Overname NewB door vdk bank: geluk bij een ongeluk

Met een overname door vdk bank kan de waarde van het coöperatieve NewB-aandeel weer beginnen aan te groeien. NewB wordt dan in Brussel en Wallonië een vdk-agent. Vdk bank is met 62 filialen sterk in West- en Oost-Vlaanderen en breidt haar kantoren uit. Ze zijn al present in Antwerpen, Mechelen, Leuven en binnenkort ook in Hasselt.

Met de NewB-klanten uit Vlaanderen erbij kan ze een groter publiek bereiken dan alleen de christelijke achterban waaruit vdk bank is ontstaan. En met NewB als agent wordt de bank toegankelijk voor alle Belgen die van bank willen veranderen.

Coöperanten beslissen

NewB had na jaren van voorbereiding eindelijk de bankvergunning op zak. Ze moet die echter weer inleveren omdat de Nationale Bank een aanvullende kapitaaleis stelt van 40 miljoen euro. En die ophaalronde mislukte. Het aandeel van 20 euro is nu nog maar enkele euro’s waard.

De toestroom van bankklanten naar NewB die geld moest opbrengen verliep gestaag maar veel te traag. Het opbouwen van een bank - midden in de pandemie - leverde een onverwacht probleem op. De coöperatie is er niet in geslaagd genoeg mensen over te halen om klant te worden. Veel sympathisanten, maar ze keken toe. Ondanks de gebruikelijke bankgarantie tot honderdduizend euro per persoon.

Op zaterdag 17 december beslissen de NewB-coöperanten. Als ze het vervolgens in 2023 tot een overname door vdk bank laten komen ontstaat een krachtiger alternatief voor de grote ‘systeembanken’. Die scoren al jaren ondermaats op het vlak van klimaat, mensenrechten, wapenhandel en intern bonusbeleid. Hun groene beloften zijn maar schijntjes op hun totale portefeuille vol toxische beleggingen.

Het waren juist de grootbanken die de crisis van 2008 alleen met miljarden aan overheidssteun wisten te overleven. Het relatief kleine vdk (vandaag 135.000 klanten) overleefde de bankencrisis helemaal op eigen benen, zonder staatssteun.

NewB heeft niet alleen 20.000 klanten in te brengen: haar ‘maatschappelijke kapitaal’ bestaat uit bijna 117.000 coöperanten, 352 middenveldorganisaties en 11 institutionele investeerders. Die zien graag dat hun geld een andere kant op rolt.

NewB is vooral sterk in Brussel en Wallonië en kan met dit potentieel ook daar de groeibehoeften aanvullen van wat bijna een eeuw geleden begon als christelijke VolksDepositoKas, een gewone Vlaamse werknemersbank.

Aan de kant gezet

Als de coöperanten ermee instemmen, krijgen ze een bank die meteen alle diensten aanbiedt die NewB nog aan het ontwikkelen was. Zo krijgen de 352 middenveldorganisaties (vakbonden, ngo’s, vzw’s, coöperaties en maatschappelijke bewegingen die nu eigenaar zijn van NewB) ook de kans te bankieren bij een duurzame en ethische bank. Daar is veel vraag naar.

De grootbanken tonen meer interesse in snel verdienen, dan in het bedienen van middenveldorganisaties. Het wordt steeds lastiger om nog een bank te vinden, een onderschat probleem.

Sommige banken zetten hun klanten zonder boe of ba aan de kant. Zo beëindigde BNP Paribas Fortis onverhoeds de bankrelatie met Viva Salud, een ngo die opkomt voor het recht op gezondheid in Palestina. Zij bekritiseert de investeringen van BNP Paribas in de door Israël bezette gebieden. De bank mijdt elke vorm van rekenschap. Hoeveel organisaties zullen nog volgen?

Deuk in vertrouwen

NewB kreeg de voorbije weken heel wat over zich heen. In sommige persmedia althans, want VRT en VTM lieten de burger onkundig van de achtergronden bij NewB. Die moeten we met al haar coöperanten toch rekenen tot de grootste sociale bewegingen van het land. Want wat zich achter de coulissen in de Brusselse bankenwereld afspeelde kreeg in Vlaanderen amper duiding.

Het hoongelach in de financiële sector was voelbaar: NewB, de eerste toetreder tot de ‘vrije’ bankenmarkt in 65 jaar, moest zijn bankvergunning opgeven. Toen vdk bank uit Gent als reddende engel naar voren trad werden de tegenkrachten vanuit de investeringswereld offensiever.

Twee coöperanten eisten meer tijd om een mogelijke overname door vdk te onderzoeken. Finance&invest.brussels, investeringsbedrijf van het Brussels Gewest waarin ook de grootbanken participeren, kreeg het op een vrijdagmiddag voor elkaar dat de Ondernemingskamer van de Brusselse rechtbank een ongeziene beslissing nam: NewB’s voltallige raad van bestuur werd vlak voor de zaterdagse ledenvergadering afgezet en vervangen door een bewindvoerder.

Het overleg moest worden geschorst, de coöperanten zelf mochten van de rechter niet eens beraadslagen.

Het vertrouwen in NewB werd een weekend lang bruusk verstoord. Want op maandag werd de raad van bestuur weer in zijn bevoegdheden bevestigd, veranderde de rechter de functie van de bewindvoerder in die van ad hoc mandataris en kreeg deze de taak opnieuw een vergadering uit te schrijven. Met op de agenda dezelfde vraag: mag de raad van bestuur laten onderzoeken of vdk bank overnemer kan worden van de bankactiviteiten?

Welke politieke machinaties er in het Brussels Gewest speelden, zal mogelijk nooit worden opgehelderd. Sommige financiële media voedden de geruchtenmachine via anonieme woordvoerders, openlijke rekenschap is er niet afgelegd.

Het kan haast niet anders dan dat de interventie van het Brusselse investeringsbedrijf schade heeft toegebracht aan de reputatie van NewB. Ook al duurde de verstoring maar een weekendje, het publieke vertrouwen bestaansvoorwaarde van elke bank - liep een deuk op.

Overstappen

Als de overname door vdk bank lukt, krijgen meer Belgen de kans om over te stappen naar een duurzame en ethische bank, die niet investeert in fossiel, niet in wapens, niet speculeert met grondstoffen en voedsel... Steeds meer burgers snappen dat en veranderen van bank. Ze willen een bank als vdk of NewB die haar management en personeel niet opjaagt met prestatiebeloningen.

NewB en vdk bank zijn op dit moment bij de hoogst genoteerden op bankwijzer.be.  Spijtig genoeg biedt het groene Triodos in ons land alleen spaarproducten aan.

De bankenwereld verdient een kritische tegenmacht die haar groene franje countert met bankproducten die echt doen wat ze beloven: duurzame investeringen vooruithelpen.

Als de 116.863 coöperanten deze week met het principe instemmen (dat kunnen ze ook digitaal), kunnen Belgen straks in het hele land met hun geld stemmen voor een duurzame financiële dienstverlener die geen valse marketingpraatjes verkoopt.