Minstens aan twee, maar wellicht aan alle vier die voorwaarden werd door burgemeester van Antwerpen Bart De Wever (N-VA) en zijn schepenen niet voldaan toen ze enkele jaren geleden afzakten naar het feestje van de bevriende projectontwikkelaar Erik Van der Paal in ‘t Fornuis in Antwerpen.
Als Fornuisgate één zaak heeft opgeleverd dan is het dat vergelijkbare openlijke lobbyontmoetingen tussen politiek en privé nu officieel als schendingen van de integriteit zouden worden gebrandmerkt.
Politieke tussenkomsten
Ook in beroep laat de rechter geen spaander heel van de argumentatie van Erik Van der Paal. Die is van oordeel dat Apache zijn privacy schond naar aanleiding van de publicatie van de reeks ‘De favoriete bouwpromotor van Bart De Wever’ en het filmpje dat daarbij werd gemaakt aan sterrenrestaurant ’t Fornuis.
Daarop is te zien hoe het gros van het toenmalige Antwerpse college aankomt op het verjaardagsfeest van de bouwpromotor. Erik Van der Paal is niet enkel zeer goed bevriend met Bart De Wever persoonlijk. De familie Van der Paal staat ook bekend als historisch financier van (extreem)rechtse Vlaams-nationalistische groepen en partijen.
Van der Paal ontving indirect miljoenencadeaus van het Antwerpse college. Dat stemde in met vergunningen voor omstreden bouwprojecten van Land Invest Group, de projectontwikkelaar waarbinnen Van der Paal samenwerkte met het Luikse pensioenfonds Ogeo Fund van de zwaar in opspraak gekomen voormalige sterke man van de Luikse PS, Stéphane Moreau.
Apache bracht aan het licht hoe Land Invest Group kon rekenen op opvallende politieke tussenkomsten van het Antwerpse college bij de bouw van de Lins Tower op de Tunnelplaats en bij de ontwikkeling van de Slachthuissite.
Klacht
Oppositiepartij Groen diende naar aanleiding van de reeks klacht in bij het Antwerpse Integriteitsbureau. Dat moest beoordelen of Bart De Wever en de Antwerpse schepenen die een wel zeer amicale ontvangst te beurt viel op het verjaardagsfeest in het sterrenrestaurant de eigen gedragsregels hadden overtreden.
Twee maanden later liet het Integriteitsbureau weten dat het Antwerpse college geen schijn van partijdigheid kon worden verweten naar aanleiding van het Fornuisfeestje. Niet omdat die schijn er niet zou zijn, wel omdat de gedragscode geen specifieke regels voorzag om dat te beoordelen. Het Integriteitsbureau brak tegelijk ook een lans voor de oprichting van een transparantieregister waarin collegeleden hun contacten met mensen uit de privésector zouden moeten bijhouden.
Bart De Wever was er als de kippen bij om het (gebrek aan) oordeel van het Integriteitsbureau als een vrijspraak voor hemzelf en de rest van het college in de markt te zetten.
Van het voorstel om een register aan te leggen voor contacten tussen collegeleden en mensen uit de privésector werd uiteindelijk niets meer vernomen, maar in alle stilte werd wel een nieuwe gedragscode gestemd door de gemeenteraad met daarin onder meer concrete regels om de schijn van partijdigheid te beoordelen.
Die aangepaste gedragscode maakt de aanwezigheid van zowat het voltallige schepencollege op het luxueuze verjaardagsfeest van een projectontwikkelaar onmogelijk. Bart De Wever en de andere schepenen die hun aanwezigheid indertijd bij hoog en bij laag verdedigden, stemden met andere woorden zelf in met een nieuwe code die zoiets vandaag verbiedt.
Normale uitoefening
Concreet voorziet de nieuwe deontologische code in vier voorwaarden waaraan door een mandataris moet worden voldaan om uitnodigingen te accepteren voor “lunches, diners, recepties en andere die door anderen betaald of gefinancierd worden”. Minstens aan twee, maar wellicht aan alle vier voorwaarden werd niet voldaan.
-
Ingaan op de uitnodiging behoort tot de normale uitoefening van het werk van de mandataris.
Deelnemen aan een verjaardagsfeest van een projectontwikkelaar in een sterrenrestaurant kan bezwaarlijk tot de normale uitoefening van het werk van een burgemeester of een schepen gerekend worden. Al helemaal niet wanneer die uitnodiging geen betrekking heeft op één, maar op bijna alle leden van het Antwerpse schepencollege.
-
De aanwezigheid kan worden beschouwd als functioneel, bv. protocollaire taken, formele vertegenwoordiging van de stad/het OCMW/het district.
In de rechtszaak tegen Apache benadrukte Erik Van der Paal steevast zelf dat het om een privéfeestje ging. Noch de burgemeester noch een van de andere schepenen was op het privéfeest aanwezig als formele vertegenwoordiger van de stad of om er protocollaire taken uit te voeren.
-
De uitnodiging vertegenwoordigt een waarde van maximaal 250 euro.
Hoeveel het verjaardagsfeest in ’t Fornuis Erik Van der Paal precies heeft gekost, weten we niet. Bart De Wever beweerde altijd dat hij in het sterrenrestaurant enkel een cola zero dronk. Wat we wel weten is dat het bedrijfsmanagement van Land Invest Group in vier jaar tijd voor 719.507,49 euro uit eten ging. Een aanzienlijk deel daarvan, ongeveer de helft, werd gespendeerd in ’t Fornuis. Dat fungeerde in de periode dat de projectontwikkelaar zowat alles gedaan kreeg van het college zowat als bedrijfskantine voor Land Invest Group.
-
Er valt de mandataris redelijkerwijs geen (schijn van) corruptie of beïnvloeding te verwijten.
De (virtuele) oefening om te beoordelen of het schepencollege een (schijn van) corruptie of beïnvloeding te verwijten zou zijn, komt het Integriteitsbureau toe. In dit concrete geval gaat het wel om een projectontwikkelaar die twee grote omstreden bouwprojecten vergund kreeg.
In het geval van de Lins Tower op de Tunnelplaats werd de vergunning verstrekt tegen de adviezen in van de eigen stedenbouwkundige ambtenaar. Apache kon ook aantonen dat de stad zelf aan Land Invest Group voorstelde om veel hoger te bouwen dan wettelijk voorzien.
In het dossier van de Slachthuissite adviseerde de auditeur van de Raad van State intussen dat de stad veel te nauw samenwerkte met de projectontwikkelaar. Het verjaardagsfeest in ’t Fornuis vond plaats kort voordat het college van Bart De Wever een cruciale beslissing nam over het dossier met zeer belangrijke financiële consequenties voor de bouwpromotor.
Daar komt bij dat verschillende politici en mensen uit de directe entourage van N-VA uitgebreid langs de kassa passeerden van projectontwikkelaar Land Invest Group.
