Dit is een gastbijdrage. Een Apache-lezer levert met dit stuk een bijdrage aan het maatschappelijk debat. De auteur schrijft in eigen naam en is verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.

The Bern Deal (1): Bernie Sanders, Hillary Clinton en Ronald Reagan

Jelle Versieren
16305933820_dd3854800e_z
Bernie Sanders (Foto: Flickr CC)
16305933820_dd3854800e_z
Bernie Sanders (Foto: Flickr CC)

In Michigan schoven mensen vier uren aan om een glimp op te vangen van een zelfverklaarde democratische socialist. Geen progressive, geen liberal, maar een socialist. En dit in het land, zo wil het cliché, van evangelische predikers, wapengekken, ongebreidelde consumptie en Fox News. Niets is minder waar. Bernie Sanders’ politieke boodschap is even Amerikaans als apple pie. En het succes van zijn boodschap, ondanks dat de Amerikaanse nationale mediakanalen in 2015 de senator volledig negeerden, is niet het resultaat van een samenloop van enkele loutere toevalligheden.

Hillary Clinton en de traditionele media

In 2015 waren zowel conservative als liberal commentatoren het eens dat Hillary Clinton met de vingers in de neus de nominatie voor de Democraten zou binnenhalen. De vaste commentatoren bij pakweg The New York Times of NBC News, steeds geneigd om Democratische politici te steunen, merkten schamper op dat Sanders’ enige hoop bestond uit het beïnvloeden van Clintons koers tijdens zijn eerste en enige primaries. Clinton werd zonder gestotter onmiddellijk gekroond tot Obama’s opvolgster. Gesteund door het partijtop, “dynastiek” gelobby en het bevriende media-apparaat kon zij zich presenteren als de ervaren en erudiete evidentie om het Republikeinse kabaal te overstemmen.

Deze conservatieven waren van dezelfde mening toegedaan, wat maakte dat Clinton reeds opmerkelijk vroeg werd geviseerd. De Republieken faalden in het opzetten van diverse opzichtige valkuilen - de Benghazi hearings en de aansluitende rel over haar persoonlijk e-mail verkeer - wat juist het beeld van politiek martelaarschap deed opleven.

Hillary en de nieuwe media

Terwijl Clinton ogenschijnlijk haar boodschap via de klassieke massamedia met sprekend gemak kon verspreiden, waren geheel andere geluiden te horen bij sociale media, lokale kranten en online magazines. Diverse videomontages op Youtube, met een kijkersaantal dat met gemak de kaap van 1 miljoen oversteeg, toonden op pijnlijke wijze aan dat Clinton over zowat elk thema zonder verpinken haar mening kon wijzigen. Wat gisteren zwart was, is nu wit.

Journalisten van de nieuwe media schreven voortdurend kritische en onderbouwde stukken over haar chronisch gebrek aan ideologische consistentie. En dit had een impact op de publieke opinie. Een Amerikaanse nationale nieuwszender springt een gat in de lucht wanneer een duidingsprogramma de kaap van een miljoen kijkers kan halen. De nieuwe media overtreffen deze cijfers. The Nation (anderhalf miljoen lezers), The Raw Story (half miljoen lezers), The Young Turks (miljoen kijkers), The Hill (600.000 lezers), Jacobin Magazine (150.000 lezers) en andere onafhankelijke media gaven aan dat Clinton niet werkelijk beantwoordde aan het beeld van een oprechte en visionaire politica. De plotse en overweldigende interesse in alternatieve politieke verslaggeving was een onopgemerkte graadmeter voor een groeiende ontevredenheid over de symbiotische relaties tussen mediamagnaten en de establishmentkandidaten.

Anderson Cooper (CNN) was het eerste bekende nieuwsanker dat tijdens een live verkiezingsdebat Clinton het vuur aan de schenen legde over haar jarenlang lobbywerk voor de gevestigde economische belangen. Cooper herhaalde primetime aanklachten uit de nieuwe media betreffende Clintons opportunistische politieke visie: tot 2012 herhalend gekant zijn tegen het homohuwelijk, tot vandaag weigeren steun te geven aan de Equality Act voor de LGBT gemeenschap, zich tot eind 2015 afzetten tegen een progressivistische agenda van economische herverdeling van welvaart, tot eind 2015 overtuigd zijn dat de 2008 Wallstreet crash uitsluitend te wijten was aan roekeloos kredietgedrag door lage inkomensgezinnen, tot 2015 gekant zijn tegen verdere overheidsregulatie van private kredietinstellingen (zoals voorgesteld door partijgenoot Elizabeth Warren), tot december 2015 ontkennen dat vijf van haar tien grootste donoren investeringsbanken zijn, en in 2008 het idee steunen van een meer staatsgeleide en universele dekking van de gezondheidszorg (contra Obama) terwijl in de huidige context Sanders’ identiek plan beschouwen als irrealistisch.

In de jaren 1990 lobbyde Clinton actief voor de ratificatie van NAFTA (North American Free Trade Agreement), terwijl ze momenteel beweert steeds kritische bedenkingen over het akkoord te hebben gevocaliseerd. En tenslotte “Bosnia-gate”, waarbij Clinton jarenlang beweerde tijdens de Joegoslavische burgeroorlog te zijn beschoten bij haar aankomst, terwijl CNN-beelden het tegendeel aantoonden (Clinton bleef vervolgens beweren dat de situatie “kritiek” was).

In elk van deze gevallen bleef ze staalhard ontkennen ooit van mening te zijn veranderd. Cooper had zijn persoonlijke bedenkingen, en stelde luidop: “Will you say anything to get elected? … Do you change your political identity based on who you are talking to?”. Was Cooper even stout geweest? Doug Henwood, auteur van de bestseller My Turn: Hillary Clinton Targets The Presidency (2015) haalt nog een dertigtal voorbeelden aan waarin duidelijk wordt dat wat Clinton doet en wat Clinton zegt, niet bepaald synoniemen zijn. Henwood onderstreept bijvoorbeeld het feit dat Clinton jarenlang in de raad van bestuur van Walmart zat, een winkelketen die dermate lage lonen uitbetaalt aan haar werknemers dat in de massamedia zelfs wordt verwezen naar moderne loonslavernij.

459271450_0ccb8679a1_z
Hillary Clinton (Foto: Flickr CC)

Clinton en Democratische dissidente geluiden

Ook binnen de partijgelederen vallen meer en meer kritische geluiden te horen. Elizabeth Warren, algemeen beschouwd als de leidende figuur over economische thema’s binnen de Democratische rangen, stelde onomwonden vast dat Clinton geen principes kent binnen dit primair beleidsdomein. Zij weigert Clinton te steunen.

Joe Biden, huidig vice-president en populair bij de blue collar-achterban, veroordeelde onomwonden de Clintonomics uit de jaren 1990 als zijnde destructief voor de werkgelegenheid en het indammen van armoede. Verder stelde hij in het interview voor The Washington Post (februari 2016), gesteund door een manifest ondertekend door 170 Democratische economen, dat elke toekomstige Democratische president genoodzaakt zal zijn te herbronnen bij de New Deal-traditie bestaande uit overheidsinterventie en -regulatie. Biden steunt officieel niemand. Hillary Clinton weigerde vooralsnog niet te reageren.

Identieke kritiek en steun voor Sanders viel te horen bij de Democraat Tim Canova, Federal Reserve expert uit Florida. Met andere woorden, Hillary Clintons strategie om de desastreuze Clintonomics te omarmen werd niet met algemeen enthousiasme onthaald binnen de partij

The Bern Deal

Okla Elliots The Essential Guide toont op zeer heldere wijze aan dat Sanders’ programma grieven en ongenoegen synthetiseert die de New Democrats, de partijtop sinds Bill Clinton, ostentatief weigeren te erkennen. De partij staat op een tweespalt: kiezen voor Reagan light (Hillary Clinton) of het heruitvinden van sociaal-democratische tradities gefundeerd in de erfenis van Franklin Delano Roosevelt (Bernie Sanders).

In tegenstelling tot wat Hillary Clinton steeds blijft beweren, is Sanders niet bepaald een 'one issue candidate'. Zijn programma is de New New Deal, de 'Bern Deal'. De man heeft duidelijke ideeën over diverse politieke en sociale problemen: de hervorming van het oligarchische politieke systeem gesponsord door het bedrijfsleven, een nieuwe kijk op strafrecht, een nieuw economisch model waarin ook arbeid zijn zeg krijgt, gratis onderwijs en zorgverzekering, de ecologische uitdagingen openlijk erkennen, een multipolair buitenlands beleid zonder steeds eenzijdig aan te dringen op 'regime changes' die internationale chaos veroorzaken, een rechtvaardig belastingstelsel en grote infrastructuurinvesteringen, en de heropleving van raciaal geweld ontmijnen door grootschalige sociale werken.

Bernie Sanders startte in 2015 zijn campagne met de volgende boodschap:” There are millions and millions of people who are tired of establishment politics, who are tired of corporate greed, who want a candidate that will help lead a mass movement in this country … What people are saying is, ‘Enough is enough. The billionaire class cannot have it all’.” Met andere woorden, een herbronning over hoe de samenleving moet worden ingericht kan alleen plaatsvinden wanneer de politieke instituties opnieuw slagen in het herwinnen van wetgevende onafhankelijkheid.

Sanders is bijvoorbeeld gekant tegen ALEC (American Legislative Exchange Council), een conservatieve lobbygroep bestaande uit financiële en industriële spelers die kant-en-klare wetsvoorstellen aanbiedt aan volksvertegenwoordigers (waarbij het reeds is voorgevallen dat het ALEC-logo zelfs prijkt op het ingediende voorstel). Sanders is evenzeer kritisch over de almacht van Super PACs. Dit zijn zeer vermogende verkiezingsfondsen bestaande uit dezelfde economische belangengroepen, die ongelimiteerd een kandidatuur kunnen financieren.

Clintons platform bestaat grotendeels uit Super PAC-geld van investeringsbanken en vastgoedmaatschappijen, terwijl Bernie pertinent weigert met hen samen te werken. Zijn financiële basis bestaat louter uit kleine giften van individuen. Voor Sanders staat de teller nu op iets meer dan drie miljoen individuele kleine giften, terwijl Clinton vooralsnog de kaap van een miljoen niet heeft kunnen halen. Staat Sanders alleen met deze mening? Een groep politieke wetenschappers uit de University of Pennsylvania maakte een algemeen rapport (2015) op van de algemene politieke gemoedstoestand van het land, waaruit blijkt dat fenomenen zoals de Super PACs hebben gemaakt dat welgeteld 85% van de Amerikaanse bevolking zegt geen vertrouwen te hebben in haar verkozenen.

Nieuwe politieke generatie

Sanders wil de banden tussen een politieke en economische oligarchie doorbreken. Hierbij stelt hij dat zijn politieke revolutie alleen kan slagen door acties van onderuit. Zijn democratisch socialisme, zo stelt Okla Elliott, wil in de eerste plaats de lagere klassen verzuipend in schulden opnieuw een kans geven tot sociale mobiliteit. De Nobelprijswinnaar Economie Joseph Stiglitz steunt Sanders, en stelt dat alleen een vrije en gelijke toegang tot de gezondheidszorg, hogere minimumlonen en gratis onderwijs drie basisvoorwaarden zijn voor economische groei en meer democratie. Sanders is succesvol om 70% van de Amerikaanse kiezers te overtuigen dat meer belastingen op winsten en aandelentransacties synoniem zijn met een meer rechtvaardige maatschappij. Sanders, zo valt te lezen bij Elliott, had reeds in 2010 een wetsvoorstel ingediend om 0,5% van de waarde van de aandelentransacties te belasten. Zowel Clinton als de Republikeinen weigerden zijn voorstel te steunen.

De Bern Deal krijgt gehoor omdat het fundamenteel rechtvaardig is in een economische crisis die aansleept door politieke onwilligheid. In zijn conclusie schrijft Elliott:” We are at a watershed moment in our democracy … if he wins, we could usher in one of the greatest eras of robust democracy and progress our country … has ever seen.” Sanders, wat de uitslag ook moge zijn, kan zich nu reeds beroepen op het historische feit dat een nieuwe politieke generatie is opgestaan. Zijn visie toont aan dat het kernvraagstuk van elke moderne samenleving nog steeds in de eerste plaats draait om economische machtsverhoudingen. Voorgaande protestbewegingen waren nooit geslaagd hun agenda door te drukken op lange termijn. Man of vrouw, jong of oud, zwart of blank. Bernie Sanders verenigt mensen omdat het economische systeem sinds Reagan gestuit is tegen de eigen economische grenzen.

Morgen, deel 2: Bernie Sanders en dissident Amerika. Een historisch overzicht over hoe de Amerikaanse samenleving steeds werd vormgegeven door dissidente bewegingen. Sanders is geen unicum in zijn strijd tegen het economisch machtsblok. 

Noot: Dit stuk kwam tot stand door een reeks lange gesprekken met politiek en literair essayist Okla Elliott. Hij heeft een academische staat van dienst aan de University of Illinois en de Ohio State University (Comparatieve Literatuur). Hij won enkele nationale literatuurprijzen voor zijn literaire essays, schreef een half dozijn cultromans met een sociaalkritische ondertoon en kreeg de eer om reeds verschenen te zijn in verschillende anthologieën voor hedendaagse Amerikaanse literatuur. Elliott - geboren, getogen en werkend in de noordelijke tip van de Midwest - sprak enkele jaren voor het algemene ongenoegen over de aanslepende economische malaise, de woede over de politieke lethargie in Washington DC en de ronduit corrupte praktijken bij de tussentijdse verkiezingen op statelijk niveau al over onvermijdelijke gevolgen voor de electorale resultaten. En ze zouden zich niet beperken tot mediagenieke bewegingen zoals Occupy, Black Lives Matter (linkerzijde) of de Tea Party (rechterzijde). Elliott besloot de redenen waarom Democratische als onafhankelijke kiezers zich aangesproken voelen op te lijsten in zijn eerste Engelstalig politicologisch boek Bernie Sanders: The Essential Guide. Het werk biedt niet alleen een inkijk in Sanders’ unieke politieke discours, maar geeft ook aan waarom de man even Amerikaans is als president Franklin Roosevelt.

LEES OOK
Jelle Versieren / 04-03-2016

The Bern Deal (2): Bernie Sanders en dissident Amerika

Sanders kan buigen op een lange Amerikaanse traditie van dissidentie
sanders clinton