De diversiteitsindustrie van El Kaouakibi: heimelijke camerasurveillance, misleiding en intimidatie

Stef Arends
Urban Center, Let's Go Urban
Urban Center, Let's Go Urban (Foto: Stef Arends)

Uit de informatie die Apache verzamelde, rijst een beeld van een bedrijvengroep die diversiteit vermarkt en waar beeldvorming voorrang krijgt op reële maatschappelijke verwezenlijkingen.

Sihame El Kaouakibi en zakenpartner Erika Xuan Nguyen filmden medewerkers en kwetsbare jongeren zonder hun medeweten, verdraaiden de cijfers van de aantallen bereikte jongeren, schakelden hun personeel in voor El Kaouakibi’s politieke campagne, weerden andere jongerenwerkers uit het Urban Center en intimideerden wie kritiek had op hun werkwijze.

Dat blijkt uit anonieme verklaringen van zeven ex-medewerkers van verschillende bedrijven van El Kaouakibi, twee huidige werknemers van Let's Go Urban en zes jeugdwerkers van andere organisaties. Gesprekken uit een gezamenlijke Whatsappgroep en intern mailverkeer in handen van Apache bevestigen de getuigenissen.

De huidige werknemers van Let's Go Urban vrezen dat de ophef rond de misstanden op de werkvloer en de mogelijke financiële malversaties, de jongerenwerking zal schaden. De organisatie wordt sinds begin vorig jaar geleid door een bijna volledig nieuw team.

El Kaouakibi en Nguyen reageren via een woordvoerder op een deel van de vragen van Apache. Volgens hen werd het gebruik van bewakingscamera's wel aan de medewerkers "toegelicht". Ze ontkennen dat bereikcijfers werden verdraaid, en laten weten dat alle jeugdwerkorganisaties altijd welkom waren in het Urban Center.

Verder geven ze aan niet op de hoogte te zijn geweest van het HR-beleid bij hun bedrijven. Het tegendeel blijkt echter uit de interne communicatie die Apache in handen heeft.

Antwerps schepen van Jeugd Jinnih Beels (sp.a) en haar voorganger Nabilla Ait Daoud (N-VA) wilden niet reageren in afwachting van het onderzoek.

Stiekeme camerasurveillance

De medewerkers van de Antwerpse bedrijven van Sihame El Kaouakibi en zakenpartner Erika Xuan Nguyen werkten in de periode 2018-2019 op twee locaties.
paasei_Paasei-04

De kantoren van rekruteringsbureau WannaWork, marketingbureau WannaCatch, consultancybureau NextGenIty en de persoonlijke vennootschap van El Kaouakibi A Woman’s View zaten in het Jacob Jordaenshuis (JJ House), Let’s Go Urban werkte vanuit het Urban Center op het Kiel. Er was ook geregeld uitwisseling van werknemers tussen de twee locaties: zo werkten mensen van WannaWork bijvoorbeeld af en toe ook in het Urban Center.

In beide gebouwen werden werknemers en de jongeren die er over de vloer kwamen in de periode 2018-2019 zonder hun toestemming gefilmd.

De medewerkers van WannaWork en Let’s Go Urban die Apache sprak, gaven aan niet op de hoogte gesteld te zijn van de camerabewaking. Hoewel ze de camera’s wel zagen hangen, was het voor hen lange tijd onbekend dat er ook geluid werd opgenomen. De camera’s hingen in vrijwel alle kamers. Zo werd ook de lunchplek gefilmd, en zelfs een afgeschermde ruimte in het Urban Center die speciaal was ingericht om met jongeren te praten.

'Camerabewaking op de werkvloer mag in principe geen inmenging in de persoonlijke levenssfeer van de werknemer tot gevolg hebben'

“Overal hingen camera’s, gewoon in het zicht”, vertelt een medewerker die hoofdzakelijk werkte voor WannaWork in JJ House. “We kwamen er pas achter dat er ook audio-opnames werden gemaakt na een inbraak in het Urban Center. We keken toen gezamenlijk de videobeelden terug en daarbij was ook geluid te horen. Iedereen schrok daar enorm van. Vanaf toen bespraken wij niks meer op het bureau, en gingen we altijd buiten eten om vrijuit te kunnen praten."

“Collega’s begonnen vervolgens de internetverbindingen van de camera’s uit te trekken wanneer ze iets in vertrouwen wilden bespreken”, voegt een ex-werknemer van Let’s Go Urban toe. “Daar werden we dan achteraf op aangesproken: de camera’s moesten van de directie ‘voor de veiligheid’ ten allen tijde aanblijven.”

Dat de camera’s ook in JJ House daadwerkelijk gemonitord werden, blijkt uit een incident met een broer van Sihame El Kaouakibi. Die werkte als creative director voor WannaCatch. Hoewel officieel iedereen die in JJ House werkte om 9.00u aanwezig moest zijn op kantoor, kwam hij vaak pas veel later binnen - tot ergernis van zijn collega’s. De medewerkers van WannaWork vingen een gesprek op tussen de broer van Sihame en zijn collega’s van WannaCatch.

“Op een ochtend zaten wij in de ‘silent workspace’ te werken, en hoorden we een gesprek vanuit de ‘luidere’ ruimte”, beschrijft een van hen aan Apache. “De broer van Sihame zei tegen zijn collega’s: 'Denk je dat het leuk is voor mij om van mijn eigen zus te horen dat zij op de camera gezien heeft dat jullie allemaal gezichten trekken als ik binnenkom?'. En wij keken allemaal naar elkaar: ‘zei hij dat nu echt?’. Maar op dat moment durfden we er niks van te zeggen.”

Regels

Volgens de wettelijk verankerde ‘collectieve arbeidsovereenkomst 68’ is camerabewaking op de werkvloer toegestaan, maar moeten werknemers vooraf op de hoogte gesteld worden van de opnames en het doel ervan. Bovendien mag de camerabewaking “in principe geen inmenging in de persoonlijke levenssfeer van de werknemer tot gevolg hebben”.

Nog strengere regels gelden voor het filmen van de minderjarige jongeren die Let’s Go Urban bezoeken. “Uiteraard heeft iedereen het recht om te weten dat die camera’s daar hangen”, laat adviseur bij het Kinderrechtencommissariaat Chris Vleugels weten. “Ook moet men aangeven waarom gefilmd wordt, wat er met die beelden gebeurt, en waar de data wordt bewaard.”

Voorafgaand aan het filmen van minderjarigen is bovendien altijd toestemming nodig van de ouders, zo staat te lezen op het online informatieportaal Ikbeslis.be van de Gegevensbeschermingsautoriteit. Al deze voorwaarden worden ook vermeld in de Deontologische handleiding voor het jeugdwelzijnswerk van het Vlaams steunpunt voor jeugdwerk Uit De Marge.

Op 14 maart 2019 kwamen de medewerkers van WannaWork erachter dat alle camera’s verdwenen waren, zo is op te maken uit onderlinge Whatsappgesprekken.

In een schriftelijke reactie via hun woordvoerder hebben El Kaouakibi en Nguyen het over slechts één camera, die aanwezig was om de dure spullen in de co-workingspace in JJ House te beschermen tegen diefstal. “Er kwamen veel verschillende mensen werken. Er bevond zich kostbaar materiaal van huurders (pop-ups etc) en coworkers. Vandaar hangt in de coworkingspace een camera zichtbaar aanwezig. Dit werd ook toegelicht.”

Op de vraag over de camera's in andere ruimtes in JJ House in de periode 2018-2019, wordt niet geantwoord. De woordvoerder gaat ook niet in op de camera's in het Urban Center.

Verplicht gebruik van tijdsregistratiesysteem

Naast de camerasurveillance, werden de medewerkers van de bedrijven van El Kaouakibi vanaf begin 2019 ook gemonitord met het softwarepakket Teamleader, een softwaresysteem met onder andere tijdsregistratie. De invoering van dat minutieuze werkregistratiesysteem stuitte op veel protest bij de medewerkers.

“Dat was een extra tool om elke minuut te managen. Zelfs wanneer je even naar de wc ging moest je de timer stopzetten. Toen ons werd verteld dat we die software moesten installeren, negeerden we dat zo lang mogelijk. Uiteindelijk werd gezegd: als je dit niet installeert, word je niet meer uitbetaald”, geeft een ex-werknemer van WannaWork aan.

Uiteindelijk ging iedereen akkoord met de installatie, uit angst voor loonverlies. Het inhouden van salaris bleek geen loos dreigement te zijn, want toen op een gegeven moment een werknemer de time tracker niet gebruikte en de werktijd dus niet geregistreerd werd in Teamleader, werd die daadwerkelijk niet uitbetaald. Dat blijkt uit mailverkeer tussen die persoon en de toenmalige coördinator, in handen van Apache.

Uit de mailcommunicatie is ook op te maken dat die betrokken werknemer om die reden op 11 maart 2019 zijn ontslag indiende. Na een gesprek met El Kaouakibi werd het ontslag echter teruggedraaid en bleef de werknemer alsnog actief bij WannaWork.

Ook bij Let’s Go Urban kregen werknemers te horen dat de uren die niet via Teamleader werden geregistreerd, "niet meetelden als prestatie". In hun arbeidscontract stond echter niets over die voorwaarde van het installeren van trackingsoftware voor de uitbetaling van salaris.

El Kaouakibi en Nguyen geven aan dat zij niet op de hoogte waren van het HR-beleid, en niks afwisten het gebruik van Teamleader. "Werkregistratiesoftware: daar heeft Erika noch Sihame informatie over. Elke onderneming had zijn manager en verantwoordelijke die de HR opvolgde", schrijft hun woordvoerder.

Dit wordt ontkracht door berichten uit de gezamenlijke Whatsappgroep van WannaWork. Daarin is te zien hoe El Kaouakibi het team op niet mis te verstane wijze herinnert aan het indienen van de werkfiches en 'export' (de data die aangeeft op welke momenten je gewerkt hebt, red.) uit Teamleader. "Ik wil dit niet nog een keer vragen", stuurt ze naar de medewerkers van WannaWork.

Uit screenshots van de gezamenlijke Whatsappgroep van WannaWork, blijkt dat El Kaouakibi er wel degelijk bij het team op aandrong dat het werkregistratiesysteem Teamleader werd gebruikt.
Uit screenshots van de gezamenlijke Whatsappgroep van WannaWork, blijkt dat El Kaouakibi er wel degelijk bij het team op aandrong dat het werkregistratiesysteem Teamleader werd gebruikt.

De medewerkers van WannaWork vallen op dat moment uit de lucht. Wanneer blijkt dat de tussenmanager het team nog niet heeft ingelicht over de nieuwe werkregistratieverplichtingen wordt die daarop aangesproken. "Ik neem het op met XXX", schrijft El Kaouakibi. Die manager wordt vervolgens aan de Whatsappgroep toegevoegd (deze persoon werkte officieel niet voor WannaWork maar voor A Woman's View, red.), en op de vergetelheid gewezen. El Kaouakibi geeft nog aan: "Werkfiche zou overbodig moeten worden wat mij betreft dankzij teamleader."

Bereikcijfers verdraaid

De heimelijke camerabewaking en de verplichte trackingsoftware zijn niet de enige misstanden die de ex-werknemers aanklagen. Volgens drie getuigenissen werden de aantallen bereikte en ondersteunde jongeren bij zowel Let’s Go Urban als bij WannaWork, systematisch verdraaid.

Rekruteringskantoor WannaWork laat zich erop voorstaan dat het jongeren met diverse achtergronden helpt om een baan te vinden die ze anders niet of veel moeilijker hadden gevonden. “Jongeren weten vaak niet hoe ze in contact moeten komen met de juiste werkgevers. Ze hebben vaak een perceptieprobleem van wat er binnen hun mogelijkheden ligt. Ze durven hun droombedrijven niet aanschrijven omdat ze denken dat het te hoog gegrepen is”, vertelde El Kaouakibi in een interview met Trends in 2017.

Volgens de ex-werknemers werkte het businessmodel van WannaWork juist een systeem in de hand waar de meest kwetsbare jongeren uit de boot vielen. Het rekruteringsbureau werd door klanten (bedrijven op zoek naar divers personeel) namelijk betaald per ‘match’ tussen sollicitant en werkgever. Ook betaalden klanten per sollicitant die op gesprek kwam.

“Het werkte zo: ‘hoe meer jongeren je inbrengt, hoe meer geld je krijgt’”, vertelt een ex-werknemer. “In het sociaal werk noemen ze dat cherry picking, want je kiest uiteindelijk de jongeren die de meeste kans hebben om daadwerkelijk te solliciteren, en de meest kwetsbare vallen uit de boot. Letterlijk werden de jongeren aan een job geholpen die op eender welke andere manier ook een job hadden gevonden”, klinkt het verder.

Het verhaal van een andere medewerker illustreert de effecten van die perverse financiële prikkel: “Meermaals kwamen we niet aan de beloofde hoeveelheid kandidaten en werd gevraagd vrienden en familie op te bellen en aan te spreken om ook te gaan solliciteren op een vacature waar ze helemaal niet geschikt voor waren. Dit viel onder andere voor bij vacatures van Telenet, Deloitte, Bpost en Brussels Airport."

Toen WannaWork begin deze maand werd overgenomen door interimkantoor Vivaldis, bleek dat in de vier jaar dat het rekruteringskantoor actief is geweest, slechts twintig jongeren via hen aan een baan waren geraakt. Zelfs dat cijfer zou volgens die laatste ex-medewerker niet kloppen: “Sommige mensen die zelf een job hadden binnengehaald, werden gecontacteerd met de vraag of we mochten zeggen dat WannaWork hen had aangebracht om zo wat goede reclame te regelen, voor WannaWork, for the greater good.”

El Kaouakibi en Nguyen laten weten ook hiervan niet op de hoogte te zijn. "Hier hebben ze ook geen idee van", schrijft hun woordvoerder. Maar, voegt ze toe: "Uiteraard werd gevraagd om vacatures via diverse netwerken te verspreiden. Omdat dat is hoe HR-recruitment werkt. Net om te zorgen dat veel jongeren uit de doelgroep zouden solliciteren." Volgens El Kaouakibi en Nguyen werd WannaWork enkel per match betaald en niet per kandidaat. Men zou er dus geen financieel belang bij hebben om ongeschikte kandidaten te benaderen om te solliciteren.

Let’s Go Urban zou volgens voormalig Antwerps N-VA-schepen van Jeugd Nabilla Ait Daoud dan weer 70.000 ‘vaak kansarme’ jongeren per jaar ondersteunen met muziek, dans, sport of multimedia. De subsidies die ze daarvoor kreeg waren onder meer bedoeld om de kwetsbare ‘NEET-jongeren’ te bereiken. Dat staat voor ‘Not in Education, Employment or Training’.

Ook bij Let's Go Urban werden de bereikcijfers volgens twee medewerkers overdreven: “Het mocht in principe nooit gebeuren dat we een lager bereikcijfer noteerden dan het jaar ervoor. Stel, we bereikten op een bepaalde dag tien jongeren, en vorig jaar waren dat er twintig, dan moesten we toch twintig invullen. Dit gebeurde structureel”, vertelt een van hen.

De woordvoerder van El Kaouakibi gaat niet in op deze getuigenis, en geeft enkel aan dat de bereikcijfers zouden 'blijken uit officiële rapporten'.

In 2018 stelde de Stad Antwerpen de voormalige Feestzaal Kielpark aan de Sint-Bernardsesteenweg ter beschikking aan Let’s Go Urban. De stad financierde een renovatie en aanbouw van in totaal 3 miljoen euro. (Foto: Stef Arends)
In 2018 stelde de Stad Antwerpen de voormalige Feestzaal Kielpark aan de Sint-Bernardsesteenweg ter beschikking aan Let’s Go Urban. De stad financierde een renovatie en aanbouw van in totaal 3 miljoen euro. (Foto © Stef Arends)

Andere organisaties geweerd uit Urban Center

Het Urban Center op het Kiel was volgens diezelfde medewerker ook lang niet altijd in gebruik. “Het was een gigantisch pand en dat stond, vooral gedurende de dag, gewoon leeg. Ik had zoiets van: dat kán toch niet, andere jeugdverenigingen zoals Kras zaten in erbarmelijke omstandigheden, maar zij mochten van de coördinator van Let’s Go Urban geen gebruik maken van het gebouw.”

Het Urban Center werd met ruim 1 miljoen euro publiek geld gerenoveerd, en door de Stad Antwerpen vrijwel gratis aan Let’s Go Urban ter beschikking gesteld. Ook financierde de stad een uitbreiding van het gebouw ter waarde van nog eens twee miljoen euro. In de concessieovereenkomst tussen de stad en El Kaouakibi is als voorwaarde opgenomen dat het gebouw ook ter beschikking zal blijven van andere organisaties in het jeugdwerk:

'De concessiehouder verbindt zich er uitdrukkelijk toe het goed eveneens open te stellen aan andere partners zodat er een gemengd gebruik van het goed mogelijk is. (…) Dit gemengd gebruik is voor de stad een uitdrukkelijke voorwaarde, zonder dewelke deze overeenkomst niet zou zijn tot stand gekomen.'

Dat ‘gemengd gebruik’ is er tot eind 2019 niet geweest, bevestigen jeugdwerkers van drie verschillende organisaties die actief zijn op ’t Kiel. “Het Kiel is een van de dichtstbevolkte wijken van België, waar veel kinderen plaats moeten hebben voor een aanbod”, laat een van hen weten. “We hebben dan ook jarenlang de vraag gesteld aan de stad of er misschien ergens een ruimte vrijkwam.”

“Nadat Let’s Go Urban de stadsfeestzaal kreeg, zaten wij nog steeds zonder ruimte. Het was bovendien nooit mogelijk om gebruik te maken van hun gebouw. We hebben eens de vraag gesteld of we de ruimte mochten gebruiken om een evenement voor kinderen uit de buurt te organiseren, maar dat werd geweigerd. Ze hebben altijd de indruk gewekt dat het daar vol zat. Toen er dan eens wel plek was, kregen we een torenhoge offerte voorgeschoteld. Tot een samenwerking is het dus nooit gekomen.”

Op het moment dat Let’s Go Urban de de Feestzaal Kielpark (links) kreeg toegewezen, was onder andere jeugdwerkorganisatie Kras op zoek naar een vervanging voor hun in verval geraakte en te kleine jeugdhuis (rechts). Foto's: Stef Arends
Op het moment dat Let’s Go Urban de de Feestzaal Kielpark (links) kreeg toegewezen, was onder andere jeugdwerkorganisatie Kras op zoek naar een vervanging voor hun in verval geraakte en te kleine jeugdhuis (rechts). (Foto's © Stef Arends)

Een voormalig straathoekwerker op het Kiel (het Antwerpse straathoekwerk werd door het vorige stadsbestuur afgeschaft, red.) laat weten dat Let’s Go Urban niet breed in de buurt aanwezig was. “Mijn jongeren waren er niet in geïnteresseerd, omdat het heel ver van hen afstond. De communicatie was niet afgestemd op de doelgroep waar ik mee bezig was”, stelt de jeugdwerker.

“Er wordt vanuit de stad gecommuniceerd dat de doelgroep ‘kwetsbare jongeren uit de buurt’ is. Dan wil je daar ook iets van terugzien in de praktijk”, klinkt het verder. Dat Let’s Go Urban nauwelijks samenwerkte met andere organisaties in de buurt, maakt het bereiken van kwetsbare jongeren niet makkelijker: “Als ik een nieuwe organisatie zou opstarten in een buurt met kwetsbare jongeren, dan zou ik alle actoren die daarbij in de buurt werken, persoonlijk contacteren. Dat heeft men bij Let’s Go Urban zeker niet gedaan.”

Vanwege de delicate relatie tussen de stad en jeugdwerkorganisaties, wil geen van de jongerenwerkers die Apache sprak met naam genoemd worden.

Ook de ex-medewerker van Let’s Go Urban die getuigde over de verdraaiing van de bereikcijfers bevestigt dat. “Toen ik er kwam werken was er nog niets gebeurd met partners uit de buurt. Er werd ook niet gewerkt op straatniveau. De jongeren uit het Kiel werden niet bereikt; bijna alle jongeren kwamen vanuit Antwerpen-Noord, vanuit Borgerhout en vanuit Merksem.”

Nadat schepen Jinnih Beels (sp.a) in 2019 de bevoegdheid Jeugd overnam van Nabilla Ait Daoud, werd besloten dat het Urban Center breder opengesteld moest worden dan tot dan toe het geval was. Het vervallen jeugdhuis van Kras sloot de deuren, en Kras kreeg begin dit jaar een permanente plek in het gebouw van Let’s Go Urban.

De woordvoerder van El Kaouakibi en Nguyen zegt aan Apache dat het Urban Center altijd open is geweest voor alle andere jeugdwerkorganisaties. "Andere organisaties konden altijd in samenwerking met Let’s Go Urban gebruik maken van het Urban Center. Er zijn verschillende samenwerkingen geweest", klinkt het summier. Over welke organisaties, welke samenwerkingen en welke periode dit gaat, wordt niet gespecificeerd.

De Antwerpse wijk ’t Kiel is een van de dichtstbevolkte wijken van België. Volgens jeugdwerkers is er al jaren een gebrek aan ruimte voor jongeren uit de buurt. (Foto © Stef Arends)
De Antwerpse wijk ’t Kiel is een van de dichtstbevolkte wijken van België. Volgens jeugdwerkers is er al jaren een gebrek aan ruimte voor jongeren uit de buurt. (Foto: © Stef Arends)

Personeel ingezet voor politieke campagne

Zo weinig gezien als El Kaouakibi was bij collega’s uit het jeugdwerk, zo populair was ze in politieke kringen. Ex-N-VA-schepen Ait Daoud roemde het werk van Let’s Go Urban meermaals in haar persberichten. Voormalig minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) verstrekte in 2018 200.000 euro deradicaliseringssubsidie aan El Kaouakibi voor het nieuwe project WeLoveBXL in Molenbeek, nadat zijn partij eerder veel kritiek had geuit op het bestaande sociaal werk in de Brusselse wijk.

Volgens Jambon was het overbodig om de gevestigde Molenbeekse jeugdwerkverenigingen te contacteren alvorens de regie over te laten aan een Antwerpse ondernemer. “Ik leerde El Kaouakibi kennen op een congres in Parijs. Ik ben ervan overtuigd dat haar aanpak zal werken in Molenbeek”, liet hij destijds weten aan De Morgen.

El Kaouakibi verzocht haar personeel om haar campagnelancering voor Open Vld te verspreiden op sociale media.
El Kaouakibi verzocht haar personeel om haar campagnelancering voor Open Vld te verspreiden op sociale media.

In 2019 werd bekend dat El Kaouakibi op de Vlaamse kieslijst van Open Vld zou staan. Ze werd ‘running mate’ van Bart Somers, die ‘een zielsverwant’ in haar zag: “Ze is jong, gepassioneerd en heeft een bewezen trackrecord in ondernemen met een maatschappelijke, sociale en economische insteek." Vorige week bleek dat Open Vld El Kaouakibi 50.000 euro betaalde zodat ze zichzelf met een persoonlijke campagne politiek zou kunnen lanceren.

Uit berichten in de gezamenlijke Whatsappgroep van Let’s Go Urban, WeLoveBXL, WannaWork, Wannacatch en A Woman’s View, blijkt dat El Kaouakibi de medewerkers van haar bedrijven inzette om haar campagnevideo’s te verspreiden op sociale media.

Zo vroeg ze haar medewerkers om minstens tien kennissen te vragen haar campagnelancering op sociale media te delen:

Hi all, morgen 10u45 is het lancering van mijn campagne. Vanaf dan heb ik jullie allemaal nodig om de posts op de verschillende socialemediakanalen van comment te voorzien, te delen en een tiental one-on-one’s te vragen dit ook te doen. Mensen waarvan je weet dat ze er natuurlijk zouden achterstaan. Kanalen zijn: facebook, instagram twitter en linkedin. Thanks all. Here we go!

Ook toen El Kaouakibi in maart 2019 begon aan een serie huisbezoeken bij potentiële kiezers, werden de werknemers verzocht haar video te delen:

Hi all, mijn oproep naar huiskamers en hosts is vandaag gelanceerd. Mag ik jullie vragen deze mee te delen? Ik heb ongeveer reeds 15 hosts en wil er nog een 10 proberen vastleggen. Thanks for sharing.

Ook later in de politieke campagne vroeg El Kaouakibi haar medewerkers om reclame te maken op sociale media.
Ook later in de politieke campagne vroeg El Kaouakibi haar medewerkers om reclame te maken op sociale media.

Toen ze uiteindelijk als Vlaams Parlementslid was verkozen, bleef ze haar medewerkers vragen om haar politieke video’s te delen. Zo blijkt uit de Whatsappberichten ook dat werd gevraagd om ‘support’ op sociale media nadat Open Vld binnen de Vlaamse regering een compromis had gesloten waarbij het gebruik van praktijktesten tegen discriminatie op de woningmarkt van tafel werd geveegd.

De herhaaldelijke vragen om mee te werken aan de politieke campagne van Open Vld, vielen niet bij iedereen in goede aarde. Zo schreef een medewerker van Let’s Go Urban destijds in een bericht aan een collega: “Ik ben hier zwaar boos om. (…) Wtf heeft dat met werk te maken.” Toch deelden de meesten de video’s en posts wel.

In haar reactie gaat El Kaouakibi niet in op de getuigenissen over het inzetten van werknemers voor de Open Vld-campagne.

Angstcultuur

Dat zoveel werknemers van El Kaouakibi zonder morren akkoord gingen met deze verzoeken, de camerabewaking, de trackingsoftware en het opblazen van de bereikcijfers, heeft te maken met de werkcultuur die heerste bij haar bedrijven. Alle zeven medewerkers die Apache sprak, schetsen een omgeving waar absolute loyaliteit werd geëist, weinig transparantie was over de besluitvorming, en kritiek niet op prijs werd gesteld.

Vijf van de ex-werknemers gaven onafhankelijk van elkaar aan dat wie wegging bij een van de bedrijven van El Kaouakibi, werd zwartgemaakt bij de overgebleven werknemers.“Als je vertrekt uit een bedrijf van Sihame word je meteen in diskrediet gebracht binnen het bedrijf waar je zat, en automatisch ook bij de andere vennootschappen en vzw’s. Zo gaat de bal aan het rollen en heb je voor je het weet een bepaalde naam”, vertelt een van hen.

Een ander laat weten: “Niemand van de medewerkers van WannaWork mocht de pitches, budgetten en bedragen van de klanten bekijken. Enkel haar inner circle, die bestond uit de loyale medewerkers die door het vuur zouden gaan voor haar, kreeg daar inzage in. Toen ik vragen begon te stellen over transparantie, zag ik het toenmalige management – Sihame en Erika – zich tegen mij keren. Kort na mijn vertrek werd mijn naam daar besmeurd. Dat werd gedaan met iedere persoon die er vertrok, zodat de naïeve werknemers loyaal aan haar zouden blijven, en ook als waarschuwing wat hen te wachten staat zodra zij ook beslissen te vertrekken.”

Illustratief voor de slechte sfeer op de werkvloer, is het enorme verloop aan werknemers bij de bedrijven van El Kaouakibi. Zo was het team van medewerkers waarmee WannaWork begon, twee jaar later volledig vervangen. Vrijwel niemand werkte er langer dan een jaar.

Een freelancer die voor WannaWork werkte, hekelt de one big family-sfeer die bij het bedrijf heerste: “Dat is een zeer ongezonde manier van zakendoen, omdat er zo geen ruimte is voor kritiek en onenigheid. Iedereen die een beetje kritisch was, die een beetje tegengas gaf, kwam in de situatie terecht dat ze gewoonweg niet meer betaald werden.”

“Er werd absolute loyaliteit gevraagd. Daarom is het zeer moeilijk om de echte verhalen te horen te krijgen van wat er daar allemaal is gebeurd. Er hangt ook een sfeer rond Sihame waardoor mensen niet durven spreken, omdat ze uitstraalt ‘ik heb veel macht’. Mensen zijn heel bang om in haar vizier te komen”, klinkt het verder. Ook de freelancer in kwestie werd na het gedane werk niet uitbetaald.

“Als je jong en naïef bent en net van de schoolbanken komt, is zij een rolmodel”, vertelt een van de opgestapte werknemers van WannaWork. “Die illusie is moeilijk te doorprikken als je zelf ook deel uitmaakt van de categorie ‘kwetsbare jongeren’. Dat lukt alleen als je kritisch genoeg bent en beschikt over een gekalibreerd moreel kompas. Die mensen werkten er nooit lang, en hadden vaak een zeer negatieve ervaring.”

Facebookpolitie

Sihame El Kaouakibi was niet de enige met een autoritaire leiderschapsstijl. Zakenpartner Erika Xuan Nguyen staat bij alle werknemers bekend als iemand die ‘begint te roepen’ in conflictsituaties. Zo was het voor het hele kantoor hoorbaar toen Nguyen een medewerker uitschold omdat die naast het werk voor de bedrijven van haar en El Kaouakibi ook freelance werkte voor de N-VA.

Nguyen sprak ook meermaals medewerkers en zelfs jongeren die bij Let’s Go Urban dansten aan op hun posts op sociale media, blijkt uit privéberichten op sociale media die Apache kon inzien. Zo had een ex-medewerker van WannaWork op sociale media alle politieke partijen en hun standpunten ten aanzien van het hoofddoekenverbod opgelijst. Open Vld stond in die lijst - in overeenstemming met de realiteit - niet bij de partijen die het verbod wilde afschaffen.

Daarop stuurde Nguyen die persoon een bericht met de vraag waarom de naam van Sihame El Kaouakibi niet apart genoemd werd – El Kaouakibi’s persoonlijke standpunt is namelijk tegen het verbod.

Sinds het schandaal rond de financiën van Let’s Go Urban publiek is, geven mensen die betrokken waren bij de activiteiten van de bedrijven aan dat zij er door Nguyen op worden aangesproken wanneer ze zich online negatief uitlaten over El Kaouakibi, of zelfs maar kritische socialemediaposts liken. De woordvoerder van Nguyen en El Kaouakibi gaat in haar reactie niet in op dit onderwerp.

En dan is er nog de onverholen intimidatie van de klokkenluiders die de onregelmatigheden aan het licht brachten. “Zij die hun aanval hebben ingezet om vervolgens zelf in het holst van de nacht van het toneel te verdwijnen, zullen niet slagen in hun opzet. Zij dwingen mij de bevoegde diensten te vragen hun handelen en nalaten in detail te ontleden”, liet El Kaouakibi weten in een videoboodschap op sociale media.

Vrij vertaald: wie mij verraadt, komt daar niet mee weg. Ex-medewerkers hebben die boodschap begrepen. Mede hierdoor komen de misstanden op de werkvloer pas nu aan het licht.

El Kaouakibi dreigt bovendien ook met juridische stappen tegen de huidige medewerkers van Let’s Go Urban. In een gesprek met auditbureau I-Force, dat door de raad van bestuur van de vzw werd ingeschakeld om de vermeende financiële malversaties te onderzoeken, beschuldigde El Kaouakibi twee medewerkers van hacking en misbruik van gelden. Zij zouden ook om die reden ontslagen zijn bij hun vorige werkgever.

Beide medewerkers in kwestie ontkennen dat. Een van hen laat weten: “Mijn ontslag bij Formaat had niets te maken met hacking of misbruik van gelden. Het welzijn van de jongeren is mijn grootste prioriteit. Ik ben bovendien niet zo handig met computers, iedereen die mij kent weet dat ik zelfs voor Excel hulp nodig heb.”

Bezorgdheid over Let’s Go Urban

Uit de getuigenissen van de ex-werknemers spreekt ontgoocheling over de werkwijze van Sihame El Kaouakibi, maar tegelijkertijd ook een grote bezorgdheid over de jongerenwerking van Let’s Go Urban. Ook de huidige werknemers van Let’s Go Urban hopen dat de misstanden in het beleid er niet toe zullen leiden dat de jongerenwerking van de organisatie in het gedrang komt.

Sinds begin 2020 wordt de organisatie gerund door een vrijwel volledig nieuw team, en sinds vorige zomer is de band tussen Let’s Go Urban en de buurt sterk verbeterd. Bovendien zijn de camera’s in de ruimtes waar de jongeren komen na aanhoudend protest van medewerkers verwijderd.

Jeugdwerkers uit het Kiel bevestigen dat er sinds vorig jaar hard gewerkt wordt aan de integratie van Let’s Go Urban in de wijk. Zo zijn medewerkers nu wél aanwezig op wijkvergaderingen, en kon het project Samen Op Straat van Samenlevingsopbouw Antwerpen op 19 december gratis gebruikmaken van de grote zaal van het Urban Center. “Dat ging om een ontmoeting tussen wijkteam politie en buurtvaders”, laat projectmedewerker Stef Donné weten aan Apache. “Toen de vraag gesteld werd, stond de community builder bij Let’s Go Urban daar ook meteen voor open. We hebben daar toen ook niets voor moeten betalen.”

Ook is er nu goed contact met de lokale vrijetijdsbemiddelaar van de Stad Antwerpen. “Die gaf op een bepaald moment aan ons door dat er in de wijk heel veel vraag was naar thaiboksen voor kinderen”, vertelt een van de huidige medewerkers. “Wij zijn dat toen beginnen organiseren, en die lessen zaten direct vol. Dat waren vooral jongeren uit de buurt.”

“Verder hebben we tijdens de afgelopen examenperiode een ‘silent study’ georganiseerd, waar veel jongeren uit de buurt op af kwamen die op het hoger onderwijs zaten. Die jongeren komen nu op hun beurt weer huiswerkklasjes organiseren voor het lager en middelbaar onderwijs.”

Een andere medewerker benadrukt dat het onderzoek en de vermeende financiële malversaties losstaan van de bekwaamheid van de mensen die nu werkzaam zijn binnen LGU. “Ondanks de storm boven ons hoofd, die losstaat van ons werk, blijven we de prioriteit leggen op de werking en de jongeren”, klinkt het.

Zowel Jinnih Beels als Nabilla Ait Daoud wilden niet reageren op onze vragen over de samenwerking met Let's Go Urban. Woordvoerders van de beide schepenen geven aan eerst het lopende onderzoek af te willen wachten.

De dagelijkse praktijk bij de bedrijven van El Kaouakibi stond mijlenver af van wat ze de buitenwereld voorspiegelde. Alle medewerkers van WannaWork zijn uiteindelijk opgestapt en na de overname door Vivaldis bleef enkel de merknaam nog over. JJ House legde afgelopen week de boeken neer. Bij Let’s Go Urban worden voorzichtige stappen gezet om het vertrouwen tussen de medewerkers, de jongeren en de buurt te herstellen. Dat moeizame proces lijkt enkel te kunnen slagen wanneer El Kaouakibi de controle zal loslaten.

Dat is El Kaouakibi niet van plan. "Ik wil deel van de oplossing zijn, niet van het probleem", geeft ze aan tegenover Apache. "LGU en de jongeren zijn voor mij het belangrijkste. Maar ik kan recht in de spiegel kijken. Let’s Go Urban is mijn levenswerk. Ik wil orde op zaken stellen en van zodra het kan met een nieuwe raad van bestuur én een sterke organisatie meebouwen aan het Antwerpen van de toekomst."

De namen van de getuigen zijn gekend bij de redactie.

Update 24 februari 2021: de omschrijving van Teamleader als 'trackingsoftware' hebben we aangepast naar een tijdsregistratiesysteem.

1 REACTIE
Dirk Apers18-07-2021 14:35:39
Hoe gaat het ondertussen met El Kaouakibi ?
Haar malafide politieke vriendjes ingeschakeld om de rechtsgang te vertragen ?
Om zoveel mogelijk sporen te kunnen uitwissen, verdoezelscenario's
uit te voeren, roerende en onroerende goederen uit de brand te slepen ?
Krijgt ze nog steeds haar riante vergoedingen als volks(!?)vertegenwoordiger ?
Hoeveel is dat nog (steeds) ? Andere betaalde mandaten ?
Hoe slaagt ze erin plots onder de media-radar te blijven ?
Heeft ze het gestolen geld tijdig naar het buitenland weten te versluizen ?
Hoeveel ? En waar naartoe ? Waarom is het zo stil ineens ?

Dirk Apers,
18.07.21