DOSSIER - 14 ARTIKELS

Collaboratie

Collaboratie was geen exclusief Vlaamse aangelegenheid. Op de foto: een 'zwarte' wordt opgepakt in Luik. (Foto RV)
(Foto RV)

Een uitspraak van Jan Jambon over collaboratie - 'die mensen hadden hun redenen'- zette een flinke domper op de start van de regering-Michel. Terwijl het interviewin Vlaanderen nauwelijks voor beroering zorgde, stond Franstalig België in rep en roer. Ook en vooral in de Kamer waar de oppositiepartijen om opheldering vroegen nog voor CHarles MIchel goed en wel zijn beleidsplannen kon toelichten.

Er is natuurlijk het onevenwicht tussen de vertegenwoordiging van beide taalgroepen in de federale regering, maar toch kan er moeilijk naast gekeken worden dat er in Vlaanderen en Wallonië op een totaal andere wijze naar de collaboratie wordt gekeken. En dat is vreemd. Wetenschappelijk is intussen al lang uitgeklaard dat collaboratie helemaal geen Vlaams fenomeen was. Bovendien zou de repressie in Wallonië minstens even hard geweest zijn. Maar de mythe lijkt het te halen op de wetenschap.

Het openstellen van de zogenaamde collaboratiedossiers zou daarin verandering kunnen brengen. In Nederland gebeurt dat al langer en daar zorgde de transparantie voor meer wederzijds begrip. Ook in Vlaanderen zijn er heel bescheiden plannen over een betere ontsluiting van de collaboratiedossiers, maar van een echte doorbraak is vooralsnog geen sprake.

Nochtans zijn ook wetenschappers vragende partij voor meer klaarheid. Als een eerste tussenstap, zo liet directeur Rudi Van Doorslaer van CegeSoma in een gesprek met Apache.be weten, zouden wetenschappers kunnen optreden als intermediair. Zij zouden toegang kunnen krijgen tot de dossiers en informatie doorgeven aan nabestaanden die vragende partij zijn. Om dat er geen overheidsgeld voor beschikbaar is overweegt CegeSoma een crowdfunding op te starten.

Meer transparantie zou kunnen helpen om oude breuklijnen te herstellen en wonden te helen, maar los daarvan blijft de wetenschappelijke vraag hoe het komt dat Vlaanderen en Wallonië, ondanks een niet zo fundamenteel verschillend verleden, toch een volledig andere kijk hebben op collaboratie. Mede daarom pleit onderzoeker Koen Aerts ervoor een sociale geschiedenis van de collaboratie en de repressie te schrijven. Zo kan worden onderzocht of Lode Wils (professor-emeritus van de KUL en specialist Vlaamse beweging) gelijk had toen hij wees op de “verstrengeling van de nationalistische katholieke families” in Vlaanderen die zou geleid hebben tot een snellere “morele maar eventueel ook juridische rehabilitatie van de collaboratie.”

Het concrete verhaal over het collaboratieverleden van De Persgroep - vandaag uitgever van onder meer De Morgen en Het Laatste Nieuws - maakt alleszins duidelijk hoe veroordeelde collaborateurs in Vlaanderen soms wel heel snel gerehabiliteerd werden.

Ook het verhaal over de politieke roots van Bart De Wever is illustratief. Politieke sympathieën of activiteiten van ouders en grootouders vertellen niets over de politieke voorkeuren van hun kinderen. Zo blijkt Bruno De Wever, historicus en broer van de N-VA- voorzitter een heel andere keuze te hebben gemaakt dan Bart De Wever. Ook al kunnen ze er alle mogelijke kanten mee op, politieke roots tekenen mensen wel. Daarom is het interessant te ontdekken hoe vader De Wever nauw verbonden was met het woelige verleden van het VNJ, een rechts-radicale jeugdbeweging waarvan de Antwerpse afdeling begin jaren zeventig in neonazistisch vaarwater verzeilde. Onderzoek van Apache leert dat wijlen Rik De Wever toetrad tot die neonazistische afsplitsing en ze opnieuw het VNJ binnenloodste.

info
panorama_fish_eye

Februari 2019

Karl van den Broeck / 22-02-2019

Leerkrachten weten zich geen raad met Schild & Vrienden-hype

Steeds meer leraren in het secundair onderwijs maken zich zorgen. In een aantal scholen zien ze bij leerlingen een toenemende aanwezigheid van extreemrechts gedachtegoed, niet…
553126_10151658202101519_1346530495_n
panorama_fish_eye

Oktober 2018

Vincent Scheltiens / 24-10-2018

De vele gedaantes van extreemrechts: zijn extreemrechts en extreemlinks even erg?

Extreemrechts staat na de Schild & Vrienden heisa weer volop in de belangstelling. Maar hoe inwisselbaar is extreemrechts met extreemlinks? Professor Vincent Scheltiens plaatst…
2017-10-24
panorama_fish_eye

Juni 2018

Steven Vanden Bussche / 11-06-2018

Kamerleden jagen op vergoedingen collaborateurs

OPNIEUW ACTUEEL De kamercommissie Buitenlandse Zaken buigt zich dinsdag over een resolutie waarin de regering wordt opgeroepen om het probleem van de 'nazipensioenen' dringend…
Collaboratie was geen exclusief Vlaamse aangelegenheid. Op de foto: een 'zwarte' wordt opgepakt in Luik. (Foto RV)
panorama_fish_eye

November 2017

Steven Vanden Bussche / 07-11-2017

Kwart van familieleden mag collaboratiedossiers niet inzien

Ondanks een formalisering van de regels, mag een kwart van de verwanten van collaborateurs niet in de militaire gerechtsarchieven van hun voorouders duiken
Collaboratie was geen exclusief Vlaamse aangelegenheid. Op de foto: een 'zwarte' wordt opgepakt in Luik. (Foto RV)
panorama_fish_eye

Oktober 2017

Steven Vanden Bussche / 17-10-2017

Het VNV-verleden van Emiel Bourgeois

Emiel Bourgeois, de vader van Geert Bourgeois (N-VA), zat ruim negen maanden gevangen voor collaboratie met nazi-Duitsland. Bourgeois begon erover in 'Berg en Dal'. Apache zocht…
14717584076_6fa33465ec_z
panorama_fish_eye

September 2017

Jan Walraven / 28-09-2017

Op zoek naar het nazi-verleden van opa

Een half miljoen Belgen was 'fout' tijdens WO II. Een nieuw boek helpt nabestaanden in hun zoektocht naar dat oorlogsverleden.
Kaalgeschoren moffenmeiden (Deventer)
panorama_fish_eye

September 2016

Karl van den Broeck / 16-09-2016

Literatuur geneest Vlaanderen van oorlogstrauma

Terwijl Hugo Claus er vooral aan wilde ontsnappen, wil de nieuwe generatie schrijvers, met Jeroen Olyslaegers op kop, de waarheid over de collaboratie kennen.
Naamloos
panorama_fish_eye

November 2014

Tom Cochez / 27-11-2014

Crowdfundingactie moet zwarte Vlaamse bladzijde helpen omdraaien

Neen, de dag waarop u het Rijksarchief binnenwandelt om rustig het 'collaboratiedossier' van de familie in te kijken, zit er niet meteen aan te komen. Wel werken specialisten bij…
devlag
Peter Casteels / 21-11-2014

Staatssecretaris Sleurs (N-VA) wil collaboratiedossiers openbaar maken

Collaboratiedossiers zullen in de toekomst openbaar toegankelijk zijn. Dat is alleszins de ambitie van staatssecretaris voor wetenschapsbeleid Elke Sleurs (N-VA). Dossiers uit de…
Naamloos
Anoek Nuyens / 12-11-2014

Waarom wil België niet aan zijn 'foute' verleden?

Uit vrees dat 'de openbare orde verstoord wordt' blijven 100.000 Belgische collaboratiedossiers gesloten voor het publiek. Voor Apache.be en De Correspondent ging Anoek Nuyens op…
Collaboratie was geen exclusief Vlaamse aangelegenheid. Op de foto: een 'zwarte' wordt opgepakt in Luik. (Foto RV)
panorama_fish_eye

Juli 2014

Vincent Scheltiens / 11-07-2014

Vlaanderen: met dank aan de overkant (2/2)

In een tweedelige reeks bespreekt Vincent Scheltiens de manier waarop de Vlaamse Beweging zichzelf en haar imaginaire andere – de Franstaligen, de Walen, België – in beeld bracht,…
In de N-VA-retoriek is de bedreigende andere een door de Parti Socialiste gedomineerd Wallonië, met zijn mismanagement, zijn spilzucht, zijn immobilisme. (Foto N-VA)
panorama_fish_eye

Juni 2014

Georges Timmerman / 11-06-2014

Het collaboratieverleden van De Persgroep

In 1960 werkten bij Sparta en Astra, de voorlopers van wat vandaag De Persgroep heet, opvallend veel personeelsleden die een veroordeling hadden opgelopen wegens collaboratie met…
Recruteringsaffiche voor het Vlaams Legioen (Beeld: wikipedia)
panorama_fish_eye

Maart 2014

Karl van den Broeck / 24-03-2014

'Waarom werden Vlaamse collaborateurs milder gestraft?'

Vlaamse collaborateurs werden merkelijk milder gestraft dan Franstalige collaborateurs. Historicus Koen Aerst, onderzoeker onder de vleugels van Bruno De Wever aan de Universiteit…
Al dan niet vermeende collaborateurs werden na de bevrijding onder meer in de Antwerpse Zoo opgesloten. Van de tot celstraf veroordeelden was in 1950 echter al 93 procent weer op vrije voeten. (Foto RV)
panorama_fish_eye

Mei 2013

Georges Timmerman / 14-05-2013

De politieke roots van Bart De Wever

Bart De Wever sprak afgelopen weekend op Radio 1 uitvoerig over zijn vader. Apache ging in 2013 al op zoek naar de politieke roots van de N-VA-voorzitter.
Vader De Wever