Dit is een gastbijdrage. Een Apache-lezer levert met dit stuk een bijdrage aan het maatschappelijk debat. De auteur schrijft in eigen naam en is verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.

Klimaatministers zijn te gemakkelijk doelwit

Jan Van Hee
Claim The Climate (Foto Belga (c) Nicholas Maeterlinck)
Claim The Climate (Foto Belga (c) Nicholas Maeterlinck)

Het was een feit dat ze een kop van jut was op de verschillende klimaatmarsen. Haar weinig daadkrachtig beleid, enkele domme uitspraken en haar link met de agro-industrie deden haar geen deugd.

De betogingen van de Belgische BosBrossers en de afgelopen klimaatmars in Brussel haalden The Washington Post, BBC-news en Time-magazine. De Spaanse krant El País berichtte erover, Leonardo Di Caprio twitterde erover en sinds vandaag brost ook de Nederlandse jeugd voor het klimaat.

De Belgische publieke opinie loopt voorop in de strijd voor een betere wereld en een toekomst voor onze kinderen. In 2015 schreven 350 Belgische wetenschappers een open brief om tot onmiddellijke klimaatactie over te gaan. Afgelopen week ondertekenden 3.400 Belgische academici een update van deze oproep.

Dat staat in schril contrast met de onmacht van onze 4 (!) bevoegde ministers. Hun pogingen om het protest te recupereren waren ronduit zielig. Eerder moesten ze al toegeven dat ze hun geoogde klimaatdoelstelling niet zouden halen.

Toch is het al te gemakkelijk om enkel de Vlaamse en Federale regeringen met de vinger te wijzen.

Eén beleidsniveau houdt zich angstvallig stil: de meeste gemeentebesturen weten dat ze minstens evenveel boter op het hoofd hebben. Klimaatveranderingen laten zich ook op lokaal vlak voelen, maar weinig gemeenten zetten het klimaat daadwerkelijk op de politieke agenda.

We voelen de klimaatveranderingen tot in het kleinste dorp en het gemeentelijk beleid wordt met de gevolgen geconfronteerd. Die gevolgen zullen alleen maar groter worden…

We weten al wat we moeten doen

Op natuurijs schaatsen zat er de laatste jaren niet meer in. De druiven en de vijgen doen het goed in onze tuin. Warmere zomers zijn misschien leuk, maar er zijn ook minder leuke veranderingen: we zullen bijvoorbeeld steeds meer stormen te verwerken krijgen. In onze gemeente kwamen de Sigma-werken aan de Schelde juist op tijd om de Sinterklaasstorm in 2013 en Dieter in 2017 te weerstaan.

Onze eigen landbouwers en kwetsbare personen zijn de eersten om de veranderingen te voelen. Onze warme zomers worden iets té en nog meer hittegolven staan ons te wachten. Het World Weather Attribution (WWA) en andere organisaties toonden aan dat deze toenemende hittegolven gelinkt zijn aan de klimaatsopwarming. De komende jaren verdubbelt de kans op extreme hitte, in Spanje is die kans zelfs het tienvoudige. Het zal niet alleen zweten zijn, voor veel mensen wordt het wel zeer ongezond. De hittegolf in de zomer van 2003 zorgde in Europa voor 70.000 vroegtijdige overlijdens. Tegen het einde van deze eeuw zullen er dat in Europa jaarlijks 150.000 zijn. Volgens het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid zorgde de hittegolf van juni 2017 voor 235 extra overlijdens in Vlaanderen. OCMW’s rollen de noodzakelijke hitteplannen uit voor ouderen en zieken.

Onze eigen landbouwers en kwetsbare personen zijn de eersten om de veranderingen te voelen

De droogtes van de afgelopen zomers waren voor de landbouw een ramp: oogsten mislukten en bij de gezinnen kwam de watervoorziening in het gedrang.

De Klimaatcoalitie (en nationaal platform bestaande uit een zestigtal leden uit de milieubeweging, de noord-zuid-beweging, vakbonden en sociale organisaties) wijst de weg, het is immers al lang duidelijk welke beleidsmaatregelen er nodig zijn: het stopzetten van fossiele subsidies, inzetten op groene jobs, het invoeren van CO2-taks, resoluut gaan voor steden op mensenmaat, lokale transitie-initiatieven volop steunen, ademruimte geven aan alternatieve energieprojecten, investeren in duurzaam vervoer, lokale landbouw heroriënteren er herwaarderen, …

Hier kunnen ook de lokale besturen aan bijdragen, toch? Hoeveel gemeentebesturen hebben de burgemeestersconvenant voor klimaat en energie of de Statiegeldcoalitie ondertekend? De helft? Welke gemeente heeft daadwerkelijk klimaatbeleid ontwikkeld?

Ik rijd dagelijks meer dan 40km met de fiets naar en van het werk, maar in mijn eigen gemeente verplaats ik mij vaak met de wagen door een volslagen gebrek aan veilige fietsstallingen. Om maar te zeggen, op gemeentelijk vlak is werk aan de winkel, veel werk.

Gerichte actie

Gemeenten moeten gerichte actie ondernemen en een concrete strategie voorleggen om hun gemeentediensten klimaatneutraal te maken. Enkele CNG- of elektrische voertuigen voor het gemeentepersoneel zullen het verschil niet maken.

Het is allemaal niet zo moeilijk en duur, hoor:

  • Een duurzaamheidscoördinator kan het gemeentebestuur ondersteunen om in te zetten op duurzame energie en goederen, een maatregel die op termijn een pak centen (onze belastingen) kan besparen.
  • Invoering van een duurzaamheidsclausule in gemeentelijke bestekken: hoe dichter een onderneming bij de gemeente gevestigd is, hoe meer kans die krijgt op de gunning van de opdracht. Dit is niet alleen beter voor het milieu (minder gereden kilometers), maar zal ook de lokale ondernemers meer kansen bieden.
  • Een convenant afsluiten met de handelaars om plastic zakjes te weren en ander verpakkingsmateriaal zoveel mogelijk te vermijden.
  • Bewoners stimuleren om aandeelhouder te worden in bedrijven die propere energie produceren.
  • Bedrijven aantrekken of stimuleren die inzetten op hernieuwbare energie, circulaire economie en milieuvriendelijke producten en diensten.
  • Winkelen met de fiets of te voet stimuleren door aangepaste infrastructuur en veilige fietsstallingen.
  • Autodelen, ook in kleinere gemeenten, faciliteren
  • Natuur-, milieu- en klimaateducatie activeren op school en in verenigingen.
  • Bewustwordingscampagnes en aanzet tot kleine maatregelen die de inwoners zelf kunnen aanpakken, zoals geen auto’s stationair laten draaien bij scholen.
  • Installeren van vaste fijnstofmeters om zo inwoners bewuster te maken van deze problematiek.
  • Inzet van fietskoeriers en bakfietsen bij de eigen diensten.

Vul maar aan. Allemaal kleine stappen op maat van kleine gemeenten, die een groot verschil kunnen maken. Toch is er, enkele uitzonderingen niet te na gesproken, weinig ambitie te merken bij de nieuwe bestuursploegen.

Iedere stap, hoe klein of lokaal ook, op weg naar een betere wereld is een goede stap!

Beste BosBrossers, vraag uw eigen gemeentebestuur wat het doet voor het milieu en het klimaat. Niet in mooie woorden, niet met ronde tafels of werkgroepen, niet met vuistdikke visieteksten, de perfecte excuses om niets te doen. Neen, het warm water hoeft niet heruitgevonden te worden, het denkwerk is klaar, gemeentebesturen zijn het best geplaatst om met kleine maatregelen het verschil te maken.

Een gemeentebestuur beschikt immers over een arsenaal aan mogelijkheden om snel werk te maken van een klimaatneutrale gemeente. Het enige wat echt nodig is, is politieke moed.

Beste BosBrossers, richt uw pijlen niet alleen op de klimaatministers, maar ook op je burgemeester. Iets dichter bij huis, daarom misschien iets gevoeliger. Misschien ken je je burgermoeder of -vader wel persoonlijk, maar hou je daarom niet in.

Eis die politieke moed van de nieuwe gemeentebesturen, zorg dat zij het schuldig verzuim van hun voorgangers tenietdoen. Werk aan de winkel om op lokaal vlak de wereld te redden.

Jan Van Hee is een eco-socialistisch militant

https://janvanhee.net/

LEES OOK
Steven Vanden Bussche / 20-12-2018

Klimaatplan op de valreep, ambities onder de lat

Vertegenwoordigers van de vier Belgische regeringen keurden in december op de valreep het 'Nationaal Energie- en Klimaatplan 2021-2030' (NEKP) goed. Maar de doelen liggen fors…
Claim the Climate in Brussel (Foto: Belga (c) Nicholas Maeterlinck)
Steven Vanden Bussche / 06-12-2018

Klimaatministers blijven zwartepieten, de industrie lacht

Lobbywerk van de industrie en een versnippering van bevoegdheden zorgt ervoor dat de vier klimaatministers er maar niet in slagen om een ambitieus klimaatbeleid te voeren.
Claim The Climate (Foto Belga (c) Nicholas Maeterlinck)
Jeroen Olyslaegers / 30-11-2015

Vier

Joke Schauvliege op Vlaams niveau, Marie Christine Marghem op federaal, Paul Furlan op Waals en Céline Fremault op Brussels niveau. Dat zijn de namen van al onze klimaatministers…
JEROEN