De Vlaamse feestdag op 11 juli komt snel dichterbij. Vlaams Belang heeft wat te vieren want de peilingen zitten mee. In 2024 kiest men resoluut de kaart van de Vlaamse onafhankelijkheid. Voor N-VA is het daarvoor te vroeg: voor hen moet er eerst gewerkt worden aan een groter draagvlak bij de bevolking.
Met N-VA op kop doet de Vlaamse Regering er alles aan om het draagvlak voor de Vlaamse natie te versterken. De kritiek dat de openbare omroep voor de kar van Vlaams-nationalisten wordt gespannen is niet nieuw. Zo vertelde Tom Waes in Het verhaal van Vlaanderen hoe de Vlamingen de dappersten aller Galliërs waren, een uitspraak die werd geinstrumentaliseerd door menig flamingant binnen en buiten de regering.
Ook in de cultuursector probeert men de weerstand stuk voor stuk te ontmantelen. In 2019 was er nog het succesvolle cultuurprotest tegen de besparingsplannen van cultuurminister Jan Jambon (N-VA). Met Michaël De Cock, artistiek directeur van de Koninklijke Vlaamse Schouwburg (KVS), als moedigste werkgever op de barricaden.
Kritiek van Wouter Hillaert dat de Vlaams-nationalistische partijen aan een “lange mars door de instellingen” bezig waren, werd door N-VA met hoongelach onthaald. “Een deel van de culturele elite” zou complottheorieën verkondigen.
Op Vlaams niveau was cultuurminister Jambon intussen in stilte aan het werk. Vorig jaar kreeg cultuurhuis Flagey een brief van de Vlaamse Regering in de bus, met de opdracht Vlaams Belangers in het bestuur aan te stellen. Dat weigeren zou onwettelijk zijn en het risico op subisidieverlies in dat geval reëel. Flagey legde klacht neer bij de Cultuurpactcommissie tegen politieke inmenging en kreeg als ontwijkend antwoord dat het slechts om een brief ging, geen beleidsbeslissing.
Ook Zinnema, het Vlaams huis van de amateurkunsten in Brussel dat een knap participatief programma in aanbieding heeft, kreeg zo’n dreigbrief. Het bestuur nam nog net geen collectief ontslag en wacht net als Flagey de storm af. Ook in het Antwerpse stadsbestuur zat N-VA niet stil: met het wegpesten van de Antwerpse stadsdichters, de censuur op portretten in de hal van de Arenbergschouwburg en de besparingen op cultuur die weggezet werden als ‘habbekrats’.
Nu deelt ook KVS in de klappen. Met een nieuwe brief droeg het kabinet-Jambon het cultuurhuis op om plaats te maken voor Vlaams Belang in het bestuur. Niemand minder dan Filip Brusselmans staat klaar om aan te treden. Die staat nochtans bekend voor talloze uitspraken waaruit telkens blijkt dat hij de cultuursector liever kwijt dan rijk is. Dat is een provocatie van formaat voor het kritische cultuurhuis. Die mag niet zomaar mag passeren.
De verdeling van bestuurszetels vereist sinds het Cultuurpact in sommige cultuurraden een politiek-ideologisch evenwicht. Dat gaat over ideologie, niet over partijen. Hoewel N-VA zichzelf dus van een rits zwart-gele zetels kan bedienen, stuurt ze er via de cultuurminister in meerdere huizen liever op aan dat die naar extreemrechts gaan.
N-VA-voorzitter Bart De Wever zei eind 2018 nog: “Tussen N-VA en Vlaams Belang staat er een Chinese muur”, maar als het op bestuursraden aankomt, is er van een “Chinese muur” of cordon sanitaire al lang geen sprake meer.
Gisteren werd Filip Brusselmans aangeduid. Het bestuur heeft nota genomen van zijn aanstelling. Een duidelijke tegenreactie kwam er in dat forum niet. Wie daartegen protesteert wordt op het matje geroepen. Michaël De Cock en Kunstenpunt worden door het N-VA-kabinet tot de orde geroepen voor berichten op sociale media. Intussen loopt het aantal ondertekenaars van de petitie tegen zijn aanstelling op.
Als vakbond stellen wij ons sterk vragen bij die politieke samenstelling van die bestuursorganen. Wij willen net meer vrijheid voor culturele instellingen om de juiste mensen aan te trekken. Het wordt steeds meer duidelijk dat de politieke inmenging de creatieve keuzes van de cultuurhuizen in de weg staat.
In de culturele sector loopt men voorop in inclusieve en participatieve werkingen. Het is toch duidelijk dat dit moeilijk vol te houden is met uitsluiters die de organisatie mee besturen. De cultuursector moet de vrijheid behouden om iedereen mee te nemen en een sterk inclusief aanbod te voorzien. De keuzes van de Vlaamse Regering gaan hier tegenin.
