Op de allerlaatste dag van dat eerste bezoek zaten we samen aan tafel toen ze plots telefoon kreeg van haar moeder. Ze begon te huilen en zodra ze inhaakte vertelde ze dat ze groot nieuws had, maar dat ze bang was om het te vertellen omdat ik haar vriendin dan misschien niet meer wilde zijn. Toch moest het haar van het hart.
Ze vertelde dat haar vader sinds een jaar in een Israëlische gevangenis zat omdat hij lid was van Hamas. Haar moeder belde om te vertellen dat hij de komende maand eindelijk zou worden vrijgelaten. Omdat mijn familie joods is, had ze me het verhaal van haar vader nooit durven vertellen.
Weeshuis
Haar vader sloot zich aan bij Hamas voor de organisatie gecriminaliseerd werd door Israël. Als lid was hij nauw betrokken geweest bij een aantal maatschappelijke projecten. Zo opende hij een weeshuis vlakbij zijn woning in Hebron en ondersteunde hij initiatieven om de toegang tot onderwijs voor vrouwen te verbeteren. Haar vader was nooit betrokken bij gewelddaden. Op het moment van zijn arrestatie werkte hij al een tijd niet meer voor die projecten, noch voor Hamas.
Hamas op de Westelijke Jordaanoever is volgens mijn vriendin niet dezelfde organisatie als in Gaza. De twee facties verschillen over een aantal zaken van mening, onder meer over het gebruik van geweld. Tijdens mijn bezoeken aan Palestina ontmoette ik zowel mensen die die inschatting van Hamas onderschreven, als mensen die ze weerlegden. Ik ben mij ervan bewust dat ik, net als mijn vriendin, niet over alle informatie omtrent Hamas, noch haar vader beschik.
Dit verhaal staat los van die inschatting. Mijn vriendin en ik zijn even oud. Haar vader is net als mijn vader in de zestig. In de gevangenis kreeg hij als diabetespatiënt en hartlijder geen behoorlijke toegang tot medicatie. Zijn familie maakte zich zorgen, maar kreeg hem maar af en toe en op onregelmatige tijdstippen aan de lijn.
Geheim
Terwijl ze haar verhaal deed dronken we een kom versgemaakte kippensoep. Volgens haar kon ik immers iets voedzaam gebruiken voor mijn verre terugvlucht. Ze was blij omdat ze haar vader binnenkort terug zou zien en opgelucht omdat ik niet kwaad weg was gelopen, maar ook verdrietig omdat ik die dag terugvloog naar de Verenigde Staten. Voor we er erg in hadden, rolden de tranen over onze wangen. In de kippensoep, die volgens haar al zout genoeg was.
Het geheim van haar vader was echter niet nieuw voor mij. Een gemeenschappelijke vriend had het me eerder al verteld. Ik begreep wel waarom ze wachtte tot een gepast moment om het te vertellen; op deze lap grond liggen zoveel zaken ontzettend gevoelig. Vertellen dat je familie joods is, blijft hier een zorgvuldig te onthullen detail.
Mijn vriendin hoopte nog steeds dat onze vaders elkaar ooit zouden ontmoeten en in het Hebreeuws met elkaar zouden spreken. Ik dacht dat het heel goed mogelijk zou zijn dat haar vader veel beter Hebreeuws spreekt dan die van mij.
Opnieuw
Haar vader kwam uiteindelijk vrij nadat ik al terug in de Verenigde Staten was. Volgens mijn vriendin werd de band tussen haar vader en moeder nadien enkel hechter. Met alle kinderen uit het huis genoten ze van hun tijd samen.
Een kleine twee maanden geleden hoorde ik dat haar vader echter opnieuw was opgepakt. Israëlische soldaten vielen hun huis binnen en namen hem zonder enige uitleg terug mee. Er werd tegen hem nog steeds geen aanklacht ingediend. Hij wordt officieel niet beschuldigd en is dus in principe voor onbepaalde tijd administratief aangehouden.
Zijn situatie vertoont heel wat gelijkenissen met die van de Palestijnse journalist Mohammed Al-Qiq. Uit protest tegen zijn administratieve aanhouding zonder aanklacht besloot Al-Qiq om in hongerstaking te gaan. Hij beëindigde zijn hongerstaking op vrijdag 26 februari na een onvoorstelbare 94 dagen en wordt in mei vrijgelaten.
Twee weken geleden had haar vader normaal gezien moeten vrijkomen, maar de familie kwam te weten dat zijn aanhouding met zes maanden werd verlengd, nog steeds zonder enige aanklacht. Volgens zijn advocaat is haar vader er slecht aan toe. Hij is sterk vermagerd en heeft het lastig om zijn situatie te aanvaarden. Hij mist zijn vrouw, zijn kinderen en kleinkinderen. Ook haar moeder is er slecht aan toe. Ze kreeg een beroerte toen ze het nieuws over zijn verlengde aanhouding vernam en ligt sindsdien in het hospitaal.
Voor mijn zes maanden zwangere vriendin betekent dit een nieuwe crisis. Tussen haar huis en het hospitaal liggen twee checkpoints. Dat maakt van een ziekenhuisbezoek geen makkelijke trip.
Drukkerij
Wanneer je alle interpersoonlijke, medische, psychologische en financiële gevolgen van één arrestatie voor één familie optelt, krijg je ongeveer een idee van hoe verregaand de bezetting het leven van de mensen hier beïnvloedt. Hoe vaak van Palestijnen gevraagd wordt om ermee om te gaan, hoe ongelofelijk geduldig en toegeeflijk velen van hen moeten zijn. Met een laatste anekdote over haar vader maakt mijn vriendin dat nogmaals duidelijk.
Haar vader werkte ooit in een drukkerij in hartje Jeruzalem. De toegang tot de stad werd toen nog niet beperkt voor Palestijnen. Haar vader raakte bevriend met een joodse man die er werkte. Een aantal maanden geleden wou hij die goede vriend opzoeken. Na alle administratieve procedures te hebben doorlopen, kreeg hij uiteindelijk toestemming om naar Jeruzalem te gaan. De vriend bleek in een ondertussen zeer religieuze buurt in West-Jeruzalem te wonen.
Omdat haar vader vergezeld werd door twee in hijab geklede vrouwen, werden ze door de buurtbewoners uit de wijk geschopt. Haar vader slaagde er toch in om het adres te bemachtigen van het rusthuis waar de vriend verbleef. De reunië ging uiteindelijk toch door. Via de telefoon.
Dit verhaal is niet ten einde. Of er een happy end komt weet niemand. Afsluiten doe ik dan maar met een foto van de wilde mosterdbloemen in de tuin van mijn vriendin in Ramallah. Ze gaf me deze foto nadat ik haar verteld had dat wilde mosterd in de plantengeneeskunde gebruikt wordt om depressies te verlichten.
Vertaald uit het Engels door Jan Walraven.
