Vroeger keken we bij wijze van spreken niet veel verder dan de hoek van onze straat. Er waren een paar nationale of regionale radiostations, en enkele nationale tv-stations die het internationale nieuws filterden en voornamelijk lokaal geproduceerd materiaal uitzonden, aangevuld met vooral Engelse en Amerikaanse reeksen.
Als we een boek of plaat wilden kopen, gingen we naar de winkel en kozen we uit wat ze op de schappen hadden staan. Als we mensen wilden ontmoeten, gingen we naar de kroeg of werden we lid van een club of vereniging waar we gelijkgestemden konden vinden.
Onze horizon was beperkt, en om iets nieuws te ontdekken of nieuwe vrienden te maken waren we beperkt tot de kleine, plaatselijke vijver waarin we zwommen. Nu perken grenzen en afstanden ons niet langer in.
We hebben toegang tot ontelbare radiostations, on-demand video, boeken, muziekartiesten en mensen die onze interesses delen, vele ordes van grootte groter dan we voor mogelijk hielden. Onze horizon is zo breed geworden dat we het risico lopen volledig overweldigd te worden. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat we niet het slachtoffer van worden van zo’n overvloed?
Overbelasting
Het probleem van keuze-overbelasting is een bekend fenomeen (ik schreef er ooit dit over). Intuïtief lijkt het beter om meer opties te hebben om uit te kiezen dan minder. In de praktijk is dat niet noodzakelijk zo. Twintig jaar geleden beschreef Barry Schwarz in zijn boek The Paradox of Choice een klassiek experiment over dit onderwerp.
Sheena Iyengar en Mark Lepper boden de klanten in een supermarkt een promotie aan voor jam, met een assortiment van zes of van 24 verschillende soorten. Meer mensen bleken op het aanbod in te gaan en het product ook daadwerkelijk te kopen wanneer er maar zes variëteiten werden aangeboden, en deze kopers waren ook meer tevreden met hun keuze dan wanneer uit 24 smaken moest worden gekozen.
Later meta-analytisch onderzoek (gezamenlijke analyses van meerdere studies) zorgde echter voor belangrijke nuance: Benjamin Scheibehenne en collega's vonden een gemiddelde effectgrootte van zo goed als nul, zij het met een grote variatie, wat suggereert dat het aantal opties lang niet het enige is dat ons gedrag beïnvloedt. Alexander Chernev en collega's identificeerden verschillende specifieke factoren die van invloed zijn op de mate waarin mensen overbelasting ervaren (complexiteit van de keuzes, moeilijkheid van de beslissingstaak, onzekerheid over voorkeuren en het eigenlijke doel van de beslissing).
Dit verklaart waarom we ons bijvoorbeeld helemaal niet laten afschrikken door het typische menu van een Chinees of Indiaas afhaalrestaurant, met flink meer dan honderd opties. Die zijn immers netjes georganiseerd op een manier die ons helpt om snel te elimineren waar we niet in geïnteresseerd zijn. En zoals Rory Sutherland ooit zei: "Als je 27 mijl hebt gereden om een plek te bezoeken die World of Jam heet, ga je waarschijnlijk niet bij het binnengaan zeggen: ‘Oh Jezus! Er is hier gewoon te veel jam!’”.
Toch kunnen er, als het aantal opties met ordes van grootte toeneemt, ook nadelige gevolgen zijn die niets te maken hebben met de context. Stel dat je op zoek bent naar een aantal goede tot uitstekende podcasts om naar te luisteren terwijl je aan het fitnessen bent. Je plan is er de komende twaalf weken elke week eentje willekeurig te kiezen en vervolgens te beoordelen.
Laten we twee situaties bekijken: een waarin er in totaal 24 podcasts zijn over de onderwerpen waarin je geïnteresseerd bent, en een waarin er tien keer meer zijn. In beide situaties is de kwaliteitsverdeling van de podcasts hetzelfde: 1 op 8 is uitstekend, 1 op 4 is goed, 10 op 24 is middelmatig en 5 op 24 is slecht.
Wat is de kans dat je in de periode van twaalf weken geen enkele uitstekende podcast vindt? Wanneer er maar 24 zijn om uit te kiezen, is dat ongeveer 11%. Met 240 podcasts is de kans dat er geen enkele uitstekende podcast in je selectie van twaalf zit met 19% bijna dubbel zo groot. Op dezelfde manier is de kans dat je minstens één uitstekende en één goede podcast vindt in je steekproef bijna 90% als er slechts 24 zijn om uit te kiezen, maar amper 73% als er 240 zijn.
Herbekijken hoe te kiezen
Het is gemakkelijker om de twee enige goede opties te vinden in een set van tien, dan om twee goede opties te vinden in een set van honderd, zelfs als die twintig geschikte opties bevat: in plaats van slechts acht ongeschikte opties, zijn dat er nu tachtig. Het aandeel geschikte items, ongeacht de categorie waar het om gaat, is bijna altijd relatief laag. Naarmate het aantal opties toeneemt, zul je er dus steeds meer moeten afwijzen, zoals filosoof Stefan Schubert onlangs in een tweet opmerkte.
In plaats van drie radionetwerken die samen een handvol uren muziek uitzonden die ik leuk vond toen ik nog een snotneus was, kan ik nu luisteren naar tientallen stations die precies het soort muziek produceren dat mij bevalt, elk uur van de dag en meer. Maar deze enkele tientallen stations zitten verborgen tussen meer dan 60.000 stations. De allerbeste uitkiezen zou dus een kolossale taak worden.
Maar is dat wat ik echt wil? Wanneer de allerbeste opties, technisch alvast, in overvloed beschikbaar zijn en slechts een muisklik verwijderd, is de verleiding om er voortdurend naar op zoek te gaan reëel. De angst om iets goeds te missen waarvan ik niet op de hoogte ben – of het nu een radiostation is, een boek, een blog, een artiest op Spotify, of nog een coole persoon om te volgen op Twitter of BlueSky – staat klaar om toe te slaan als ik niet oppas.
Vroeger was het aanbod van interessante dingen doorgaans veel kleiner dan wat we zochten. Nu is het onze capaciteit om met het aanbod om te gaan die de beperkende factor is geworden.
Dit wijst op een mogelijke strategie om niet bedolven te worden onder de ontelbare mogelijkheden van een onwaarschijnlijk brede horizon. We kunnen onmogelijk alle boeken lezen, alle albums beluisteren, alle blogs bezoeken die beschikbaar zijn.
Er zijn mogelijk wel enkele domeinen in ons leven waar we echt naar het allerbeste streven, en dan moeten we de meest efficiënte strategie vinden om dat te bereiken – bijvoorbeeld het onderwerp grondig bestuderen, of de aanbevelingen van experts gebruiken – en onze weg te vinden in de overvloed.
Maar wat zou je ervan denken om voor al de rest de framing om te draaien? Als we niet langer ons succes afmeten aan het percentage dat we daadwerkelijk al hebben gedaan van wat we zouden willen doen of zouden kunnen doen, en streven naar die ongrijpbare 100%, en het in plaats daarvan nu eens bekeken vanuit het gezichtspunt van wat we nooit zullen doen?
Wat er ook gebeurt, er zullen altijd honderden, zo niet duizenden boeken zijn die we nooit zullen lezen, plaatsen die we nooit zullen bezoeken, liedjes die we nooit zullen horen, mensen die we nooit zullen ontmoeten – omdat we nooit zullen afweten van hun bestaan. Eentje meer of minder zal daar niet het minste verschil in maken. Waarom zouden we er ons dan zorgen over maken?
We kunnen ervoor kiezen om de overvloed van een onwaarschijnlijk brede horizon niet te zien als een soort verplichting om zoveel mogelijk kansen na te jagen als we menselijkerwijs kunnen, maar als een berg van mogelijkheden die klaarliggen als we dat willen. Dit is waar een concept dat Herbert Simon, de beroemde uomo universale, satisficing noemde, ons veel beter kan dienen dan almaar optimaliseren: stop met zoeken wanneer een bepaalde drempel van aanvaardbaarheid is bereikt.
Wanneer we ons minder richten op de ongrijpbare beste dingen die we bang zijn te missen, en meer op de goede dingen waar we van kunnen genieten, dan maken we het beste van deze prachtige tijden van overvloed. Laten we ons leiden door ‘goed’ en ‘beter’ of ‘anders’, en weerstaan aan de verleiding van het ‘beste’.
