Ingebed tussen Tibet, Bhutan en Nepal bevindt zich Sikkim, de thuishaven van de Kanchenjunga, de derde hoogste berg ter wereld. Met 600.000 inwoners is het de meest dun bevolkte en de op één na kleinste Indische deelstaat. Op het eerste gezicht doet niets vermoeden dat deze nietige staat een wereldprimeur op zijn conto mag schrijven.
En toch, 15 jaar geleden nam Sikkim een radicale beslissing. Het gebruik van pesticiden werd geleidelijk aan teruggedrongen, met als einddoel een landbouw zonder pesticiden. Sinds 2016 staat Sikkim te boek als de eerste volledig biologische staat, zowel in India als in de wereld.
Opmerkelijke beslissing
Dit was voor Sikkim een opmerkelijke beslissing, want India heeft veel te danken aan de zogenaamde 'Groene Revolutie', waarin het land overstapte naar modernere landbouwtechnologieën, met een belangrijke rol voor pesticiden.
Die aanpak legde het land geen windeieren, want de productie nam zienderogen toe. Zowel voedselschaarste als buitenlandse hulpgoederen werden naar de geschiedenisboeken verwezen.
Toch brengt het intensieve gebruik van pesticiden ook een aantal neveneffecten met zich mee. Zo zag men een opvallende toename van het aantal kankergevallen en bodem en waterwegen geraakten geleidelijk aan meer verontreinigd.
Dit volstond voor Pawan Kumar Chamling, de premier van Sikkim, om een gewaagde beslissing te nemen. Om de verdere vervuiling van de voedselketen een halt toe te roepen, zou Sikkim voortaan volop inzetten op biologische landbouw.
Om de overgang te faciliteren, besliste Chamling in 2003 om de voorraad chemicaliën geleidelijk af te bouwen. Bovendien werd het vanaf 2014 zelfs strafbaar om nog pesticiden te gebruiken. Daarnaast zette de staat volop in op onderwijs en composthopen.
'Toen we beslisten om over te schakelen op biologische landbouw, werden we geconfronteerd met heel veel uitdagingen. Landbouwers hadden geen flauw benul van wat biologische landbouw inhield. Daarom was onderwijs onze voornaamste prioriteit'
"Toen we beslisten om over te schakelen op biologische landbouw, werden we geconfronteerd met heel veel uitdagingen," vertelt Chamling. "Landbouwers hadden geen flauw benul van wat biologische landbouw inhield. Daarom was onderwijs onze voornaamste prioriteit. Geleidelijk aan namen het begrip en de steun toe."
Beslissing werpt zijn vruchten af
En de beslissing lijkt stilaan ook zijn vruchten af te werpen. Niet alleen is de algemene gezondheidstoestand er merkelijk op vooruit gegaan, ook de bodem en de dierenpopulatie varen er wel bij.
Daarnaast neemt ook de vraag naar biologische producten zienderogen toe. Volgens een gezamenlijke studie van the Associated Chambers of Commerce and Industry of India (Assocham) en EY (het voormalige Ernst & Young) stijgt de omzet van de biologische landbouw jaarlijks met maar liefst 17%. Verwacht wordt dat tegen 2020 in de sector al meer dan 11 miljoen euro zal omgaan.
In 2014 prijkte Sikkim zelfs bovenaan de reisgids van Lonely Planet.
Ook de toeristische sector pikt een graantje mee. Het zogenaamde ecotoerisme lokt meer en meer mensen naar Sikkim. In 2014 prijkte Sikkim zelfs bovenaan de reisgids van Lonely Planet. Volgens de lokale toeristische dienst is het aantal buitenlandse toeristen sinds 2011 meer dan verdubbeld. Daardoor bedraagt toerisme reeds 8% van het BNP.
Gereduceerde oogst en gebrekkige overheidssteun
Toch komt er ook kritiek en dan vooral vanuit de hoek van de landbouwers. Velen onder hen zagen namelijk hun oogst en het daarmee gepaard gaande inkomen afnemen. Sommigen haakten zelfs helemaal af. Bovendien laat ook de overheidssteun te wensen over.
'Wij profiteren niet mee van de voordelen van de overschakeling naar biologische landbouw'
Pem Dorjee Sherpa, een van de lokale boeren, verwoordt het als volgt: "Wij profiteren niet mee van de voordelen van de overschakeling naar biologische landbouw."
Dit is ook wat Sonam Taneja, die werkt voor het Centre for Science and Environment, een Indische non-profit, vaststelde tijdens haar onderzoek. Een rondvraag bij 16 lokale boeren bracht nogal wat problemen aan de oppervlakte.
"De informatie die ik kreeg, was dat de boeren het moeilijk hebben. Hun gewassen hebben af te rekenen met ziektes en de opbrengsten liggen lager. Dat verklaart waarom ze boos zijn," concludeert Taneja.
Sikkim als voorbeeld voor India en voor de wereld
Sikkim zou wel eens kunnen dienen als een voorbeeld voor andere Indische staten én voor de wereld. De deelstaten Kerala en Meghalaya zijn namelijk ook van plan om volledig over te schakelen naar biologische landbouw, net als het nabij gelegen Bhutan.
Toch had Sikkim één groot voordeel. "Sikkim gebruikte voorheen al niet zo veel pesticiden, dus voor hen was het makkelijker om eruit te stappen dan voor vele andere (deel)staten", zegt Choitresh Kumar Ganguly, een lokale biologische landbouwer en lid van de internationale federatie van biologische landbouwbewegingen.
Lokale biologische landbouw niet het eindpunt
Voor Chamling is de lokale overschakeling naar biologische landbouw zeker niet het eindpunt. In maart besliste hij namelijk om ook de invoer van niet-biologische producten van naburige staten aan banden te leggen. Sikkim is voor zijn bevoorrading namelijk nog steeds afhankelijk van andere (deel)staten.
Deze beslissing leidde evenwel tot felle protesten. De prijs van kool verdriedubbelde en zowel handelaars als de oppositie mobiliseerden zich.
Toch is Chamling er rotsvast van overtuigd dat dit wel zal overwaaien.
Ondertussen introduceerde de staat wel een prijsplafond om biologische producten betaalbaar te houden.
Duurzaamheid wordt trouwens hoog in het vaandel gedragen in Sikkim. Want ook voor plastic geldt een totaalverbod.
