU Leuven).
Monddood
Mediaprofessor (VUB) en Vlaams Parlementslid voor sp.a Katia Segers heeft geen enkel begrip voor de demarche van Land Invest en Joeri Dillen. "Ik meen dat deze actie totaal van de pot gerukt is", zegt ze.
Haar collega Wouter Van Besien (Groen) noemt de dagvaarding "pure journalistiek intimidatie". De Antwerpse Groen-fractie, onder leiding van Van Besien, vraagt al langer een externe audit van alle diensten en kabinetten die betrokken zijn bij de toekenning van stedenbouwkundige vergunningen en dossiers van ruimtelijke ordening in Antwerpen. "Die eis zullen wij blijven stellen", stelt Van Besien.
Van Besien: "Deze journalisten voor de rechter dagen en zwaaien met een eis tot mega-schadevergoeding, is een poging om hen monddood te maken."
Vlaams minister van Media Sven Gatz (Open VLD) vond het geen goed idee om zich te mengen in het dossier. Ook minister-president Geert Bourgeois (N-VA) wenste niet te reageren. Kamervoorzitter Siegfried Bracke (N-VA) zegt respect te hebben voor het recht van iedereen die zich gegriefd voelt om naar de rechter te stappen. "Dat is een fundament van onze rechtsstaat, meer heb ik daar niet over te zeggen."
“De journalisten van Apache proberen al jaren de verwevenheid tussen politiek en vastgoedontwikkeling bloot te leggen. Verschillende dossiers roepen meer vragen op dan dat er antwoorden komen. Deze journalisten voor de rechter dagen en zwaaien met een eis tot mega-schadevergoeding, is een poging om hen monddood te maken", legt Van Besien uit.
"De normale gang van zaken in een democratie is dat mensen die menen dat ze in de media onheus worden bejegend, recht van antwoord kunnen krijgen. Bovendien hadden de betrokkenen ook gewoon in de voorbije weken antwoord kunnen geven op de vele vragen die door journalisten van verschillende media werden gesteld. Ze hebben herhaaldelijk de kans gekregen hun versie van de feiten in de media te brengen, via interviews, antwoord op vragen van journalisten, opiniestukken, … Dat hebben ze niet gedaan. Het feit dat ze nu zo’n zwaar geschut inzet, totaal buiten proportie, geeft de berichtgeving van Apache volgens mij tenslotte alleen maar meer geloofwaardigheid", besluit Segers.
