Aan de basis van het opdoeken van News of the World ligt onderzoekswerk van The Guardian. Die Britse kwaliteitskrant bracht aan het licht hoe de tabloid in 2002 de voicemail van een dertienjarig vermist meisje hackte, daarbij berichten verwijderde op haar voicemail en zo indirect het gerechtelijk onderzoek verstoorde. In de nasleep van die onthulling bleek dat News of the World dergelijke technieken op zeer grote schaal toepaste. Niet alleen bij bekende personen, maar onder meer ook bij nabestaanden van slachtoffers van terreuraanslagen.
Niet alleen de omvang van het afluisterschandaal zelf neemt intussen ongekende proporties aan, het schandaal dreigt ook grote ravage aan te richten in de politieke wereld – vooral binnen de conservatieve partij van de Britse premier David Cameron - en bij de Britse politiediensten en in de media zelf. News of The World was het paradepaardje van de mediagroep News International, de Britse poot van het media-imperium van Rupert Murdoch.
De banden tussen sleutelfiguren binnen dat bedrijf en de Britse premier Cameron zijn zeer nauw. In de aanloop naar de Britse Lagerhuisverkiezingen, begin mei vorig jaar, werden de banden tussen Rupert Murdoch en David Cameron aangehaald. Daarbij speelden net die mensen aan wie vandaag een cruciale rol wordt toegedicht in het afluisterschandaal een cruciale rol. Een van hen, Andy Coulson, voormalig hoofdredacteur van News of the World en deze week door de politie opgepakt werd ook woordvoerder van David Cameron.
Murdoch steunde via zijn kranten de kandidatuur van Cameron. In ruil voor die steun verwacht hij een inkrimping van het overheidsbudget voor een van zijn belangrijkste concurrenten, de openbare zender BBC, en het faciliteren van de aankoop door de groep van Murdoch van het satelliettelevisie-concern BskyB. Die vlieger lijkt, nu het schandaal volledig openbarst, niet op te zullen gaan. Camerons coalitiepartner, de Liberal Democrats, hebben net als oppositiepartij Labour aan Murdoch al gevraagd af te zien van zijn bod.
Terwijl het schandaal verder uitdijt, lijkt het er steeds meer op dat ook politici, hoog geplaatste politiemensen en andere cruciale spelers in het hele verhaal consequent zouden afgeluisterd en gechanteerd zijn door News of the World en andere kranten van het imperium van Murdoch. Nieuwe gegevens, alweer uitgebracht door The Guardian, tonen aan dat de kranten van Murdoch tien jaar lang probeerden op illegale wijze aan gegevens van Gordon Brown te geraken. Medische dossiers, bankrekeningen, telefoonverkeer, noem maar op: niets was veilig.
De intieme vervlechting tussen het mediaconcern en de politiek, en de gevolgen daarvan baart journalistiek Groot-Brittannië intussen grote zorgen. Toch is die vervlechting van almachtige mediaconcerns met de politieke wereld geen louter Brits fenomeen. Italië is wellicht het schoolvoorbeeld van hoe politiek en media steeds meer in elkaar overlopen. Wie de massamedia controleert, controleert het kiesvee. De belangen lopen dus parallel.
In dit dossier staat (*)nvdr stil bij het concrete verhaal. Wat gebeurde er precies in Groot-Brittannië? Wie zijn de hoofdrolspelers en wat staat er op het spel? We stellen ook de vraag of België lessen kan trekken uit wat er in Groot-Brittannië gebeurt.
