Het dubieuze bouwbeleid van het immocollege van Stekene

Steven Vanden Bussche
Verkeersbord Stekene
Voorbeeld na voorbeeld toont hoe het lokale bestuur in Stekene à la tête du client projecten vergunt. (© Simon Clément)

Vakantie vieren in een van de meer dan duizend weekendhuisjes in het groen, dansen op het jaarlijkse muziekfestival Crammerock, zich vergapen aan de eigenzinnige kunstcollectie van de Verbeke Foundation of gewoon een frisse neus halen in het Stropersbos. Er zijn tal van redenen om af te zakken naar de Wase grensgemeente Stekene.

In Stekene is immomakelaar Stany De Rechter al achttien jaar burgemeester. De Rechter, die met zijn lokale partij Gemeentebelangen een absolute meerderheid heeft, is ook bevoegd voor Ruimtelijke Ordening. Ex-schepenen en partijgenoten ontpopten zich eveneens tot vastgoedondernemers en kregen de voorbije jaren controversiële projecten in Stekene vergund.

In Stekene is het zoeken naar regels en een visie die ervoor zorgen dat de 'verappartementisering' de draagkracht van het dorp niet overschrijdt

Het centrum van de Oost-Vlaamse gemeente is de laatste twee decennia 'verappartementiseerd'. Verdichting kan er mee voor zorgen dat er open ruimte overblijft, maar in Stekene is het zoeken naar regels en een visie die ervoor zorgen dat de verdichting de draagkracht van het dorp niet overschrijdt. 

In de oude kloostertuin achter de kerk verrees het Kloosterhof met 48 appartementswoningen in vier rijen achter elkaar. Ook aan het voormalige recreatiedomein Zomerhuis staan (voorlopig) twee rijen appartementsgebouwen gepland in een park. In de hoofdstraten zetten projectontwikkelaars gebouwen met vier en soms zelf vijf verdiepingen neer.

Over die ondoordachte appartementisering worden niet alleen in de Stekense straten en op de gemeenteraad vragen gesteld, ook de adviserende Commissie voor Ruimtelijke Ordening uit kritiek. 

Apache analyseerde tientallen beslissingen van de Oost-Vlaamse deputatie over aangevochten vergunningsaanvragen en arresten van de Raad voor Vergunningsbetwistingen of de Raad van State. Gesprekken met betrokkenen binnen én buiten het bestuur geven meer inzicht in de manier waarop het vergunningsproces loopt in dit typische uit de kluiten gewassen Vlaamse dorp.

Uit ons onderzoek blijkt dat het Stekense bestuur adviezen negeert, onwettige beslissingen neemt en de goede ruimtelijke ordening met de voeten treedt. 

Op de rooster van Audit Vlaanderen

Die analyse komt niet uit het niets. Al in 2021 was Audit Vlaanderen vernietigend over het vergunningenbeleid van Stekene. De auditeurs stelden vast dat Stekene een "ad-hocbeleid" voert op vlak van ruimtelijke ordening, kiest voor een minimale regelgeving, de eigen regels niet naleeft en dat de handhaving van die regels beperkt is. De gemeente moest haar aanpak op zeven punten verbeteren.

Burgemeester De Rechter reageerde toen zeer laconiek op de vaststellingen van de auditdienst van de Vlaamse Overheid. "Ik onthoud zelfs geen enkele aanbeveling uit het rapport", liet De Rechter in de lokale pers optekenen.

Op de vernietigende conclusies van Audit Vlaanderen reageerde burgemeester Stany De Rechter aanvankelijk zeer laconiek

In de gemeenteraad van augustus 2021 stelde De Rechter zelfs de totstandkoming van de audit in vraag. Stekene werd samen met nog veertien andere gemeenten doorgelicht en De Rechter suggereerde dat de audit "misschien een copypaste van een andere gemeente" was.

Aan Apache zegt De Rechter dat het "aanvallende karakter dat toen vooral politiek is uitgespeeld niet de doelstelling is van een audit. We stonden daar zelf toen misschien ook iets te radicaal tegenover. Die audits - die in vele gemeenten met vele onderwerpen gebeuren - dienen om zaken te verbeteren. We hebben de audit met de aanbevelingen in grote lijnen aanvaard en de werking aangepast."

De werkpunten die de auditeurs aanstipten, zijn op papier aangepast, maar op het terrein blijven gelijkaardige problemen terugkeren. Ironisch genoeg schermt het bestuur in verschillende beroepsprocedures waarmee ze bouwvergunningen proberen te 'redden' ondertussen wél met zijn aanpak van de tekortkomingen die Audit Vlaanderen signaleerde. 

Dat deed het college bijvoorbeeld in een tevergeefse poging om de Oost-Vlaamse deputatie te overtuigen om een omgevingsvergunning voor een buitenproportionele verbouwing van de woning van een ex-schepen te vergunnen. In de praktijk heerst in Stekene nog steeds een cultuur van een beleid à la tête du client, zo tonen verschillende voorbeelden.

Zicht op Kloosterhof in Stekene
In de oude kloostertuin achter de kerk staat het Kloosterhof, met 48 appartementswoningen in vier rijen achter elkaar. (© Simon Clément)

Onwettige beslissingen

In de weekends is het druk in Bar Woodz, een café in een herenhuis en met terras in een tuin. Nochtans heeft de zaakvoerder geen geldige omgevingsvergunning. Maar hij kan wel rekenen op een welwillend bestuur.

De Oost-Vlaamse deputatie weigerde eind januari een omgevingsvergunning die het college afgelopen zomer gaf aan Bar Woodz. De brandweer (Hulpverleningszone Waasland) wilde vorige zomer al dat veertien tekortkomingen weggewerkt worden vooraleer er van een gunstig advies sprake kon zijn. Dat blijkt uit het brandpreventieverslag.

De geweigerde vergunning leidde eind februari tot discussie met de oppositie op de gemeenteraad. Burgemeester De Rechter probeerde de kritiek te pareren en zei dat er "duidelijk gesteld is dat men open kan zijn onder de voorwaarden en die voorwaarden zijn ingevuld".

In de beroepsprocedure die omwonenden aanspanden bij de Oost-Vlaamse deputatie tegen de vergunning, schakelde de gemeente op kosten van de belastingbetaler een advocaat in om de eigen administratie en het college bij te staan. 

Volgens burgemeester De Rechter deed de gemeente dit omdat er discussie was over de beslissing om geen openbaar onderzoek te organiseren en omdat een deel van de kritiek het gemeentelijk belang aanging. Maar werkte die advocaat wel in het algemeen belang?

Op 22 december 2023 diende die exact dezelfde nota in over een geluidsonderzoek als de advocaat van de café-uitbater. "Als de advocaat van de gemeente ook de geluidsstudie van de aanvrager zou hebben overgemaakt, dan zal dat uit een overweging van zorgvuldigheid zijn", zegt De Rechter te vermoeden.

Het verzet van het gemeentebestuur mocht niet baten. Een provinciaal geluidsdeskundige gaf een negatief advies. De provinciale omgevingsambtenaar vond dat het bestuur en de uitbater de argumenten van klagende buren niet objectief weerlegde, waarop de deputatie de vergunning weigerde.

Ondertussen blijft het café wel open. Zonder geldige vergunning en zonder controle op brandveiligheid. "De preventieverantwoordelijke van de hulpverleningszone moet de voorwaarden nakijken", zegt burgemeester De Rechter. "Dat is specialistenwerk. We lieten vorig jaar wel een pv opstellen en gaven de uitbater de opdracht zich in regel te stellen. Zolang een bestuurlijke procedure loopt, wordt meestal niet gerechtelijk tussengekomen."

Het bestuur is niet voor het eerst welwillend. Vorig jaar regulariseerde het college een illegale terrasoverkapping van het café. 

En er zijn nog dossiers in Stekene waar het bestuur duidelijk opkomt voor het belang van particulieren, soms zijn het lokale (ex-)mandatarissen. 

Schending van het dorpsgezicht

Halfweg 2023 weigerde de Oost-Vlaamse deputatie in beroep een vergunning voor een project van voormalig schepen Johan Koppen (ex-CD&V). Als projectontwikkelaar wil hij een appartementsgebouw met handelszaak bouwen tegenover het gemeentehuis, pal in het centrum van de gemeente. 

De Heemkundige Kring d'Euzie tekende beroep aan omdat het project het dorpsgezicht schendt. De erfgoedvereniging struikelde over de afwijkende bouwhoogte die botst met de bestaande bebouwing. "Het hoge gebouw steekt zo dominant af tegenover de beschermde gevels van overwegend twee bouwlagen onder een hellend dak." In een zeldzame tussenkomst motiveert d'Euzie dat de schaalbreuk de "monumentale beeldwaarde" van het tegenovergelegen gemeentehuis en de kerk verstoort.

De provinciale omgevingsambtenaar herhaalt in verschillende geweigerde vergunningen dat de 'ruimtelijke draagkracht' in Stekene wordt overschreden

De provinciale omgevingsambtenaar merkte op dat de ruimtelijke draagkracht van de omgeving "ernstig in het gedrang wordt gebracht" en struikelde niet alleen over de grootschaligheid, maar ook over de quasi volledige verharding van het terrein. Dat de "ruimtelijke draagkracht" in Stekene wordt overschreden, herhaalt de provinciale omgevingsambtenaar overigens in verschillende geweigerde vergunningen.

Ook het Agentschap Onroerend Erfgoed bracht eerder een bindend ongunstig advies uit over een gelijkaardige maar ingetrokken bouwaanvraag op de plek waar Koppen wilde bouwen. Het gemeentebestuur negeerde die adviezen, maar de deputatie weigerde in beroep dus wel die vergunning. "De goede ruimtelijke ordening wordt niet in acht genomen", stelde de provinciale omgevingsambtenaar. 

"Wij hebben de maximale hoogte bepaald op basis van bebouwing vijftig meter van het marktplein en Onroerend Erfgoed wil een hoogte op basis van wat er op de hoek met het marktplein staat", reageert De Rechter. "Ik vermoed dat de ontwikkelaar een nieuwe vergunningsaanvraag zal indienen met een lagere kroonlijst."

Opmerkelijk: ook in dit dossier stelde het gemeentebestuur een advocatenkantoor aan om te reageren op de bezwaren van omwonenden.

Beeld van het leegstaande huis waar ex-schepen Johan Koppen een nieuw project wil bouwen.
Voormalig schepen Johan Koppen (ex-CD&V) wil als projectontwikkelaar een appartementsgebouw met handelszaak bouwen tegenover het gemeentehuis. (© Simon Clément)

De regelgeving negeren deed het bestuur ook in een ander dossier. In het voorjaar van 2021 kende het college een omgevingsvergunning toe voor een weekendhuisje waarvoor bomen gekapt moesten worden. Het Agentschap voor Natuur en Bos tekende beroep aan omdat die zone in het Stropersbos niet bestemd is als woongebied en er dus een ontbossingsverbod geldt. 

Om te mogen kappen zou toestemming aangevraagd moeten worden en het gekapte bos elders gecompenseerd. Dat gebeurde niet. Later die zomer adviseerde de gemeente opnieuw positief, maar de deputatie weigerde de vergunning. 

In nog een ander dossier over een dakterras in het centrum hernam het bestuur tot drie keer toe een onwettige beslissing. De Raad voor Vergunningsbetwistingen moest zowel in 2018, 2020 als 2022 een quasi-identieke regularisatievergunning vernietigen die de gemeente vergunde. Ook de deputatie had de vergunning al geweigerd.

'Geen goed bestuur'

In de Dorpsstraat, aan een doorgang naar het recreatiedomein Zomerhuis, wil een lokale projectontwikkelaar een appartement bouwen met acht woningen en een kantoor en handelszaak. Het college gaf in november 2021 een vergunning, maar de deputatie vernietigde die beslissing in de zomer van 2022. "Het zou van geen goed bestuur getuigen mocht de vergunningverlenende overheid een vergunning afleveren", stelde de deputatie.

Het college schreef in het eigen reglement dat een dakvorm in het centrum "in harmonie met de omgeving moet zijn". In de beroepsprocedure merkte de provinciale omgevingsambtenaar op dat er "in de directe omgeving geen platte daken voorkomen" en ook geen "teruggetrokken bouwlagen".

De provinciaal omgevingsambtenaar merkte op dat de door het Stekense bestuur goedgekeurde aanvraag 'misleidend en bijgevolg niet correct te beoordelen' is

De provinciaal omgevingsambtenaar merkte zelfs op dat de door het Stekense bestuur goedgekeurde aanvraag op vlak van bouwhoogte “misleidend en bijgevolg niet correct te beoordelen” is. 

Ook de breedte van een doorgang naar een achterliggend appartement stond foutief op het plan. Om ruimte uit te sparen, wilde de ontwikkelaar de doorgang van een nabijgelegen appartementsgebouw gebruiken. Ondertussen zijn de werken wel gestart. De projectontwikkelaar wijzigde de vergunningsaanvraag en kreeg een (vrij gelijkaardige) nieuwe vergunning. Er volgde geen beroep meer. 

Aan Apache vertelt een van de buren anoniem dat een discussie over het gebruik van een doorgang werd opgelost. Wel merkt die buur op dat de advocaat van de projectontwikkelaar een dreigbrief schreef met de melding dat de kosten voor de vertraging van de werken (meer dan 200.000 euro, red.) op de klagers verhaald zouden worden, wat ook andere bronnen bevestigden.

Doe je verhaal aan een Apache-journalist

Woon je in Stekene en heb je iets toe te voegen of te melden in verband met dit artikel? Kom je verhaal doen op onze zitdag op donderdag 4 april of maak een online afspraak. Ook als je elders in Vlaanderen of Brussel woont en zaken ziet die geen daglicht verdragen, lenen we je graag ons oor.

Een project in de Dorpsstraat in Stekene
(© Simon Clément)

In 2022 drukten ook leden van de Stekense Gemeentelijke Commissie voor Ruimtelijke Ordening (Gecoro) hun bezorgdheid uit over een een projectontwikkelaar die tot drie gebouwen achter elkaar wil neerpoten op eenzelfde perceel in de Potaardestraat in Stekene. 

De projectontwikkelaar uit Sint-Niklaas wil er deels in woon- en deels in landbouwgebied vijftien woningen bouwen en kreeg eind 2021 een omgevingsvergunning van de gemeente. Het Vlaamse Departement Omgeving ging in beroep omdat de vergunning in strijd was met de goede ruimtelijke ordening. 

Eind 2022 weigerde de deputatie ook deze vergunning in beroep. Een nieuwe, licht gewijzigde aanvraag werd kort nadien opnieuw vergund door het schepencollege. De deputatie behandelde het beroep niet meer omdat de beroepsindieners geen belang konden aantonen.

Maar de strijd tegen een grootschalig bouwproject van een gemeenteraadslid wonnen omwonenden wel.

Schepen op de vingers getikt

Gemeenteraadslid Dirk Backaert kreeg in november 2022 een vergunning om een neoclassicistisch herenhuis in de Dorpsstraat te verbouwen tot veertien zorgflats met een ontmoetingshuis. Backaert was tot begin 2022 nog schepen in Stekene en behoort tot Gemeentebelangen, de partij van burgemeester De Rechter. 

Backaert wilde hoger bouwen dan de regels uit het collegebesluit over appartementen voorschrijven. Dit besluit keurde Backaert in 2020 overigens nog zelf mee goed.

De provinciale omgevingsambtenaar struikelde over het zware dakvolume dat "op geen enkele manier aansluiting kan vinden bij de aanpalende, al dan niet gerealiseerde gebouwen". Volgens de ambtenaar wordt de ruimtelijke draagkracht 'onaanvaardbaar' overschreden. 

Burgemeester Stany De Rechter: 'We weken ook van het collegebesluit af omdat het architecturaal een mooi project was'

De voormalige schepen mikte met zijn ontwikkeling op een maximaal rendement en dat was de provinciaal ruimtelijk ambtenaar ook niet ontgaan. "Ondanks deze dimensies zijn de woonentiteiten klein." De "beoogde rendementsverhoging" gebeurde volgens de ambtenaar niet met respect voor de kwaliteit van de woon- en leefomgeving en was dus "niet verantwoord" in die omgeving.

De provinciale omgevingsambtenaar struikelde ook over het feit dat slechts een achtste van de zeer ruime stadstuin onverhard zou blijven. De deputatie weigerde de vergunning afgelopen zomer in beroep.

"Ik verwacht dat er nog een aanvraag komt die deputatieproof kan zijn", zegt De Rechter. "Feit is dat Backaert diegene is die een huis wil verbouwen met behoud van de gevel. Er waren vóór hem tientallen projecten waar gevels volledig voor gesloopt zijn. We weken van het collegebesluit af op basis van het behoud van erfgoed en omdat het architecturaal een mooi project was."

Ontwikkeling Dirk Backaert Dorpsstraat 29
Ex-schepen Dirk Backaert wilde hoger bouwen dan de regels uit het collegebesluit over appartementen voorschrijven. (© Simon Clément)

De Rechter vindt de discussie over ruimtelijke draagkracht "heel subjectief". Hij verduidelijkt waarom die invulling in Stekene aan de hand van een economisch criterium gebeurt. 

"Waar de ene spreekt over een overschrijding van de ruimtelijke draagkracht spreekt de andere over een ‘optimaal ruimtegebruik’. We zijn actief en zorgen dat onze gemeente bloeit, ook economisch want een op de zeven werkt momenteel in de haven. Dat betekent ook dat wij het begrip ruimtelijke draagkracht iets anders gaan interpreteren dan de deputatie. Maar we gaan niet in beroep tegen beslissingen van de deputatie om ons gelijk te krijgen."

Als toenmalig schepen werd Dirk Backaert in 2020 door de gouverneur op de vingers getikt na een klacht over belangenvermenging

Als toenmalig schepen werd Backaert in 2020 door de gouverneur op de vingers getikt na een klacht over belangenvermenging, zo blijkt uit een document van het Agentschap Binnenlands Bestuur

Backaerts dokterspraktijk kocht in juni 2019 een oude kazerne van het OCMW (Zorg Stekene) waar hij op dat moment voorzitter van was. In die kazerne was het Huis van het Kind gevestigd. Dit moest verhuizen naar een moeilijker te bereiken locatie in een ambachtelijke zone. Vorig jaar verklaarde het gemeentebestuur dat er gezocht wordt naar een nieuwe locatie. "Er was een betere locatie, maar die werd verkocht", klonk het bitter bij de oppositie.

Op papier was Backaert geen koper meer. De dokterspraktijk legde begin april 2019 een verslag neer bij de rechtbank van koophandel waarin staat dat Dirk Backaert op de algemene vergadering van 1 januari 2019 alle aandelen overdroeg aan … zijn dochter. 

Maar Zorg Stekene besliste al op 19 december 2018 om de kazerne te verkopen en Backaert nam in september 2019 ook deel aan een vergadering waarin de verkoop geagendeerd stond. Backaert is sinds 2022 gewoon gemeenteraadslid. Zijn vervanger is als OCMW-voorzitter en de voorzitter van Zorg Stekene niet actief in de vastgoedwereld, haar partner is wel een gekend makelaar uit de streek.

Immocollege

In de gemeenteraad snijdt de oppositie het beleid rond ruimtelijke ordening met de regelmaat van de klok aan. Het bestuur relativeert de bezorgdheden of hoont tussenkomsten van oppositieraadsleden weg.

In Stekene beschikt Gemeentebelangen, de lokale partij van burgemeester Stany De Rechter, over een absolute meerderheid. Naast ex-schepenen Backaert en Koppen is ook De Rechter actief in de immowereld. 

Via zijn vennootschap S-consult is De Rechter al meer dan twintig jaar actief in de (retail)vastgoedwereld. Voorheen was hij ook nog bestuurder bij Retail Forum België vzw. Hij duikt nog steeds op events van die netwerkorganisatie op. 

Burgemeester Stany De Rechter: 'Ik doe geen zaken in Stekene, niet als projectontwikkelaar en niet in de makelaardij'

Tot eind 2022 was hij via S-consult gedelegeerd bestuurder van De Vleterbeek. Die patrimoniumvennootschap, die momenteel nog twee winkelcomplexen bezit, verhuurde winkels aan E5 Mode maar bracht als dochterbedrijf van de holding Shopinvest eind 2021 haar patrimonium onder in de beursgenoteerde groep Retail Estates

Een voormalig gemeenteraadslid van Groen merkte begin 2022 op dat De Rechter zijn mandaat bij De Vleterbeek niet in zijn mandatenaangifte bij het Rekenhof had gemeld. De Rechter reageerde dat hij niet ten persoonlijke titel actief was bij De Vleterbeek, wel via zijn vennootschap, en voegde eraan toe dat hij niet in Stekene als makelaar actief is. Het oppositieraadslid vroeg zich wel af met welke bril De Rechter dossiers bekijkt, gezien zijn professionele leven. 

"Ik doe geen zaken in Stekene, niet als projectontwikkelaar en niet in de makelaardij", zegt De Rechter. "Ik werkte lang bij E5 Mode en af en toe zijn er retailers of eigenaars van panden die me advies vragen over kleinhandelsvergunningen. Ik verleen dat advies op zelfstandige basis maar geef dat nooit aan bedrijven in het kader van een vergunning in Stekene."

In Stekene zijn grote retailbedrijven, zoals Hubo, Action en Jumbo gevestigd." Het kan wel zijn dat ik bijvoorbeeld Hubo adviseer voor een project in Hasselt, terwijl ze ook hier een vestiging hebben, maar dat heeft niets met Stekene te maken. Ik vind mijn professionele bezigheid trouwens een private aangelegenheid die niets te maken heeft met Stekene en die mijn lokaal mandaat op geen enkele wijze beïnvloedt."

Ruimtelijke wanorde

Stekene heeft een lange geschiedenis van ruimtelijke wanorde. Onder meer met illegale weekendhuisjes. Vandaag ontbreekt het Stekene aan regels over en een visie op ruimtelijke ordening. 

Tekenend is dat het onderdeel ruimtelijke ordening in het meerjarenplan uit welgeteld twee zinnen en twee acties bestaat: het bestuur engageert zich om vergunningen "binnen de wettelijke termijn en waar mogelijk sneller af te leveren" en iedereen zal ook "correcte stedenbouwkundige informatie" krijgen. 

In mensentaal: het bestuur probeert om ontwikkelaars en al wie een bouwaanvraag indient zo snel en maximaal mogelijk te bedienen. Aan de belangen van vastgoedondernemers wordt maximaal tegemoetgekomen en het algemeen belang verschuift naar het achterplan.

Stekene heeft geen bindende verordening rond ruimtelijke ordening. Het bestuur beschikt wel over een 'richtinggevend' collegebesluit dat voor veertien straten in het centrum de gevelhoogte vastlegt. 

Pal in de kern van de gemeente mogen gevels in principe negen meter hoog zijn. Iets verder van het echte centrum van Stekene en ook in de kern van de deelgemeenten kunnen appartementen met gevels van zes meter gebouwd worden.

Volgens de omgevingsambtenaar is dit onderscheid vastgesteld aan de hand van de al aanwezige meergezinswoningen met een bepaalde hoogte en andere hogere gebouwen. In 2009 motiveerde het schepencollege dat de regels nodig zijn vanwege een "ongeordende wildgroei" van meergezinswoningen. Maar van die regels kan afgeweken worden. 

"Als het ontwerp niet voldoet aan het besluit wordt er een weigering afgeleverd, tenzij er een afwijking wordt toegestaan", antwoordde burgemeester De Rechter veelzeggend op vragen in de gemeenteraad van mei 2023. De oppositie benadrukt het belang van duidelijke regels voor iedereen.

“Als we een voorstel krijgen waarbij iedereen ziet dat het leidt tot een goed project, dan moet je dat op basis van het gezond verstand aanvaardbaar kunnen vinden”, verduidelijkt De Rechter aan Apache. “Dat staat niet gelijk met willekeur. Soms bekijkt de omgevingsambtenaar een plan verschillende keren tot een afgeslankt project uiteindelijk aanvaardbaar wordt.” 

Omdat er enkel een richtinggevend collegebesluit is, steunt het gemeentebestuur voor zijn beslissingen grotendeels op het verouderde Gewestplan. Dat is wel dwingend, tenzij het vervangen werd door een ruimtelijk uitvoeringsplan. In Stekene zijn er wel enkele kleinere RUP's van kracht. 

Stekene heeft een beperkt uitgebouwde handhaving van overtredingen. De intercommunale Interwaas stelt sinds medio 2021 een 'intergemeentelijk handhaver' ter beschikking. Stekene sloot zich in 2022 aan en trad tot dusver in 3 dossiers op. De vier gemeenten die gebruikmaken van de 'gedeelde handhaver' hebben samen 55 dossiers voor zowel milieuovertredingen als inbreuken op ruimtelijke ordening. 

Geen pottenkijkers

Het bestuur is alvast niet uit op pottenkijkers en regelgeving van hogerhand. Het schakelt slechts zeer sporadisch lokale adviesorganen in voor concrete dossiers. Bij de lokale heemkundige kring d'Euzie is te horen dat er geen adviezen rond stedenbouwkundige ontwikkelingen of ruimtelijke ordening gevraagd worden. De erfgoedvereniging, waar burgemeester De Rechter ook lid van is, hoedt zich om politieke standpunten in te nemen.

De Gecoro heeft de afgelopen jaren vooral gewerkt rond concrete projecten. Discussies over het grotere plaatje voerde de commissie niet en dat leidde tot frustratie bij een aantal leden.

Gecoro-lid Marc Boogaerts: 'De samenstelling van de Gecoro is ook politiek gekleurd, wat een open debat moeilijk maakt'

In een verslag van november 2022 staat dat het gemeentebestuur geen plannen had om een gemeentelijk ruimtelijk beleidsplan op te maken. Het bestuur verwees naar de opmaak van het provinciaal beleidsplan ruimte. Het schepencollege schoot dat plan met luide stem af

De bezorgdheden van de Gecoro zijn niet weggewerkt, zo blijkt uit (de opvolging van) het verslag. De leden vragen het bestuur om zijn visie en stellen voor om in het voorjaar 2023 te brainstormen "en te kijken of er suggesties aan het gemeentebestuur kunnen worden gedaan om de goede ruimtelijke ordening te verbeteren, eventueel aan de hand van een aanpassing van het collegebesluit van 2020 rond meergezinswoningen en duowoningen".

De ondervoorzitter van de Gecoro wil niets kwijt aan Apache. Gecoro-lid Marc Boogaerts, die namens de milieubeweging zetelt, vindt het wel "een gemis dat er niet over de grotere thema's gesproken wordt, zoals bijvoorbeeld de appartementisering van Stekene. Maar de samenstelling van de Gecoro is ook politiek gekleurd, wat een open debat moeilijk maakt."

Richtnota op komst

In een gesprek met Apache zegt burgemeester De Rechter dat de Gecoro betrokken zal worden bij een nieuw initiatief. "We werken momenteel aan een richtnota voor meergezinswoningen, met gedetailleerde voorschriften en toelichtingen."

Oppositielid Carl Ivens (Groen): 'In plaats van geld te spenderen aan advocaten om te reageren op bezwaren van burgers zou het college beter luisteren naar inwoners, ontwikkelaars, ambtenaren, ...'

"Zodra de ambtelijke voorbereiding klaar is, bespreken we de richtnota op het college. Daarna vragen we advies aan de Gecoro, om het dan op het college te aanvaarden. Dat document zal een professioneel uitvloeisel zijn van de collegebesluiten. Ik moet wel eerlijkheidshalve zeggen dat we de richtnota deze legislatuur nog willen goedkeuren, maar het grotere debat zullen we pas in de volgende legislatuur voeren", zegt De Rechter.

Dat laatste schiet de oppositie in het verkeerde keelgat. Dat komt omdat een richtnota niet bindend is. De werkwijze leidt ook tot kritiek omdat de gemeenteraad buitenspel gezet wordt. "Dit initiatief blijft een onderonsje van het college", zegt fractieleider Carl Ivens van de oppositiepartij Groen.

"Naburige gemeenten huren externe expertise in om zo’n proces voor te bereiden en inspraak te organiseren die moet leiden tot een door de gemeenteraad bekrachtigde bindende stedenbouwkundige verordening. In plaats van geld te spenderen aan advocaten om te reageren op bezwaren van burgers zou het college beter luisteren naar inwoners, ontwikkelaars, ambtenaren en al wie de regels moet kennen", zegt Ivens.

'Gemeenteraad buitenspel'

Gemeenteraadslid Nicole Van Duyse (CD&V) was tussen 2006 en 2012 schepen van Ruimtelijke Ordening in Stekene. Zij lag aan de basis van het eerste collegebesluit rond meergezinswoningen, dat ondertussen nog twee keer aangepast werd.

"Toen was er nog geen sprake van bouwen in de tweede of derde lijn, het besluit kwam er wel omdat er ook toen al bezorgdheden leefden rond de draagkracht in het dorp", zegt Van Duyse.

"We zijn voor alle duidelijkheid niet tegen appartementen in het centrum. We zijn een plattelandsgemeente en dat houdt in dat je open ruimte ‘open’ houdt. Dat kan alleen maar door te verdichten in het centrum, maar wel op een manier dat de draagkracht van de dorpskern niet overschreden wordt en rekening wordt gehouden met de omwonenden."

Ex-schepen Nicole Van Duyse (CD&V): 'Het frustreert mij enorm dat het college de gemeenteraad al jaren buitenspel houdt als het op ruimtelijke ordening aankomt'

"Sinds ik in 2012 in de oppositie belandde, weigert het college van Gemeentebelangen vrijwel elk initiatief om verdere stappen te nemen in het opstellen van een visie op ruimtelijke ordening", zegt Van Duyse.

"Vanuit de oppositie vragen we al jaren om een stedenbouwkundige verordening op te stellen in de gemeenteraad, zoals initieel het plan was. Deze verordening is juridisch bindend, in tegenstelling tot een collegebesluit, maar het college weigert dit tot nu toe iedere keer. Het frustreert mij enorm dat het college de gemeenteraad al jaren buitenspel houdt als het op ruimtelijke ordening aankomt.”

CD&V eist een duidelijke visie op ruimtelijke ordening. "Een beleid zonder sturing en handhaving is een beleid zonder waarden. Elke Stekenaar begint zich zorgen te maken en het thema leeft binnen de Gecoro." De partij schuift drie belangrijke waarden naar voor: "Gelijke behandeling en duidelijke, transparante regels voor elke Stekenaar. Niet de ‘Gemeentebelangen’ primeren, maar wel het algemeen belang."

Door het ontbreken van een visie, zegt Van Duyse, ziet ze momenteel het tegendeel van wat ze voorstelt. "Een ontwikkelaar plant en overlegt op voorhand. Wie de beste contacten heeft, kan er het meest uithalen."

"Daarnaast zijn transparante regels niet alleen voor de aanvrager belangrijk, maar ook voor omwonenden. Nu worden mensen geconfronteerd met buitenproportionele projecten en soms weet men niet eens dat het kon. Ontwikkelaars hebben nogal de gewoonte om winst te maximaliseren met alle nadelen voor omwonenden en groen in de buurt."

'Laks en ontransparant beleid'

Oppositiepartij Groen, die samen met CD&V en Vooruit met de nieuwe politieke beweging 9190 naar de verkiezingen trekt, eist ook een duidelijke visie op ruimtelijke ordening en meer transparantie.

"Samen met Jan Van Remoortel volg ik al ruim twintig jaar nauwgezet het gemeentelijk vergunningenbeleid", zegt fractieleider Carl Ivens van Groen. "We zagen werkelijk onwaarschijnlijke dingen gebeuren inzake vergunningen, zowel op de gemeenteraad als daarbuiten. We boden verzet met veel bezwaren en vragen op de gemeenteraad, maar we botsten op een zeer hoge muur. We vochten tegen een stugge onverzettelijke machine."

Carl Ivens (Groen): 'We vragen om het Stekense vergunningenbeleid terug te geven aan de Vlaamse overheid'

De ontvoogding, waarbij lokale besturen sinds 2007 meer autonomie kunnen krijgen op vlak van ruimtelijke ordening, is volgens Groen totaal mislukt in Stekene. "We stellen vast dat er een zeer laks en ontransparant beleid is rond ruimtelijke ordening en vergunningen sinds Gemeentebelangen in het college zit. De burgemeester faciliteert die toestand gretig als politiek verantwoordelijke. Het college is stilzwijgend medeplichtig aan die uit de hand gelopen toestand."

Groen hekelt dat het college zich bij het toekennen van omgevingsvergunningen enkel beroept op het Gewestplan uit 1976, enkele (fragmentaire) ruimtelijke uitvoeringsplannen en voor de rest het "gezond verstand".

"Het collegebesluit rond meergezinswoningen van 2020 is een kapstokje dat te pas en te onpas ingezet wordt en in feite een bindende stedenbouwkundige verordening belet. Het college zou beter in dialoog gaan met omwonenden en buren die bezwaren indienen, zodat er gedragen oplossingen komen."

"De hamvraag is: voor wie werkt het college, voor de burgers en het collectief belang of voor immomakelaars, projectontwikkelaars en pure individuele belangen?"

Ivens besluit met een dubbele boodschap. "Onze burgemeester opereert met zijn beleid op de rand van het illegale. We vinden dat hij zijn bevoegdheden rond ruimtelijke ordening moet teruggeven. Omdat het hele beleid faalt, vragen we om de ontvoogding op te zeggen en het vergunningenbeleid terug te geven aan de Vlaamse overheid. Dit lijkt ons de beste oplossing in afwachting van een bestuur dat vergunningen wel op een objectieve manier kan en wil beoordelen."

Tom Cochez en Wouter Vanhouteghem werkten mee aan dit onderzoek. Youlian Burnham en Annelien Van Roey stonden in voor de datavisualisatie.

Correctie 27/3: Stany De Rechter bezit de twee winkelcomplexen waar in een eerdere versie sprake van was niet zelf. Die twee winkelcomplexen zijn momenteel in handen van De Vleterbeek, waar De Rechter tot eind 2022 via S-consult gedelegeerd bestuurder was.

Dit artikel werd gerealiseerd met de steun van Journalismfund Europe.
LEES OOK
Janine Meijer / 10-10-2023

Komst van asielcentrum verdeelt Grimbergen

In een verlaten woonzorgcentrum vinden vanaf november honderd asielzoekers onderdak.
asielcentrum Grimbergen
Steven Vanden Bussche / 08-09-2023

Rechters en minister leggen illegale helikoptervluchten van miljonairsstoeterij stil

De miljonair achter de commerciële paardenfokkerij Stephex moet zich beperken tot occasionele vluchten.
Stephan Conter Stephex
Esmeralda Borgo / 27-07-2023

Protest tegen onveiligheid rond dorpsschooltje eindigt voor rechter

Volgens professor Dirk Voorhoof gaat het om een duidelijk geval van juridische intimidatie.
Pollinkhove kinderen tussen fabrieksgebouwen