De Chinese spionkop van Vlaams Belang

Op 19 januari van dit jaar post Vlaams Belang-politicus Filip Dewinter, eerste ondervoorzitter van het Vlaams Parlement, een filmpje op sociale media. Hij zit aan tafel en heeft stokjes in de hand, boven zijn hoofd hangen lampionnetjes aan het plafond: hij spreekt ons toe vanuit een Chinees restaurant. Is er een betere plek, vraagt hij zich af, om te reageren op de hetze die een maand lang tegen hem is gevoerd?

Na de ontmaskering van zijn partijgenoot Frank Creyelman – als Chinese spion – is ook hij onder vuur komen te liggen. "Ik was zogezegd een handlanger van de Chinese overheid", sneert Dewinter, "die in samenspraak met een Chinese spion mondmaskers naar hier had gehaald om gratis uit te delen tijdens de coronacrisis."

Maar intussen heeft ook de deontologische commissie van het Vlaams Parlement geoordeeld dat er niets aan de hand is, zegt hij. Er woedt een heksenjacht tegen zijn persoon en zijn partij – en die jacht zal duren tot de verkiezingen in juni. Maar geen nood: "Op het einde overwint de waarheid."

Maar hoe zat het dan met de jarenlange samenwerking tussen Filip Dewinter en Changchun Shao, die in oktober 2017 België werd uitgezet voor ‘inmenging’ – een term van Staatsveiligheid voor ‘spionage’. Was de vriend van Dewinter een spion?

Wie te weten wil komen wat Changchun Shao de afgelopen jaren heeft uitgevoerd, hoeft niet ver te zoeken. Op de site van Peace Tour, een organisatie van de Chinese overheid die ijvert voor "culturele uitwisseling" en "vrede in de wereld", zijn talloze foto’s van de man te vinden. Shao heeft als secretaris-generaal van Peace Tour de halve wereld bereisd. Als blijk van welwillendheid heeft hij in wel dertig landen waardevol cultureel Chinees erfgoed weggeschonken.

Peace Tour is opgericht in 2003 en onderhoudt "vriendschappelijke relaties en nauwe betrekkingen met de Russische regering". Antwerpen, "de tweede grootste stad van het koninkrijk België en de tweede grootste haven van Europa", is het "hoofdkwartier" van Peace Tour, dat ook filialen heeft in Peking en Atlanta.

Dat de Chinese organisatie de steven naar Antwerpen heeft gewend, is het gevolg van een deal tussen Shao en Marc De Daele. Deze Vlaming, die in het Verre Oosten met wisselend succes zakendoet, gaat omstreeks 2010 met Shao in gesprek na een tip van de Nederlandse ondernemer Bas van Gent.

"Shao had me om hulp gevraagd: hij wilde een European Peace Tour opzetten, met exposities en optredens", zegt Bas van Gent. "Op dat moment was Marc De Daele ook in China. Hij vond het een goed idee om Peace Tour naar België te halen."

Shao bleek niet de eerste de beste. Van Gent: "Hij had een militaire achtergrond en een familielid van hem was een topfunctionaris. Hij wilde zo snel mogelijk met buitenlandse politici in contact komen."

De Daele: "Shao wenste inderdaad uitdrukkelijk politici te ontmoeten. Hij had veel macht in China. Ik heb hem gezien in het gezelschap van hoge officieren, een burgemeester van een miljoenenstad en toplui van telecombedrijven."

Xi Lin, een Chinese medewerker van De Daele, tolkt bij de gesprekken. Shao spreekt geen woord Engels. Xi Lin wordt na verloop van tijd de vaste medewerker van Shao: zijn vertaler, zijn chauffeur, zijn duivel-doet-al. Hij heeft ook een bijnaam: Kuku.

De Daele haalt Shao en Kuku naar België. Voor Peace Tour, maar vooral om handel te drijven met China: Shao, een man met diepe zakken, heeft grootse plannen in het Antwerpse havengebied.

In maart 2012 richt De Daele de vennootschap Europe China Economic and Cultural Exchange and Cooperation Center (ECEC) op. Shao heeft de grote meerderheid van de aandelen in handen, maar De Daele is de officiële zaakvoerder. Zo kan Shao een arbeidsvergunning als werknemer aanvragen en snel een verblijfsvergunning krijgen.

Franse wijn

Voor Shao kan het niet snel genoeg gaan. Hij zet De Daele onder druk. Even later belt Freddy Van Gaever, eresenator van Vlaams Belang, naar de dienst Economische Migratie om spoed te zetten achter de procedure. Van Gaever is een kennis van De Daele. En Van Gaever wil ook zélf zakendoen met Shao: hij runt enkele wijndomeinen in Frankrijk en wil wijn verkopen in China. De Daele stelt de twee aan elkaar voor.

In februari 2012 trekt voormalig parlementslid Freddy Van Gaever met Changchung Shao naar een van zijn wijnkastelen in Saint-Émilion. Ze maken een afspraak: zodra Shao zijn verblijfsvergunning op zak heeft, mag Van Gaever bordeauxwijn naar China exporteren.

In geen tijd krijgt Shao een arbeids- en verblijfsvergunning. In de zomer is het zover: Wines & Co, de vennootschap van zijn zoon, Jan Van Gaever, verscheept in opdracht van ECEC 18.000 flessen Château de L’Ille, Cuvée Olivier, naar Shanghai. De kostprijs per fles bedraagt 2,6 euro. Totaalprijs van de vracht: 46.800 euro.

Het zal de enige commerciële activiteit blijken van Shao tijdens zijn vijfjarige verblijf in België. En dan nog. "De wijn is verkocht aan Jaques Wines", zegt Marc De Daele. "Dat is een bedrijf van Shao in Shanghai: hij heeft de wijn dus aan zichzelf verkocht."

In die eerste maanden zit De Daele niet stil. Hij introduceert Shao in hoge kringen, maar de Chinees maakt weinig indruk met beloftes van forse investeringen.

De Daele: "Ik heb Shao voorgesteld bij baron Paul Buysse (intussen overleden, red.), Marc Van Peel (CD&V) en Vincent Van Quickenborne (Open Vld). Het leverde niets op."

Zowel Van Peel als Van Quickenborne zegt zich niets meer van een ontmoeting te herinneren. Freddy Van Gaever is de enige politicus met wie het wel klikt. Dat is ook te zien op de site van Peace Tour: Van Gaever en Shao reizen tussen 2012 en 2014 geregeld naar Frankrijk. In het najaar van 2013 wordt Shao, als erkend wijnmaker, zelfs opgenomen in de broederschap van Saint-Émilion – het is de eerste keer dat die eer een Chinees te beurt valt.

Lieve Gion, mevrouw Van Gaever, reist mee naar de Franse wijnstreek. "Eerlijk gezegd: ik vond meneer Shao een raar geval", zegt ze. "Hij sprak geen woord Engels, behalve: ‘Hello.’ En: ‘Mister Freddy is my boss.’ Je had geen idee wat die man echt dacht. Hij sprak uitsluitend Chinees met Kuku."

Op de site van Peace Tour zijn ook kiekjes te zien van een verwaaide Freddy Van Gaever op de oever van de Huangpu in Shanghai. Van Gaffo – Chinees Engels voor Van Gaever – is voor twee dagen in China. Hij wil er bemiddelen bij een bezoek van Chinese kunstenaars aan Europa én van "een Belgische democratische partij" aan China. Dat kan maar één partij zijn: Vlaams Belang.

Van Gaever loopt zich het vuur uit de sloffen om het bezoek van de Chinese kunstenaars aan Europa te regelen. Hij presenteert Shao aan de stadsbesturen van Lier en Bree als een wilde weldoener: een gereputeerde vioolbouwer die enkele kostbare stukken aan de plaatselijke muziekacademies wil schenken. 

Marleen Vanderpoorten (Open Vld), burgemeester van Lier, aanvaardt de schenking. Maar ze heeft getwijfeld, zegt ze. "Ik had het nagevraagd bij de academie: daar konden ze wel een paar violen gebruiken. De overhandiging op het stadhuis heeft in beperkt gezelschap plaatsgevonden. Het was niet de bedoeling meneer Van Gaever in het zonnetje te zetten."

Later volgt er nog eens een schenking, maar dan is Frank Boogaert (N-VA) burgemeester van Lier. "Het waren goede violen, maar geen Stradivariussen", zegt hij.

Een oud-medewerker van Shao kan een lachje niet onderdrukken: "Shao was geen vioolbouwer, hij deed gewoon alsof. Hij kan zelfs niet vioolspelen."

Zieltjes winnen

In maart 2013 opent burgemeester Boogaert een tentoonstelling van Chinese kunst in Lier. Tot zijn verbazing stelt hij vast dat heel wat volksvertegenwoordigers de weg naar het Begijnhof hebben gevonden: Freddy Van Gaever, Filip Dewinter, Frank Creyelman, Anke Van dermeersch – allemaal politici van Vlaams Belang.

Filip Dewinter: "We waren daar op uitnodiging van Freddy. Hij beschouwde de socio-culturele vereniging van meneer Shao als een zakelijke opportuniteit. Hij zag daar geen graten in. En terecht: China was tien jaar geleden booming, de place to be voor ondernemers. Dat was de tijdsgeest."

"Met de Antwerpse afdeling van de partij waren we op zoek naar uitbreiding van ons traditionele kiespubliek. Via die vereniging konden we de Chinese gemeenschap voor ons winnen. Chinezen zijn, laten we daar niet flauw over doen, ook anti-islamitisch."

In september 2014 is het tijd voor een tegenbezoek van Vlaams Belang aan China. De echtparen Dewinter en Van Gaever gaan ter plaatse Chinese kunstschatten bewonderen. Peace Tour vermeldt dat de mannen een kunstwerkje mee naar huis krijgen, de vrouwen een zijden sjaaltje. "Een bezoek op uitnodiging", zegt Lieve Gion. "Mijn man en ik waren een week lang op schok, samen met Filip en zijn vrouw Lutgarde. We gingen onder meer naar Peking en Shanghai."

Intussen is er heel wat gebeurd in België. In het najaar van 2012 wordt Marc De Daele, zaakvoerder van ECEC, na zes maanden dienst aan de kant geschoven. Hij is overbodig zodra Shao zijn arbeids- en verblijfsvergunning heeft. De Daele voelt zich gebruikt, zegt hij. Shao heeft op geen enkel moment de indruk gewekt zaken te willen doen. "Hij ontving toch geld uit China, dat ging vanzelf."

In een officieel verslag zegt De Daele: "Ik zal u even schetsen hoe Shao aan dat geld kwam. Hij werd door bedrijven of personen in China betaald, soms in contant geld, soms middels overschrijvingen op zijn privérekening. Van zijn privérekening schreef hij dan geld over naar ECEC, maar dat geld kwam uiteindelijk bij Shao terug."

Na zijn ontslag stuurt De Daele boze brieven naar het staatssecretariaat voor Asiel en Migratie, de dienst Buitenlandse Zaken, de Belgische ambassade in China. Een reactie blijft uit. In 2013 richt Shao een nieuwe vennootschap op: Windows of Beijing in Europe. Kuku, zijn nederige dienaar, wordt samen met hem de officiële zaakvoerder.

In het voorjaar van 2014 nodigt Filip Dewinter vertaler Marie-Ann Baeten uit voor een diner bij Changchung Shao thuis, een villa in de Kleine Heide in Brasschaat. Ze treft er dezelfde mensen die een jaar eerder aanwezig waren op de opening van de Chinese kunsttentoonstelling in Lier: Freddy Van Gaever, Filip Dewinter, Frank Creyelman en Anke Van dermeersch. Dat is geen toeval. Behalve Van Gaever behoren ze allemaal tot de Ruslandgangers van Vlaams Belang. Baeten, die later heel even de afdeling Mechelen van Vlaams Belang leidt, is dat ook.

Baeten spreekt en schrijft Russisch. Ze correspondeert "op vraag van de partij" met "mensen van gelijkgestemde Russische politieke partijen". Ze maakt de afspraken voor het trio Dewinter - Creyelman - Van dermeersch als die enkele maanden later een internationaal congres van de Doema, het Russische parlement, bijwonen. Dat gebeurt in juni 2014, drie maanden na de Russische annexatie van de Krim. Baeten reist ook mee naar Moskou.

Maar in het voorjaar komt ze dus bij Shao over de vloer. Baeten is erg getroffen door de kunstzinnigheid van de man. "Hij wist erg veel over cultuur", zegt ze. Verder herinnert ze zich weinig van de avond, behalve dat een kind viool speelde.

In 2015 gaat Baeten, op kosten van Shao, mee naar Kazachstan voor de zoveelste etappe van de Peace Tour: "Een mooie reis met veel cultuur." Vliegen mee naar Astana: Filip Dewinter, Frank Creyelman, Anke Van dermeersch én James Sharpe, een goede vriend van Frank Creyelman die in Hongarije woont.

De Nederlander Sharpe (ex-PVV) was in 2010 even lid van de Tweede Kamer tot hij, vanwege fysiek geweld en een veroordeling voor misleidende sms’en bij een Hongaarse telecomoperator, ontslag moest nemen. Sharpe is in Kazachstan, niet door toedoen van Creyelman, zegt hij, maar van Filip Dewinter.

"Dewinter vertelde me dat een delegatie naar Kazachstan vertrok. Over tickets en verblijf hoefde ik me geen zorgen te maken: alles was geregeld. Drie nachtjes grappen en grollen: leuke trip, dacht ik. Ik was ook gecharmeerd dat Dewinter, het opperhoofd van het Vlaams Belang, mij vroeg. Ik was al een poosje uit de politiek. Ik noem het een ego-tripje."

Ook Sharpe zegt dat hij in Kazachstan veel cultuur heeft opgesnoven. Maar er was ook een politiek congres, waar hij de lof van president Nursultan Nazarbayev zong. "'Maak een verhaaltje over de Kazachse economie', had Dewinter me gevraagd. Ik heb wat gegoogeld en gesproken over de sleutelrol van Nazarbayev in het streven naar non-proliferatie van atoomwapens. Ik heb de tekst van tevoren naar Dewinter gestuurd."

Nazarbayev geldt als een dictator. Hij was 28 jaar lang president van Kazachstan en een vertrouweling van het Kremlin.

Infiltratie

Filip Dewinter vertelt dat hij Shao jarenlang heeft geadviseerd in culturele zaken. Dat was de façade. In werkelijkheid was de Peace Tour één langgerekte oefening in politieke infiltratie.

In juni 2014 gidst Dewinter een delegatie van de Peace Tour door het parlement. In januari 2015 gaat Shao op de foto met Jan Jambon (N-VA), minister van Binnenlandse Zaken en burgemeester van Brasschaat, waar Shao woont.

Op 31 maart 2015 opent een kunsttentoonstelling in het Europees Parlement, naar aanleiding van de zeventigste verjaardag van het einde van de Tweede Wereldoorlog, met als titel: Wie kan ons vrede brengen?

Shao is er niet bij, maar andere vertegenwoordigers van Peace Tour stralen op het podium wel naast Filip Dewinter en Anke Van dermeersch. Het Hongaarse Europarlementslid Béla Kovács (Jobbik), in politieke wandelgangen beter bekend als KGBéla, houdt die dag een toespraak. Later dat jaar verliest Kovács zijn immuniteit en verdwijnt hij achter de tralies vanwege spionage voor Rusland.

Dewinter (schouderophalend): "Ik ken Béla Kovács en zijn geschiedenis. Blijkbaar was hij ook een contact van Shao. Wat kan ik daar meer over zeggen?"

Op 1 april zijn Filip Dewinter en Anke Van dermeersch te gast in Pittem, het geboortedorp van jezuïet en wetenschapper Ferdinand Verbiest, die in de zeventiende eeuw het christendom naar China heeft gebracht. Burgemeester Ivan Delaere (CD&V) stelt een nieuwe medaille ter ere van Verbiest voor: de Chevalier Medal for Oriental Art. Dewinter en Van dermeersch delen ze uit aan kunstenaars "uit achttien landen". Die medailles zullen later nog van pas komen.

Ivan Delaere: "Filip Dewinter, die het evenement had opgezet, zei dat het deel uitmaakte van een uitwisseling tussen Chinese en Europese kunstenaars. Het was 1 april, we hebben even getwijfeld, maar uiteindelijk zijn we er toch op ingegaan. Ons was het om Verbiest te doen – die in België te weinig bekend is."

Op 2 april is er weer een evenement. ECCEF, de vzw van Shao, organiseert een seminarie in het Vlaams Parlement met Voka, het Antwerps Havenbedrijf en bedrijven uit China, met als thema: Vlaanderen, een brug tussen China en Europa.

In de aanloop naar het seminarie gaat Dewinter, volgens de bonnetjes die Kuku in de boekhouding van ECCEF laat opnemen, lunchen met de secretary van de voorzitter van het Vlaams Parlement, Jan Peumans (N-VA). Peumans ontkent in alle toonaarden: "Mijn secretaresse of kabinetschef hebben nooit met die man geluncht." Er is ook een bonnetje van een etentje met een havenondernemer en de secretary van een directeur van de federale politie.

Dewinter brengt ook een onkostennota binnen voor een hapje met zijn secretaresse en Anke Van dermeersch. En hij laat het werk vergoeden dat zijn secretaresse voor het seminarie in het Vlaams Parlement heeft verricht.

Wat zijn eigen vergoeding betreft, is hij niet inhalig. Op zijn briefpapier van het parlement schrijft hij: "Voor de organisatie van het seminarie en het lobbywerk etcetera mag je me naar jouw voldoening betalen." Dewinter krijgt 3.000 euro. Een vergoeding voor geleverde arbeid en dus niet voor gemaakte kosten.

Dewinter (wijst naar een dikke map): "Hier heb je al mijn afschriften en bonnetjes van 2014 tot 2023. Al mijn kosten zijn terugbetaald op basis van bewijsstukken. Ik heb niet aan consulting gedaan, nooit. Ik heb als vrijwilliger meegewerkt aan culturele manifestaties, alleen mijn kosten zijn vergoed."

De bewijsstukken krijgen we niet te zien.

Bankgegevens wijzen wel uit dat Filip Dewinter in de eerste helft van 2015 minstens 11.600 euro ontvangt.

In mei 2015 komt er weer een intrigerende kostendeclaratie binnen, opnieuw op het briefpapier van volksvertegenwoordiger Filip Dewinter. Met de hand noteert hij de kosten die hij tussen 25 en 28 mei in Barcelona heeft gemaakt. Daar heeft hij, twee jaar voor het Catalaans onafhankelijkheidsreferendum, getafeld met extremistische Catalaanse politici.

Een van hen is neofascist Enric Ravello Barber. Een andere opmerkelijke disgenoot is Europarlementslid Bruno Gollnisch, een veteraan van het Front National (FN), die internationale faam verwierf als Holocaustontkenner. Er staan nog andere namen van extreemrechtse politici op de bonnetjes van Dewinter.

De meeste extreemrechtse politici van het netwerk dat Dewinter op vraag van Shao uitbouwt, hebben zich in de loop der jaren als handlangers van het Poetin-regime gemanifesteerd: ze zijn waarnemers bij verkiezingen en referenda in opdracht van de Russische overheid.

Ook Dewinter is, al ontkent hij het, een man van de Russen – dat komt volgende week uitgebreid aan bod bij Apache. Maar opmerkelijk is wel dat hij op 26 oktober 2015 voor rekening van de Chinezen met "het Russische consulaat" gaat eten in La Quincaillerie in Brussel. Hij brengt bij Kuku een bonnetje van 122 euro binnen.

Geen staatsgeheimen

In maart 2016 vliegen Dewinter en Van dermeersch naar China met medewerkers van Changchun Shao. Ook FN-veteraan Bruno Gollnisch gaat mee. "Normaal was Béla Kovács er ook bij geweest,’ zegt een medewerker van Shao, ‘maar hij was net opgepakt voor spionage."

Kovács en Gollnisch staan met stip in de agenda van Shao – nét onder Dewinter. Achteraf doet Gollnisch verslag van de elfdaagse trip naar China op zijn site. Hij heeft het over de Chinese politici met wie ze hebben gesproken. Dat zijn niet de minsten. Shao heeft de deur opengezet voor de top van de Chinese Communistische Partij. De twee opvallendste namen zijn Meng Jianzhu en Cheng Guoping.

Meng Jianzhu staat op heel wat foto’s van Peace Tour. Hij is lid van het politiek bureau van het Centraal Comité van de Communistische Partij en behoort dus tot de top-25 van de machtigste Chinese politici. Twee maanden na de ontmoeting met Dewinter, Van dermeersch en Gollnisch in Peking gaat hij namens China met premier Charles Michel (MR) in Brussel onderhandelen.

Cheng Gouping is onderminister van Buitenlandse Zaken en zal kort na de ontmoeting met Dewinter, Van dermeersch en Gollnisch worden aangeduid als vicevoorzitter van de China Association for International Friendly Contact (CAIFC). Die associatie werd in 1984 opgericht om de belangen van de Chinese communistische partij in het buitenland te dienen. Experts noemen CAIFC zonder omwegen een buitenlandse inlichtingendienst.

Dewinter: "Is CAIFC een inlichtingendienst? Ik dacht dat het de Chinese dienst voor toerisme was. De naam is alleszins slecht gekozen, hij klinkt als een reisbureau (lacht). In onze delegatie zaten geen CEO’s van techbedrijven, geen ministers met staatsgeheimen, geen directeurs van inlichtingendiensten. Wij zijn de grootste paria’s van de Europese politiek."

"Over welke vertrouwelijke informatie beschik ik, als ondervoorzitter van het Vlaams Parlement? Ik beslis mee over de aankoop van de kleurpotloden en de nietjesmachines. Ik heb nul komma nul vertrouwelijke info. Ik heb een nietszeggende ontmoeting met die mensen van CAIFC gehad. We hebben een half uur algemeenheden uitgewisseld."

Naast Dewinter, Van dermeersch, Gollnisch staat nog een andere opmerkelijke figuur op de foto’s met Chinese prominenten te blinken: de Brasschaatse zakenman Robert Lammens. Als we contact met hem opnemen, weigert hij elke toelichting.

Lammens ging minstens twee keer naar China. Dewinter bevestigt dat: "Bob Lammens had een bedrijf in Hongkong. Hij doet aan trading met China." Ook de Gentse Vlaams Belanger Johan Deckmyn ging, volgens Dewinter, één keer mee "op economische missie naar China, als bedrijfsleider". Deckmyn is niet bereid om toelichting te geven.

De ontmoeting in Peking is een succes. Dat schrijft niet alleen Gollnisch op zijn site, maar ook Filip Dewinter als hij zich op 6 juni 2016, opnieuw met het briefpapier van volksvertegenwoordiger, richt tot Cheng Gouping, die intussen vicevoorzitter is van CAIFC.

De brief komt twee weken nadat die andere Chinese toppoliticus, Meng Jianzhu, een bezoek aan premier Michel heeft gebracht. Dewinter ondertekent zijn brief met: "Filip Dewinter, Belgisch parlementslid, lid van de commissie Terrorismebestrijding in het Belgisch parlement", en ook "senior political advisor van Silk Road Peace Award Foundation".

De Silk Road Peace Award Foundation is een van de vzw’s uit het kluwen rond Changchun Shao. Dewinter meldt zich dus als politiek adviseur van een Chinese overheidsorganisatie bij een Chinese inlichtingendienst.

Dewinter: "Ik ben nooit politiek adviseur geweest. Politiek was nooit een thema."

Dewinter begroet in zijn brief Cheng Guoping allerhartelijkst: "Als een oude vriend is het een waar genoegen om u mijn warmste gelukwensen over te brengen naar aanleiding van uw aanstelling tot vicevoorzitter van de China Association for International Friendly Contact."

Vervolgens nodigt Dewinter de inlichtingendienst van zijn oude vriend uit voor een bezoek aan België. Bij de brief voegt hij een lijst van Cheng en vijf collega’s met hun namen, paspoortnummers en geboortedata. De vijf behoren allemaal tot het departement ‘Europese Zaken’. Ze zijn welkom in België.

Dan neemt de brief een vreemde wending. Dewinter prijst het werk van premier Michel: zijn onderhandelingen met Meng over het versterken van de Belgisch-Chinese handelsrelaties zijn goed uitgedraaid. Dat is, schrijft hij, "het resultaat van gedeelde inspanningen van de Belgische en de Chinese overheid, waarvoor we elkaar mogen feliciteren".

Het is kortom ook het succes van Dewinter, die eraan toevoegt dat ze nog meer ideeën moeten uitwisselen "om de bereikte consensus verder gestalte te geven".

Plannen met Pfaff

Dewinter en de Chinese inlichtingendienst zullen ook samen het congres over terrorismebestrijding voorbereiden dat het Europacollege in het najaar van 2016 in Brugge organiseert. Er is haast bij, schrijft Dewinter. Het Europacollege sluit de deuren tijdens de zomer.

Hij vraagt Cheng en zijn gevolg om nauwelijks twee weken later naar België te komen. Het verzoek van Dewinter valt niet in dovemansoren. De delegatie van Cheng Guoping komt van 20 tot 22 juni naar België.

Dewinter: "Een congres over terrorismebestrijding? Ik weet daar niets van."

Intussen draait Dewinter op zijn manier warm voor het treffen met de Chinese inlichtingendienst. Hij gaat uit eten met tal van politici en factureert 1.026 euro voor zijn benzineverbruik en restaurantbezoek aan een ander bedrijf van Shao: bvba Windows of Beijing in Europe.

Op de kostendeclaratie staan bijna uitsluitend namen van extreemrechtse politici: Bruno Gollnisch, uiteraard, maar ook het Duitse Europarlementslid Bruno Voigt (NPD), een neonazi die ooit heeft voorgesteld om Rudolf Hess, de secretaris van Adolf Hitler, de Nobelprijs voor de Vrede te geven.

Er is ook een ontmoeting met een delegatie van de Griekse extreemrechtse partij Gouden Dageraad – die hij later dat jaar met partijgenoten Anke Van dermeersch, Frank Creyelman en Jan Penris in Griekenland zal bezoeken. En verder brengt hij ook de rekening binnen van etentjes met Penris, Van dermeersch en Aldo Carcaci, een Ruslandganger van de Franstalige Parti Populaire.

Dewinter: "Gollnisch is een professor sinologie: China is interessant voor hem. En wat dat etentje met Gouden Dageraad betreft: Shao wilde een buitenverblijf kopen. Ik heb hem Zuid-Griekenland aangeraden, op basis van een gesprek met een oud-medewerker van een Europarlementslid van Gouden Dageraad. Er is niets van gekomen."

Boven de kostendeclaratie staat de naam van de enige politicus die niet tot extreemrechts behoort: Koen Metsu (N-VA), voorzitter van de parlementaire commissie Terrorismebestrijding. Metsu zelf ontkent een etentje met Dewinter. Dewinter geeft aan dat hij wel degelijk met Metsu heeft gepraat. Over schilderijen, zegt hij.

Dewinter: "Ik heb Koen, als burgemeester van Edegem, gevraagd: 'Kunnen we bij jou in het cultureel centrum Chinese schilderijen ophangen?'"

Hoe dan ook blijft het een hallucinant document: Filip Dewinter, volksvertegenwoordiger van het extreemrechtse Vlaams Belang, klopt aan bij een gezant van de Chinese Communistische Partij om zijn gemaakte kosten voor een Chinese inlichtingendienst terug te vorderen.

We spreken met heel wat oud-medewerkers van Shao. Allemaal benadrukken ze de impulsieve en driftige aard van de man. Shao kan niet bevatten dat mensen gemaakte beloftes niet nakomen. "Op een keer had Dewinter beloofd dat hij een ontmoeting met Sebastian Kurz (ÖVP), de christendemocratische minister van Buitenlandse Zaken van Oostenrijk, zou fiksen. Dat ging niet door. En Shao schold Dewinter verrot."

Dewinter (grijnst): "Ik heb Sebastian Kurz nooit van mijn leven gezien, waarom zou ik dan een ontmoeting met hem regelen? Jongens, geloof toch niet elk indianenverhaal. Een afspraak met Trump is ook niet gelukt. En Poetin en Xi Jinping zijn ook niet op de koffie gekomen."

Een andere oud-medewerker getuigt: "Dewinter kon wel heel wat andere dingen regelen. Hij is met de Syrische ambassadeur bij Shao thuis in Brasschaat geweest." Dewinter bevestigt het diner met de Syrische ambassadeur en Shao in Brasschaat. "Shao wilde eens kennismaken. Dat lijkt me niet verkeerd, toch? Ik mag mensen met elkaar in contact brengen."

In februari 2017 vertrekt Dewinter met Ruslandgangers Frank Creyelman, Jan Penris en Aldo Carcaci naar Syrië. Ze hebben er een gesprek met president Bashar al-Assad.

Over de interne werking van de bedrijfjes van Shao valt een Netflix-reeks te maken. Alleen al over zijn auto’s vertellen oud-medewerkers waanzinnige verhalen: zijn vele boetes voor overdreven snelheid, zijn wagenpark van limousines, zijn Mercedes Maybach die binnen de 24 uur moest worden geleverd, de poging om die aankoop cash (200.000 euro) te betalen, zijn bedrijfje Peace Road Limousine Travel dat uitsluitend wagens verhuurde aan hemzelf.

En dan heb je nog zijn honden, die op een bepaald moment zo talrijk waren dat de buren in de residentiële buurt gaan klagen bij de politie: "Die man fokt honden om ze op te eten." Een bekende overbuur is voormalig doelman Jean-Marie Pfaff. Shao maakt plannen met Pfaff om zich in het Chinese voetbal te storten, maar zo ver komt het niet. Dat bevestigt Pfaff. "Ik ken meneer Shao, maar ik heb nooit zaken met hem gedaan."

Dat kan ook niet: meneer Shao doet met niemand zaken. Hij is te druk met het incasseren van geld uit China. En dat laat hij dan, zo ondoorzichtig mogelijk, verdwijnen in zijn vier bvba’s en drie vzw’s.

Een oud-medewerker: "Chinese delegaties sleepten koffers met cash naar België. Shao had stápels dollars tot zijn beschikking. Daar deed hij de betalingen mee die niemand mocht zien. Om de schijn op te houden verzon hij facturen, de ene al ongeloofwaardiger dan de andere."

We krijgen facturen voor Windows of Beijing in Europe te zien: 114.000 euro voor het drukken van een brochure, 100.000 euro voor een hotelkamer voor vier nachten. "Het was één grote witwasmachine."

Dewinter: "Ik heb nooit cash van Shao gekregen."

Dreigmail

De ondoorzichtige geldstromen worden Shao’s Waterloo. Als Kuku, die bij Shao thuis inwoont, in 2016 een nieuwe arbeidskaart aanvraagt, gaat de Vlaamse arbeidsinspectie de zaak uitspitten. Kuku blijkt helemaal geen zaakvoerder. Collega’s getuigen dat hij 1.000 euro per maand verdient en klappen krijgt van Shao. Kuku moet het land uit.

In 2017 is het de beurt aan Shao. Zijn arbeidskaart wordt niet verlengd, omdat hij al jarenlang zaakvoerder is van zijn bedrijfjes en niet, zoals hij zelf voorwendt, werknemer. Ook Staatsveiligheid, die hem in de gaten houdt, vertrouwt het niet. Volgens hen is Shao een spion. Zijn arbeidskaart wordt niet verlengd, zijn verblijfsvergunning vervalt.

Filip Dewinter reageert kordaat. Hij schakelt een medewerker in om zowel Philippe Muyters (N-VA), Vlaams minister van Werk, als Theo Francken (N-VA), staatssecretaris voor Asiel en Migratie, te bewerken. Zo hoopt hij Shao alsnog in België te houden. Humo brengt dat aan het licht in april 2023 en Dewinter doet niet de minste moeite de démarches voor Shao verborgen te houden. "Zo konden we misschien nog een arbeids- en verblijfsverginning voor hem krijgen."

Muyters en Francken geven geen kik. Maar Dewinter geeft niet op. Hij schakelt een gepensioneerd sociaal inspecteur in die Shao in augustus 2017 vergezelt naar het verhoor door het departement Werk van de Vlaamse overheid. "Ik was daar als getuige," zegt de gepensioneerd inspecteur Marc Moors, "maar ik heb mijn mond niet opengedaan."

Moors maakt er geen geheim van dat Filip Dewinter hem op de zaak heeft gezet. "Ik ken de secretaresse van Dewinter: zij heeft mijn naam doorgespeeld." Na het verhoor geeft Moors het advies in beroep te gaan.

Op 31 augustus 2017 stuurt Moors een mail naar de sociaal inspecteur van de Vlaamse overheid, met in cc het kabinet van Geert Bourgeois (N-VA), minister-president van Vlaanderen, en het kabinet van premier Charles Michel.

In de mail heeft Moors het over procedurefouten. Hij waarschuwt zijn jonge collega: als de advocaat van Shao hem vat, zit hij in slechte papieren. "De directie gaat jou niet steunen." Conclusie van Moors: "Zoals eerder gezegd, je staat aan het begin van je loopbaan, zie dat ze niet voorbij is."

Moors zelf ontkent dat hij de inspecteur heeft afgedreigd. "Ik zou niet weten waarom."

De mail van Moors mag niet baten: Shao moet het land uit. In het rapport van de Vlaamse overheid staat: "De heer Shao was helemaal geen werknemer die in het kader van economische migratie naar België kwam."

Hij was een fraudeur, die een constructie met een schijnzaakvoerder heeft opgezet om een arbeids- en verblijfsverginning te verkrijgen. Een type dat je niet associeert met Dewinter, die van de strijd tegen migratie zijn levenswerk heeft gemaakt.

Het vertrek van Shao uit België verloopt in vreemde omstandigheden. Een oud-medewerker: "Shao is vertrokken enkele dagen voor het begin van de vijfjaarlijkse bijeenkomst van de Communistische Partij in China, in het volle besef dat hij niet meer terug naar België kon. Hij heeft zijn vrouw en kinderen in België achtergelaten. Zijn vrouw wilde niet mee: hun twee kinderen liepen hier school. Ze is ondergedoken." Enkele weken later worden mevrouw Shao en de kinderen opgepakt en naar China gestuurd.

Bezoek aan Kiev

Wat doet Dewinter intussen? Hij vliegt naar Oekraïne. Eind september 2017 is hij voor de Peace Tour in Kiev, waar hij het podium deelt met twee voormalige presidenten van het land, Leonid Kravchuk en Viktor Yushenko.

Op het eerste gezicht is het onbegrijpelijk dat de Poetin-gezinde Dewinter aanschurkt bij kerels als Kravchuk en Yushenko. Kravchuk heeft, in ruil voor harde Amerikaanse dollars, de Sovjet-kernwapens uit zijn land verwijderd. Yushenko heeft zijn onafhankelijkheid tegenover het Kremlin bijna met zijn leven betaald: hij is met dioxine vergiftigd. Zijn gelaat draagt er nog altijd de sporen van.

Maar wat doet Dewinter in Kiev?

Dewinter: "Ik heb altijd goede contacten met de onafhankelijkheidsbeweging van Oekraïne gehad. Ik ben niet zo eenzijdig pro-Rusland als andere collega’s. Ik pleit voor een sterke Europese alliantie, waar ook Midden- en Oost-Europa deel van uitmaken. Dat is uiteraard inclusief de grootste speler, Rusland. Maar ik heb nooit gekozen voor Oekraïne of Rusland."

Hij was in Kiev op uitnodiging van een Oekraïense organisatie, zegt Dewinter. Dat klopt: het Oekraïense filiaal van Peace Tour. Oud-medewerkers van Shao vertellen dat hun baas, na zijn uitzetting uit België, spoorslags naar Oekraïne is getrokken. Daar had hij al een bedrijf, het Ukrainian East-West Cultural Exchange Center. "Maar ook dat avontuur is op niks uitgedraaid."

Dewinter: "Meneer Shao heeft na zijn uitzetting zijn activiteit naar Oekraïne verplaatst, dat klopt. Maar Shao is ons land niet uitgezet voor spionage of inmenging, wel voor het overtreden van de arbeidswetgeving. Van inmenging heeft de Staatsveiligheid me nooit op de hoogte gebracht. En toenmalig minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon ook niet. Hebben ze me in diskrediet willen brengen?"

Meer dan een maand na de uitzetting van Shao uit België, is de liefde nog altijd niet bekoeld. Eind november 2017 reizen Dewinter en Van dermeersch naar China om aan mensen die de toenadering tussen Oost en West bevorderen de Chevalier Medal for Oriental Art uit te reiken – de medaille die twee jaar daarvoor in Pittem aan het grote publiek is voorgesteld.

Het bezoek aan Peking verloopt niet onopgemerkt. Apache ontdekt dat Kamerlid Dewinter bij die gelegenheid de paarse sjerp van senator draagt, terwijl een driekleurige sjerp van Kamerlid over de buik van de Brasschaatse ondernemer Robert Lammens hangt. Dewinter ligt er niet van wakker: "Het is elke dag carnaval op dat soort uitreikingen van prijzen en awards."

Ook na het vertrek van Shao uit België, zeggen oud-medewerkers, blijven Dewinter en Kuku met elkaar communiceren. Dewinter stuurt ook nog bonnetjes naar de Antwerpse Van Eycklei, waar de laatste medewerker van Shao pas in 2021 het licht uitdoet.

In 2018 prijst Filip Dewinter tegenover het Chinese persbureau Xinhua het Nieuwe Zijderoute-project van president Xi Jinping de hemel in. "China laat zien dat het een echte samenwerking met de rest van de wereld wil en een gemeenschappelijke toekomst met alle landen."

Anke Van dermeersch vult aan: "Eerlijk gezegd, op dit moment heb je nog altijd mensen in het Westen die naar China kijken met een achterhaalde blik." In 2023 gaat ze nog een eind verder als ze in een debat over de handelsrelatie met China in het Vlaams Parlement verklaart: "Vlaanderen heeft zich niet te bemoeien met de interne keuken van China." Met de Oeigoeren, zegt ze, gaat het de goeie kant op. Er zijn geen aanslagen meer in Xinjang en het toerisme trekt weer aan.

Shao blijft dromen van een terugkeer. Hij vecht zijn uitzetting aan, maar in februari 2020 geeft de Raad van State hem ongelijk. "De vraag", zegt Herman Buyssens, advocaat van Shao, "was of je als eigenaar van een bedrijf ook werknemer van dat bedrijf kunt zijn. De Raad van State heeft geoordeeld van niet."

Shao kan niet naar België terugkeren. Maar hij laat Filip Dewinter in april van dat jaar wel een voorraad van 10.000 mondmaskers bezorgen als de regering daar in volle coronacrisis niet over beschikt. Mooie stunt: Dewinter kan wat premier Sophie Wilmès (MR) niet kan. We vernemen van drie onafhankelijke bronnen dat Kuku de maskers aan Vlaams Belang in Antwerpen heeft laten leveren. Kuku antwoordt niet op onze vragen.

Dewinter: "Tijdens corona heb ik van Shao’s organisatie het spontane voorstel gekregen mondmaskers te leveren aan de drie Vlaamse ziekenhuizen waar zijn vrouw indertijd is behandeld. Ik ben daar gezien de omstandigheden niet op ingegaan, ik heb het voorstel doorgespeeld aan de Belgische ambassadeur in China. Hij heeft me laten weten dat hij er alles aan zou doen om ze te laten leveren, maar het is hem niet gelukt."

"Ik heb mondmaskers gekregen via Medical Pilot Zone uit Fangchenggang, een Chinese havenstad op de grens met Vietnam. Ik had indertijd een van hun vertegenwoordigers in China gesproken. Zij hebben, op mijn vraag, één keer tienduizend maskers gegeven. Daarna heb ik nog eens extra mondmaskers bijgekocht via het bedrijf van Frank Verstraeten."

Dewinter laat de brief van Medical Pilot Zone zien, gedateerd op 18 maart 2020 – het begin van de pandemie.

Onderschepte sms

In december 2023 valt het doek voor Frank Creyelman. Le Monde, Der Spiegel en Financial Times brengen uit dat hij tussen 2019 en 2022 voor de Chinese geheime diensten heeft gewerkt. Dat maken ze op uit honderden sms-berichten die een inlichtingendienst heeft onderschept. Daarin staat ook, zwart op wit, dat Creyelman is betaald voor geleverde diensten.

Tom Van Grieken, voorzitter van Vlaams Belang, zet Frank Creyelman uit de partij. Ook Steven Creyelman, de broer van Frank, gaat op een zijspoor als De Tijd schrijft dat zijn naam valt in het overleg met de Chinese spion Daniel Woo. Als hoofd van de commissie Legeraankopen is Creyelman niet meer te handhaven.

Frank Creyelman tipt nog andere partijgenoten als bondgenoten van China. Dewinter bijvoorbeeld, maar die moet wat voorzichtiger zijn na zijn wedervaren met Shao. En Johan Deckmyn, ondervoorzitter van de commissie Buitenlands Beleid in het Vlaams Parlement – de man die met Dewinter en Van dermeersch naar China trok.

Dewinter heeft de schijn tegen, maar hij praat zich eruit. De Chinese contacten van Creyelman waren niet de zijne, zegt hij. "Er is geen link met Creyelman en deze club. Creyelman is nooit samen met mij naar China geweest."

Ook voor de deontologische commissie van het Vlaams Parlement blijft Dewinter overeind. De commissie verklaart de klacht naar aanleiding van de levering van de mondmaskers, die fractieleider Mieke Schauvlieghe (Groen) heeft ingediend, onontvankelijk "wegens het ontbreken van concrete feiten en een dossier".

Staatsveiligheid heeft geweigerd parlementsvoorzitter Liesbeth Homans (N-VA) het dossier te laten inkijken. Het bevat te veel materiaal dat van buitenlandse inlichtingendiensten afkomstig is.

"Geen vuiltje aan de lucht", zegt Dewinter in zijn filmpje van januari over de hele kwestie. En zo denkt hij er nog altijd over. "Ze wilden Dewinter zo graag pakken, maar ze hadden niets. Stemmingmakerij." Blijft de vraag waar Changchun Shao tegenwoordig uithangt. Na zijn mislukking in Oekraïne is hij naar Kirgizië getrokken, zeggen oud-medewerkers. Misschien is hij daar nog.

Changchun Shao was niet bereikbaar voor commentaar. Frank Creyelman en Anke Van dermeersch wensten niet te reageren.