Zure oprispingen over de ethiek van het platform

Met de selectie beoogde ik namelijk niets anders dan feiten aan te reiken die konden gebruikt worden door wie de essentie van mijn betoog had begrepen en bedacht had dat het inderdaad loont na te denken over de morele aansprakelijkheden waarmee onze deelname aan het leven ons opzadelt. Een betoog dat bovendien geen stelling nam voor deze of tegen gene. Het gaat om de denkoefening, niet om elke individuele uitkomst.

Helaas blijkt deze denkoefening minder interessant dan de verontwaardiging over de feiten die de bijdrage niet haalden. Ze haalden de bijdrage niet omdat ze niets wezenlijks toevoegden, want in de eerste versie waren ze niets anders dan platte manipulatie die niets nieuws aanbracht. Of omdat het interessante deel van dat verhaal – dat weinig meer bevatte dan enkele details die, voor wie vertrouwd is met het medialandschap, evenmin iets wezenlijks toevoegden – zo ongeveer gelijktijdig met de bijdrage wereldkundig moest gemaakt worden en er een minimum aan tijd gaat over verifiëren en contextualiseren, schrijven en herschrijven, vormgeven en publiceren.

Nu goed, het zou van te veel naïviteit of geloof in billijkheid getuigen mocht ik mijn hoop vestigen op de bereidheid van wie zijn oprispingen belangrijk genoeg vindt om af te zien van reacties op dingen die er niet staan, of van ‘whataboutisms’.

Whataboutism

Sta me toe me eerst druk te maken over het ‘whataboutism’. Dit moet zowat de meest banale van alle drogredenen zijn. Niet eens het gevolg van een cognitieve inspanning waarin een betreurenswaardige logische fout is geslopen. Een platvloers discursief trucje dat intellectuele luiheid verraadt en vooral niets wezenlijks toevoegt aan wat een debat zou kunnen zijn.

Een eerste variant van deze logicaleegte viel me te beurt toen ik een eerste keer durfde te opperen dat participatie – om welke reden dan ook – altijd een daad met een morele implicatie is.

Een actieve deelnemer in Musks speeltuintje struikelde over een zegswijze die wellicht alleen betekenis heeft in het hoofd van wie (bestudeerd) verontwaardigd was en wierp me vervolgens voor de voeten dat ik had nagelaten me meteen ook druk te maken over alle andere vormen van onrecht die – u hoort me niet tegenspreken – veel erger zijn en vooral weerloze mensen tot slachtoffer maken.

Dus, tenzij ik elke daad van bedenkelijk ethisch allooi de revue laat passeren, moet ik me de toorn van – ja, van wie eigenlijk? – laten welgevallen? Wil dit dan zeggen dat geen enkele vorm van onrecht – hoe onbeduidend ook – zichtbaar mag gemaakt worden zonder eerst alle andere op te sommen?

Ik waande me op een feestje waar uit pure verveling dan maar ‘ik ga op vakantie en ik neem mee…’ werd gespeeld. Brave borst die ik ben, overwoog ik heel even in te gaan op de vraag.

Tot ik las dat je maar zoveel tweets per dag mag versturen en het angstzweet me uitbrak: welk onrecht vermeld je waar in je draadje? Waarop mijn boosaardige zelf de overhand kreeg en ik de auteur van deze volslagen overbodige oprisping met beide verbale voeten vooruit wilde tackelen. Lekker vilein wijzen op de zoveelste zinledigheid leek me aantrekkelijk. Lekker trollen. Uiteindelijk besloot ik dat er soms veel wijsheid besloten ligt in een zegswijze die wel algemeen aanvaard wordt: zwijgen is goud.

Twitter Files

De tweede variant verraste me pas echt. Tot dan had ik me er nog nooit rekenschap van gegeven dat een ‘whataboutism’ ook kan slaan op wat nog niet is. Mocht ik niet beter weten, ik had er de hand van een aanhanger van longtermism in gezien. Wees dus gewaarschuwd en vraag je af of je alle mogelijke toekomstige moreel abjecte gebeurtenissen hebt overwogen, voor je iets zegt over wat al was.

Waar dit dan precies over ging? U herinnert zich uit de vorige episode dat Musk had geveinsd dat hij zijn lot als CEO van Twitter liet afhangen van de stem van het tweetende volk (een beslissing die hij al in november had meegedeeld om het tumult bij Tesla te temmen)? Wat bleek? Een meerderheid wou Musk weg. Kwam dat even goed uit.

Alleen zou Musk Musk niet zijn mocht het momentum gemist worden.

U hoeft het niet van me aan te nemen, maar er zijn wel degelijk journalisten die zich voor de kar van de macht laten spannen. Nee, ik heb het niet over een ambtenaar die ’t feestje van een oppositiepartij in eigen regering zou opleuken, mits een schamel aalmoes zijn deel zou zijn.

Ik heb het over de eerste malloot die door Musk gebruikt werd om stampij te maken over het vermeende wanbeleid bij Twitter. De Twitter Files, weet u wel. Die werden in twee bewegingen breed uitgesmeerd door twee journalisten die Musk had geselecteerd en wat gelekte documenten kregen toegeschoven.

Over de eerste lading kunnen we kort zijn: ‘*geeuwt*’. Oké, iets minder kort: wat leerden we uit de eerste lading? Dat de toenmalige top van Twitter zich afvroeg hoe je dat doet, – een president het zwijgen opleggen door hem van het platform te flikkeren – en daar vrij uitgebreid overleg aan te pas kwam? Met voorstellen en tegenwerpingen, argumenten en afwegingen die anders zouden geformuleerd zijn als iemand had bevroed dat een idioot ze openbaar zou maken?

Dat het Musk zou ontgaan zijn dat een weldenkend mens wel twee keer nadenkt over zo’n beslissing, is de afgelopen weken dan wel minder ondenkbaar geworden, waarschijnlijk is het niet. En wie ook maar een begin van begrip heeft van hoe mediabedrijven en overheden zich tot elkaar verhouden, moet zich afgevraagd hebben waar al die poeha over ging?

De tweede lading was weliswaar wat interessanter, maar dan toch vooral in de versie die verscheen op The Intercept. Die bracht in detail aan het licht hoe ook Twitter zich laat gebruiken door overheidsinstellingen wier opdracht het is toe te zien op de aanhoudende productie van instemming met noodzakelijke illusies (of hoe het propagandamodel en de politieke filosofie van ‘dissident’ Noam Chomsky nog niets aan relevantie hebben ingeboet).

Nee, dat is niet netjes. Wie pretendeert een republiek te runnen die op democratische beginselen steunt, zou zich in principe niet aan deze praktijk mogen bezondigen. Sta me toe deze opvatting te onderbouwen met een vorm die ik in m’n vorig stuk ook al gebruikte.

Wellicht kan u dit argument nog wel wat scherper krijgen – feiten zijn er in overvloed. Dus, als u daar zin in hebt: ga uw gang. Zolang u maar bij de zaak blijft.

Oud nieuws

Wat mij betreft staat de essentie er. Ik kan dus voortmaken. Maar waarmee? Misschien is het goed dat ik u even geruststel. Helpt het als ik u vertel dat wat hier voor nieuws wordt gesleten, gewoon wat opgewarmde kost is? En dat we er weinig kunnen aan doen als dit aan onze aandacht is ontsnapt? Toch?

Dat u zich niets meer herinnert van de details die Edward Snowden bekendmaakte; het verhaal waarin zowat elke speler uit Silicon Valley boter op het hoofd bleek te hebben en de Twitter Files doet verbleken, moet u niet doen twijfelen aan uw cognitieve vermogens. Dat is wat de juiste framing en de tijd doen met een mens.

Dat u ze niet bij naam kan noemen, de toplui uit Silicon Valley die zetelen in de adviesraden van dezelfde overheidsafdelingen waarover we in de Twitter Files worden onderhouden? Zit er maar niet mee. U bent helemaal niet verondersteld ze te kennen.

Dat u ze nog nooit te horen kreeg, de heroïsche namen van de projecten die door Defensie aangeboden worden aan het kruim van de technologiebedrijven, waardoor kassa’s rinkelen en geld stroomt dat niet echt duidelijk terug te vinden is in begrotingen? Dat horen we toch niet te weten? We leven per slot van rekening niet in een transparante democratie.

Dat Musk er veel aan gelegen is de onverlaten te ontwijken die durven te vragen naar de return on investment waar Saudi-Arabië kan op rekenen (of die onverlaten in naam van de vrije meningsuiting te bannen), is u wellicht ook onbekend. Wat heeft een mens aan dit soort informatie?

Dat u misschien wel gewoon niet kan opboksen tegen de aandrang om middels ongeïnformeerde reacties en drogredenen uiting te geven aan een of andere synoptische puls die ons drijft. Wie kan u dat aanwrijven?

Ik alvast niet. U en ik zijn maar mensen. Is het niet?

Oh, voor ik het vergeet. Mijn allerbeste wensen! Uiteraard wens ik u bovenal een goede gezondheid toe. Minder myopie, minder selectieve amnesie, en minder mentaal maagzuur. Zou dat niet fijn zijn?